του Νικολάου Π. Παππά, Πολιτικού Επιστήμονος
Τί σχέση θα μπορούσε να έχει η πτώση της Τροίας με την ίδρυση της Ρώμης; Αρκετή, σύμφωνα με τη Ρωμαϊκή μυθολογία-ιστορία. Στο παρόν άρθρο θα κάνουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα «διαδρομή», από τον μυθικό ήρωα Αινεία μέχρι και τον Ρώμο και τον Ρωμύλο, τους ιδρυτές της Ρώμης, της αιώνιας πόλης.
Το ταξίδι μας ξεκινάει με τον Αινεία, έναν ήρωα από την Δαρδανία (εξού και τα Δαρδανέλλια) που είναι πασίγνωστος από την ομώνυμη επική ιστορία «Αινειάδα» του Βιργίλιου. Ο Αινείας, χωρίς να το θέλει, θα εμπλακεί στον Τρωικό πόλεμο, καθώς μετά από επίθεση του Αχιλλέα στο Όρος Ίδη, εκεί από όπου οι Θεοί του Ολύμπου παρακολουθούσαν την πορεία του Τρωϊκού πολέμου, ο Αινείας υποχρεώθηκε να βρει καταφύγιο στην Τροία και με άλλους Δαρδανούς συντρόφους του να πολεμήσουν στο πλευρό τους. Να σημειώσουμε ότι ήταν και συγγενής του βασιλιά της Τροίας Πριάμου.
Ο Αινείας ήταν γιος του Αγχίση και της θεάς Αφροδίτης και μια από τις πιο διάσημες ιστορίες με αυτόν πρωταγωνιστή είναι όταν μετά την πτώση της Τροίας, οι Αχαιοί επέτρεψαν στους Δαρδανούς να φύγουν χωρίς να τους ενοχλήσουν με μόνο όρο να πάρουν μαζί τους όσα χωράνε στα χέρια τους. Τότε ο Αινείας πήρε τους ώμους του τον υπερήλικα πατέρα του, τον Αγχίση, και τον μετέφερε έξω από την πόλη.
Οι Αχαιοί, θαύμασαν την γενναία πράξη του Αινεία και του επέτρεψαν να πάρει ελεύθερα και ό,τι άλλο ήθελε μαζί του. Μάλιστα στο τέλος του πρότειναν να του εκχωρήσουν όποιο μέρος της Τροίας ήθελε για να ζήσει εκεί ασφαλής αλλά όχι μόνο αρνήθηκε αλλά δεν πήρε σχεδόν τίποτα μαζί του εκτός από τα οικογενειακά κειμήλια, που τα θεωρούσε τον σημαντικότερο θησαυρό.
Ο Αινείας θα ξεκινήσει ένα ταξίδι περιπλάνησης με τους συντρόφους του που θα καταλήξει στην Ιταλία και συγκεκριμένα στο Λάτιο. Εκεί θα γνωριστεί με τον βασιλιά Λατίνο, ο οποίος αποφάσισε να του δώσει την κόρη του Λαβινία. Μόνο που τα πράγματα δεν ήταν τόσο εύκολα. Ο Λατίνος λίγο καιρό πριν είχε συμφωνήσει να τη δώσει στον βασιλιά των Ρουτύλων της Αρδέας, Τούρνο, ο οποίος μαθαίνοντας την μη τήρηση της συμφωνίας απ’ τον Λατίνο και τον ρόλο του Αινεία με άλλα λατινικά φύλα επιτίθεται εναντίον του.
Ο Αινείας, από την άλλη, συμμάχησε και με τον Ετρούσκο μυθικό βασιλιά Τάρχωνα και έπεσε στην μάχη εναντίον του Τούρνου. Τελικά, μετά από πολλές μάχες, ο πόλεμος θα κριθεί σε μια μονομαχία μεταξύ του Αινεία και του Τούρνου. Ο Τούρνος, αν και θα πολεμήσει γενναία, τελικά θα πέσει στο πεδίο της μάχης και ο Αινείας θα κερδίσει εκτός από τη μάχη τόσο και τη βασιλεία του Λατίου όσο φυσικά και την ίδια τη Λαβινία.
