Οι επιδρομές των Μαγυάρων στην Φραγκία

του Μανώλη Χατζημανώλη,

Στις αρχές του 10ου αιώνα οι Μαγυάροι, ένας νομαδικός λαός προγονικός των σημερινών Ούγγρων που είχε εγκαταλείψει την κοιτίδα του στην δασώδη περιοχή των Ουραλίων ορέων, εγκαταστάθηκαν μετά από αρκετές περιπλανήσεις στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Τίσα, Δούναβη και Σάβου. Αφού ενσωμάτωσαν στο έθνος τους τα υπολείμματα των τουρκογενών Αβάρων, που έναν αιώνα νωρίτερα είχε συντρίψει ο Φράγκος βασιλιάς Καρλομάγνος, μετατράπηκαν σε μάστιγα της περιοχής, καταστρέφοντας το σλαβικό βασίλειο της Μεγάλης Μοραβίας και διεξάγοντας επιδρομές στην χερσόνησο του Αίμου, στην βόρεια Ιταλία και στα νότια δουκάτα της Ανατολικής Φραγκίας.

Εκεί η χώρα περνούσε περίοδο πολιτικής αστάθειας, αφού μετά τον θάνατο του τελευταίου Καρολίγγειου βασιλέα φάνηκε πως το βασίλειο θα διαλυόταν. Η εκλογή του Κορράδου Α’ το 911 στο βασιλικό αξίωμα δεν βελτίωσε την κατάσταση, αφού ο νέος ηγεμόνας αδυνατούσε να επιβάλει την θέλησή του στους απείθαρχους Γερμανούς δούκες. Την σύγχυση αυτή χειροτέρευαν έτι περαιτέρω οι επιδρομές των εχθρών του βασιλείου (Άραβες, Βίκινγκς, Μαγυάροι) και οι τάσεις αυτονόμησης που ανέπτυσσαν οι υποτελείς δυτικοί Σλάβοι.

Σε αυτή την κρίσιμη κατάσταση παρέλαβε το βασίλειο μετά τον θάνατο του Κορράδου ο δούκας της Σαξωνίας Ερρίκος Α’ ή αλλιώς γνωστός ως Ορνιθοτρόφος -προσωνυμία που σύμφωνα με την παράδοση οφείλεται στο ότι έμαθε ότι εξελέγη βασιλιάς ενώ ετοιμαζόταν για την αγαπημένη του δραστηριότητα, το κυνήγι. Ενεργητικός και αποφασιστικός ηγεμόνας, ο Ερρίκος υπέταξε τους ανυπάκουους δούκες της Βαυαρίας και της Σουηβίας και ανέλαβε να αποκαταστήσει τα ανατολικά σύνορα. Έκτισε οχυρά και αναδιοργάνωσε τον στρατό του, ώστε να κλείσει τους παλιούς λογαριασμούς του με τους Μαγυάρους που το 924 είχαν ήδη επιδράμει στην Σαξονία και λεηλατήσει άγρια την πρωτεύουσα του Βασιλείου της Ιταλίας Παβία.

Στις αρχές του 10ου αιώνα, οι Γερμανοί πολεμούσαν ακόμα κατά κύριο λόγο πεζοί, ενώ το ιππικό τους, αν και βαριά θωρακισμένο, ήταν απείθαρχο. Σύμφωνα με τα Τακτικά του αυτοκράτορα Λέοντος Στ’ του Σοφού (τέλη 9ου-αρχές 10ου αιώνα), “(…)δεν ενδιαφέρονται (οι Φράγκοι) να αξιοποιήσουν προς όφελός τους την πολεμική τέχνη και τις προφυλάξεις και την προσοχή. Γι’αυτό απεχθάνονται την πειθαρχία και ακόμα περισσότερο οι ιππείς τους”. Συνηθισμένοι στις μαζικές ασύντακτες επελάσεις, οι Φράγκοι ιππείς έπεφταν συχνά θύματα ενεδρών και περικύκλωσης από τους αντιπάλους τους, κατάσταση που χειροτέρευε σε μη ομαλό και ακατάλληλο για δράση ιππέων έδαφος. Προερχόμενοι από μια κοινωνία νομάδων και έχοντας επηρεαστεί στην τέχνη της έφιππης τοξοβολίας και της προσποιητής υποχώρησης από τους Τούρκους γείτονές τους, οι Μαγυάροι αποτελούσαν θανάσιμο αντίπαλο για τους Ανατολικούς Φράγκους.

Έχοντας μελετήσει τον τρόπο μάχης των νομάδων, ο βασιλιάς Ερρίκος οργάνωσε γύρω του μια “legio” ιππικού, κατά αναλογία των Αυτοκρατορικών Σχολών, και εκπαίδευσε τους ιππείς των επιμέρους μονάδων (“acies”, γραμμές μάχης) στις συντονισμένες εφόδους, με τον κάθε ιππέα (“miles”) να καλύπτει με την ασπίδα του τον διπλανό του ώστε, κατά τον Λιουντπράνδο της Κρεμόνας, “αφού αποκρούσουν την πρώτη ομοβροντία τοξευμάτων με τις ασπίδες τους, να επελάσουν με πλήρη ταχύτητα, όσο πιο γρήγορα μπορούν, ώστε προτού (οι Μαγυάροι) προλάβουν να ρίξουν την δεύτερη βολή να νιώσουν τις σπάθες πάνω στα κεφάλια τους”.

Το 933 μ.Χ στη Ριάντ της ανατολικής Γερμανίας μια ορδή Μαγυάρων επιδρομέων εντόπισε μια τοπική πολιτοφυλακή Θουριγγίων. Θεωρώντας πως αυτή η μικρή δύναμη ειναι ο μοναδικός αντίπαλός τους, οι Μαγυάροι επιτέθηκαν με αλαλαγμούς. Τότε ήρθαν αντιμέτωποι με την κύρια βασιλική δύναμη, που ο Ερρίκος είχε κρατήσει παραλλαγμένη σε εφεδρεία. Οι Σάξωνες, Φρανκόνιοι και Βαυαροί milites αντεπιτέθηκαν σε άψογους γραμμικούς σχηματισμούς σύμφωνα με την εκπαίδευσή τους. Αφού απέκρουσαν τα πρώτα τοξεύματα που δεχτηκαν, επιτέθηκαν ορμητικά στους αιφνιδιασμένους Μαγυάρους και τους συνέτριψαν. Οι άγριοι νομάδες, το φόβητρο των νότιων επαρχιών του βασιλείου, δεν θα επέδραμαν ξανά δυτικά για τα επόμενα 21 χρόνια…

Αν και ο διάδοχος του Ερρίκου Όθων Α’ ο Μέγας θα αντιμετώπιζε και αυτός -μεγαλύτερης έκτασης μάλιστα- μαγυαρικές επιδρομές, η νίκη του Ερρίκου στη Ριάντ τού έδωσε το κύρος που χρειαζόταν για να μετατρέψει το συνονθύλευμα των επιμέρους δουκάτων που παρέλαβε σε βασίλειο και να εγκαθιδρύσει την δική του δυναστεία των Οθωνιδών. Το μεσαιωνικό γερμανικό έθνος είχε μόλις γεννηθεί…

Πηγή: Ελληνική και Παγκόσμια Στρατιωτική Ιστορία

, , , , , ,

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *