Ιστορία της Αρχαίας Αιγύπτου (Β’ μέρος) – Πρώτη δυναστεία

του Νικολάου Π. Παππά, Πολιτικού Επιστήμονος

Βρισκόμαστε στην πρώιμη εποχή του χαλκού. Όπως αναφέραμε και στο α’ μέρος, ο ιδρυτής της πρώτης δυναστείας, μετά την ένωση της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου, ήταν ο Ναρμέρ τον 32ο αιώνα πΧ. (περίπου το 3.150). Πρωτεύουσα του βασιλείου ήταν η Μέμφιδα (την οποία ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ίδρυσε κιόλας ο Ναρμέρ ενώ άλλοι θεωρούν ιδρυτή της τον γιο του), παρότι όλοι οι βασιλείς της δυναστείας (αλλά και της 2ης) ήταν από την αρχαία Θίνιδα, σημερινή Γκίργκα.

Χάρτης ενοποιημένης Αιγύπτου

Ο Ναρμέρ εισήγαγε το στέμμα ψχεντ ή αλλιώς διπλό σκήπτρο, το οποίο συμβόλιζε την εξουσία στην Άνω και Κάτω Αίγυπτο με το λευκό και το κόκκινο χρώμα. Το στέμμα είχε στην μπροστινή όψη και ένα άλλο σύμβολο, το οποίο ήταν η κόμπρα (βλ. σχετική εικόνα παρακάτω). Ψχεντ φορούσαν και οι Αιγύπτιοι θεοί Ώρος και Ατούμ, λόγω της στενής τους σχέσεις με τους βασιλείς-φαραώ.

Το ψχεντ

Ένα ερώτημα είναι κατά πόσο το Ναρμέρ και ο Μήνης είναι πράγματι το ίδιο πρόσωπο. Παρότι κανείς δεν είναι 100% σίγουρος, πιθανολογείται ότι πρόκειται όντως για το ίδιο πρόσωπο κι ότι το Μήνης ήταν το τελετουργικό του. Σήμαινε “αυτός που δημιουργεί”. Ο Ναρμέρ, σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι έφερε ευημερία στην Αίγυπτο. Παντρεύτηκε την Νεϊθχοτέπ και πέθανε κατά τη διάρκεια κυνηγιού από ιπποπόταμο. Θάφτηκε στην Άβυδο, μια πόλη πολύ κοντά στη Θίνιδα. Βασιλιάς ανέλαβε ο γιος του Χορ-Αχά.

Ο Χορ-Αχά ή Άθωθις (κατά τον Μανέθωνα) θεωρείται από πολλούς ο πρώτος της 1ης δυναστείας (καθώς τοποθετούν τον Ναρμέρ στην προδυναστική περίοδο) και ότι αυτός είναι στην πραγματικότητα ο Μήνης. Όμως η άποψη αυτή είναι λιγότερο πιθανή. Στη νεκρόπολη Umm El Qaab της Αβύδου, όπου επίσης ετάφη ο Χορ-Αχά, ανακαλύφθηκε κάτι πολύ ενδιαφέρον. Φαίνεται ότι κατά τις τελετές ενταφιασμού τελούνταν και ανθρωποθυσίες (πιθανόν αιχμαλώτων). Το ίδιο παρατηρήθηκε και σε τάφους άλλων βασιλέων της 1ης δυναστείας, ενώ αυτό το φαινόμενο σταματάει με την έναρξη της δεύτερης.

Θραύσμα λίθινου αγγείου με το όνομα του Χορ-Αχά, Βρετανικό Μουσείο

Επόμενος βασιλιάς ήταν ο Ντζερ, γιος του Χορ-Αχά και μιας παλακκίδας του ονόματι Κχενθάπ. Ανέβηκε στο θρόνο γύρω στο 3055 π.Χ. και φαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, το εμπόριο γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη ενώ αναπτύχθηκε και η μεταλλουργία. Πέθανε περίπου το 3000, μετά από περίπου 50 χρόνια βασιλείας.

Στήλη με το όνομα του Ντζερ σε ιερογλυφικά, Μουσείο Καΐρου

Άλλοι γνωστοί βασιλείς ήταν η Μερνέιθ (περίπου μέχρι το 2.950 π.Χ.), αντιβασιλέας και μητέρα του μετέπειτα βασιλιά Ντεν. Κατά την περίοδο αυτή φαίνεται ότι στην Αίγυπτο ξεσπάνε εξεγέρσεις ανάμεσα σε βορείους και νοτίους. Η 1η δυναστεία ολοκληρώνεται με τη σειρά τριών ανδρών οι οποίοι επίσης κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την αποσταθεροποίηση του βασιλείου: του Κα’α, ο οποίος εξουσίαζε την Αίγυπτο για 30 χρόνια και περίπου μέχρι το 2.900, του Σνεφέρκα και του Ώρους Μπα. Με τον θάνατο του τελευταίου, περίπου το 2.890 π.Χ., και την ανάληψη της εξουσίας από τον Βώχο ξεκινάει η 2η δυναστεία.

Ομολογουμένως οι πηγές είναι λίγο μπερδεμένες. Άλλες αναφέρουν τον Κα’α ως τον τελευταίο της πρώτης δυναστείας ενώ άλλες αναφέρουν τους Σνεφέρκα και Ώρο Μπα, οι οποίοι μέσα στις αναταραχές της εποχής εξουσίασαν για πολύ μικρό διάστημα. Εμείς έχουμε την υποχρέωση να τους αναφέρουμε όλους.

Εάν θα μπορούσαμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα για την εποχή της 1ης δυναστείας είναι ορισμένα πολύ γενικά. Οι βασιλείς της Άνω Αιγύπτου με την κατάκτηση της νότιας και την εκμετάλλευση του Δέλτα του Νείλου κατάφεραν να μαζέψουν φόρους οι οποίοι διοχετεύονταν στο χτίσιμο της νέας πρωτεύουσας και των ναών. Ως εκπρόσωποι των θεών οι αποφάσεις τους ήταν “αναγκαστικά” σωστές και ωφέλιμες για τη χώρα.

Διοικητικά το βασίλειο χωρίστηκε σε μικρές περιφέρειες, 20 στην Κάτω και 18 στην Άνω Αίγυπτο. Ο βασιλιάς σε κάθε περιοχή διόριζε έναν διοικητή, ο οποίος ονομαζόταν Adj-mer και ήταν υπεύθυνος για την είσπραξη των φόρων. Ενδιαφέρον είναι ότι παρότι το βασίλειο ενώθηκε, ο Βορράς και ο Νότος είχαν διαφορετικά θησαυροφυλάκια.

Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούμε και στα εξωτερικά προβλήματα που εμφανίστηκαν την εποχή εκείνη. Κατά τη βασιλεία του Χορ-Αχά διάφορες φυλές Νουβίων (ακόμη δεν είχε ιδρυθεί το βασίλειο του Κους) προσπάθησαν να εισβάλουν στην Άνω Αίγυπτο και ο Αιγύπτιος βασιλιάς κατάφερε με επιτυχία να τους απομακρύνει. Οι Νούβιοι ασχολούνταν την εποχή εκείνη με την καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων και είχαν πολύ στενές εμπορικές σχέσεις με τους Αιγυπτίους.

(τέλος β’ μέρους)

Πηγές:
-histoire-fr.com
-wikipedia
-Εγκυκλοπαίδεια Δομή
-Ηρόδοτος

, , , , , , , , , ,

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *