γράφει ο Βασίλης Κωστάκης, προπτυχιακός φοιτητής ΣΕΦΑΑ ΔΠΘ Κομοτηνής
Στην κλασική εποχή η Ήπειρος αποτελούνταν από πολλές φυλές που ζούσαν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της περιοχής. Ορισμένες περιοχές πιθανόν να μην φανταζόμαστε πως συντελούσαν αυτόνομα κράτη και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της Ελληνικής ιστορίας και της υψίστης σημασίας προσωπικότητες που δόξασαν την Ήπειρο σε πολλές μεριές της Γης. Ένα παράδειγμα τέτοιας περιοχής είναι της φυλής των Τυμφαίων, με το όνομα της φυλής να προκύπτει από το όρος Τύμφη που βρίσκεται στην Ήπειρο (νόμος Ιωαννίνων) με τις μαγευτικές Δρακόλιμνες. Οι Τυμφαίοι εκτείνονταν στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ των ποταμών του Αλιάκμονα, της Πραμορίτσας και του Αώου και καταλάμβανε μεγάλη έκταση στην δυτική μεριά της οροσειράς της Πίνδου και πιθανότατα της περιοχής του Ζαγορίου, ενώ συνόρευε με τους Παρωραίους, του Μολοσσούς και διάφορες Μακεδονικές φυλές. Αυτή η φυλή θα γεννήσει και θα αναδείξει μία σπουδαία προσωπικότητα που το όνομα του θα ακουστεί ως τα βάθη της Ανατολής, αυτός είναι ο Πολυπέρχων στρατηγός του Φιλίππου Β’ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ο Πολυπέρχων ο Σίμμιος (394 – 303) ήταν Ηπειρωτικής καταγωγής, συγκεκριμένα από την φυλή των Τυμφαίων και σημαντικός στρατηγός που διακρίθηκε στα πεδία των μαχών κατά την εκστρατευτική περίοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία και έπαιξε μεγάλο ρόλο στον Πόλεμο των Διαδόχων ύστερα τον θάνατο του Έλλην στρατηλάτη. Επίσης, το 333 μετά την Μάχη της Ισσού ο Αλέξανδρος έδωσε στον Πολυπέρχων την διοίκηση της νικηφόρου Τυμφαιϊκής φάλαγγας που διατήρησε μέχρι το 324.
Στη συνέχεια, ο Πολυπέρχων θα μάθει για τον θάνατο του Αλεξάνδρου όταν ήταν στην Κιλικία και θα επιστρέψει μαζί με τον Κρατερό στον Ελλαδικό χώρο και ο πρώτος θα οριστεί Έπαρχος των Τυμφαίων. Ακόμα, κατά την διάρκεια των πολέμων των Διαδόχων θα συνδράμει στην προσπάθεια του Αντίπατρου να νικήσει το αντιμακεδονικό κίνημα και να συμμετέχει με τους στρατιώτες του στον Λαμιακό Πόλεμο. Ως ένδειξη τιμής ο Αντίπατρος όρισε τον Πολυπέρχων επίτροπο της Μακεδονίας, πράγμα που δυσαρέστησε τον Κάσσανδρο, ο οποίος ξεκίνησε έναν αγώνα για να απομακρύνει τον Τυμφαίο από την εξουσία.
Ακόμα, ο Κάσσανδρος θα διεξάγει μία μάχη κατά τον Διόδωρο Σικελιώτη στην πόλη Τραμπύα της Τυμφαίας έναντι του Πολυπέρχοντα, με τους συμμάχους του πρώτου να είναι ο Αντίγονος και ο Πτολεμαίος, ενώ στον δεύτερο να έχει συστρατευτεί ο στρατηγός Ευμένης. Η έκβαση των επιχειρήσεων ήταν θετική για τον Πολυπέρχοντα, όμως θα ηττηθεί σε ναυτικές αναμετρήσεις από τον Αντίγονο (318) και ο αντίζηλος του Κάσσανδρος θα ελέγξει την Αθήνα (317). Ύστερα, θα διωχθεί από το Βασίλειο της Μακεδονίας όταν ο Κάσσανδρος θα πάρει στα χέρια του την εξουσία από τον Φίλιππο Αρριδαίο και θα καταφύγει στην Ήπειρο, συγκεκριμένα στους Μολοσσούς.
Επιπλέον, ο στρατηγός μας θα τεθεί υπό τις υπηρεσίες της Ολυμπιάδας, της Ρωξάνης (γυναίκα του Μ. Αλεξάνδρου) και του βασιλιά Αιακίδη γιού του Ολυμπιονίκη Αρύββα. Η Ολυμπιάδα θέλοντας να «ρίξει» το Μακεδονικό Βασίλειο θα εισβάλει στην Μακεδονία μαζί με τον Αιακίδη, θα δολοφονήσει τον Φίλιππο Αρριδαίο και οι στρατιώτες του βασιλιά θα αυτομολήσουν στην Ολυμπιάδα (317). Τα νέα αυτά έφτασαν στον Κάσσανδρο, ο οποίος επέστρεψε από την Πελοπόννησο στην Πέλλα, θα συλλάβει την Ολυμπιάδα και θα την θανατώσει με λιθοβολισμό στην Πύδνα (316), έτσι ο Πολυπέρχων θα καταφύγει στον Αντίγονο στην Πελοπόννησο, ο οποίος πλέον δεν διατηρούσε σχέσεις με τους παλιούς του συμμάχους.
Τέλος, ο Πολυπέρχων υπό την αιγίδα του Αντίγονου θα ελέγξει πολλές περιοχές της Πελοποννήσου, όπως την Κόρινθο και την Σικυώνα και θα κρατήσει τις περισσότερες περιοχές υπό την κυριαρχία του όταν θα συνάψει συνθήκη ειρήνης ο Αντίγονος. Ο Πολυπέρχων θα οριστεί επικεφαλής των διαπραγματεύσεων όταν θα διαλυθεί η συνθήκη, με τον Αντίγονο να τον προτρέπει να χρησιμοποιήσει τον Ηρακλή (νόθο γιό του Μ. Αλεξάνδρου) ως διαπραγματευτικό όπλο έναντι του Κασσάνδρου. Η έκβαση της διαπραγμάτευσης όμως έφερε τους δύο αυτούς στρατηγούς ξανά σε ρήξη και ο Πολυπέρχων θα αποχωρήσει από την συμμαχία του Αντίγονου και θα σκοτώσει τον Ηρακλή. Το τέλος της ζωής του στρατηγού δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς, καθώς υπολογίζεται ότι πέθανε το 304 ή το 303. Ο Πολυπέρχων είχε ένα γιο τον Αλέξανδρο που διακρίθηκε σε πολλές μάχες στο πλευρό του πατέρα του κατά τους Πολέμους των Διαδόχων και αργότερα στο πλευρό του Κασσάνδρου. Ο Αλέξανδρος θα δολοφονηθεί το 314 στην Σικυώνα από τον Αλέξιο τον Σικυώνιο.
Συμπερασματικά, ο Πολυπέρχων ήταν μία σπουδαία προσωπικότητα της κλασικής και ελληνιστικής περιόδου και σημαντικό κομμάτι της Ηπειρωτικής και Μακεδονικής ιστορίας, ειδικότερα για την ιστορία των Τυμφαίων. Είναι πολύ σημαντικό να ερευνηθούν περαιτέρω οι διάφορες Ελληνικές φυλές ώστε να αναδειχθεί αλλά και να προστατευτεί η Ελληνική πολιτιστική κληρονομιά μας.