Από εδώ και πέρα τα πράγματα μπλέκονται. Σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, μία από τις παραδόσεις για την ίδρυση της Ρώμης αφορά τον ίδιο τον Αινεία. Σύμφωνα με τον Έλληνα ιστορικό, του είχε δοθεί χρησμός ότι ένα τετράποδο ζώο θα τον οδηγούσε στο σημείο που θα έπρεπε να ιδρύσει μια νέα πόλη. Μετά από καιρό και ενώ ο Αινείας ετοιμαζόταν να θυσιάσει ένα γουρούνι, το ζώο του ξέφυγε και καταδιώκοντάς το έφθασε σε έναν από τους «επτά» λόφους της μελλοντικής Ρώμης. Παρότι ο Αινείας αντιλήφθηκε ότι ήταν το γεγονός στο οποίο αναφερόταν ο χρησμός, αποφάσισε τελικώς να μην χτίζει την πόλη, λόγω ενός ονείρου στο οποίο μία μορφή τον συμβούλευσε να τη χτίσει μετά από 30 χρόνια.
Αφού, λοιπόν, η πόλη δεν χτίστηκε από τον Αινεία η ιστορία μας συνεχίζεται. Ο Αινείας πριν φύγει από την Τροία είχε κάνει έναν γιο με την δεύτερη εξαδέρφη του Κρέουσα και κόρη του βασιλιά της Τροίας Πριάμου. Ο γιος του λεγόταν Ασκάνιος, ο οποίος στην Αινειάδα αναφέρεται ως Ίουλος και από το όνομά του προέρχεται κατά πολλούς και ο τιμητικός ρωμαϊκός τίτλος Ιούλιος. Ο γιος του Αινεία ακολούθησε τον πατέρα του και τους άλλους Δάρδανους στην Ιταλία και όταν ο Αινείας έφυγε από τη ζωή, ο Ασκάνιος ίδρυσε την Άλμπα Λόνγκα, μια πολύ σημαντική πόλη στην αρχαία Ιταλία, νότια του Λατίου. Τη νέα πόλη την κυβέρνησε επί πολλά χρόνια ο ίδιος, ενώ μετά τον θάνατό του τον διαδέχθηκε ο ετεροθαλής αδελφός του, ο Σίλβιος, τον οποίο ο Αινείας είχε κάνει με την Λαβινία. Τον Σίλβιο θα διαδεχθεί ο γιος του Αινείας Σίλβιος, τον οποίο στη συνέχεια θα διαδεχθεί ο Λατίνος Σίλβιος. Όλοι οι διάδοχοι της οικογενείας θα παίρνουν τον τίτλο του Σίλβιου κατά τη βασιλεία τους στην Άλμπα Λόνγκα.
Τα όσα αναφέρουμε μέχρι τώρα αλλά και θα αναφέρουμε στη συνέχεια αξίζει να σημειώσουμε ότι χρονολογικά συμπίπτουν με τα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή. Για το λόγο αυτό δεν θα πρέπει να θεωρούνται όλα μύθος αλλά προφανώς στηρίζονται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα στα οποία προφανώς έχουν προστεθεί μυθικές ιστορίες που ειπώθηκαν στη συνέχεια από τον ρωμαϊκό λαό.
Όμως τώρα ας συνεχίσουμε την ιστορία μας. Όπως μας αναφέρει ο Τίτος Λίβιος, όλα έβαιναν καλώς στο βασίλειο μέχρι την εποχή όπου ο Πρόκας ανέλαβε την εξουσία και έκανε δύο γιους, τον Νουμίτορα και τον Αμούλιο. Παρότι ο Νουμίτωρ ήταν μεγαλύτερος και ο νόμιμος διάδοχος του πατέρα του, ο Αμούλιος διψασμένος για εξουσία καθαίρεσε τον πατέρα του και σκότωσε τους γιους του αδερφού του. Την κόρη του του Νουμίτορος, Ρέα Σύλβια, αποφάσισε να μην την σκοτώσει αλλά την υποχρέωσε να γίνει μια από τις Εστιάδες Παρθένες, θεωρώντας πως έτσι θα την εμπόδιζε να κάνει νέο διάδοχο.
Αυτή του η απόφαση δεν άρεσε καθόλου στους Θεούς, οι οποίοι πήραν την κατάσταση στα χέρια τους. Στάλθηκε ο Θεός Άρης (Μαρς στα λατινικά) ο οποίος συνευρέθηκε ερωτικά με τη Ρέα Σύλβια (κλασική ελληνορωμαϊκή μυθολογία) με αποτέλεσμα να γεννηθούν ο Ρωμύλος και ο Ρώμος. Παρότι η Σύλβια κατάφερε να κρατήσει μυστική την εγκυμοσύνη τελικώς ο Αμούλιος έμαθε για την γέννηση των διδύμων και αφού έβαλε στη φυλακή τη Ρέα Σιλβία και διέταξε έναν υπηρέτη να σκοτώσει τα δύο βρέφη.
Ο υπηρέτης αδύναμος να πράξει κάτι το τόσο βάρβαρο έβαλε τα βρέφη σε ένα καλάθι και τα άφησε στις όχθες του ποταμού Τίβερη, του οποίου η στάθμη είχε ανεβεί την περίοδο εκείνη. Όταν το νερό υποχώρησε, το καλάθι κόλλησε σε μια συκιά. Σύμφωνα με τη ρωμαϊκή μυθολογία τότε εμφανίστηκε μια λύκαινα η οποία μόλις είχε χάσει τα δικά της μικρά και μόλις είδε μπροστά της τα δύο μωρά τα θήλασε. Από την ιστορία αυτή είναι και το διάσημο αρχαιολογικό εύρημα στην Ρώμη που αποτυπώνει τη στιγμή αυτή του μύθου.
Αφού η λύκαινα πήρε τα δύο βρέφη και τα έβαλε σε μια σπηλιά, τα βρήκε ένας βοσκός ονόματι Φαυστύλος ο οποίος τα πήρε χαρούμενος στην γυναίκα του, Άκκα Λαρεντία, και αποφάσισαν να τα μεγαλώσουν.
Αργότερα ο Ρωμύλος και ο Ρέμος επέστρεψαν στην πόλη όπου ανέτρεψαν τον Αμούλιο (τον οποίο και δολοφόνησαν για να τον εκδικηθούν για τα όσα είχε κάνει), αποκαθιστώντας τον Νουμίτωρα στο θρόνο της Άλβα Λόνγκα. Όμως τα δύο αδέρφια δεν ήταν ευχαριστημένα καθώς για την επανάσταση κατά του Αμούλιου είχαν μαζέψει πολλούς άνδρες και αποφάσισαν με αυτούς να ιδρύσουν μια καινούρια κοντά στην Άλβα Λόνγκα.
Τη νέα πόλη τέθηκε το ερώτημα ποιός θα έπρεπε να είναι ο βασιλιάς ενώ τα αδέρφια διαφώνησαν για το που ακριβώς θα έπρεπε να χτιστεί η νέα πόλη. Ο Ρωμύλος υποστήριξε ότι πρέπει να δημιουργηθεί γύρω από τον Παλατίνο λόφο ενώ ο Ρέμος στον Αβεντίνο. Για να λύσουν τη διαφορά ειρηνικά ζήτησαν τη γνώμη του Νουμίτωρος ο οποίος τους πρότεινε να περιμένουν κάποιο σημάδι απ’ τους Θεούς. Περιμένοντας τα δύο αδέρφια για το σημάδι, κάποια στιγμή εμφανίστηκαν 6 όρνια στον Αβεντίνο λόφο και λίγο μετά άλλα 12 στον Παλατίνο. Τα δύο αδέρφια διαφώνησαν για το εάν σημασία έχει το που βρέθηκαν τα πρώτα όρνια ή ο αριθμός τους με αποτέλεσμα να μονομαχήσουν. Στη μάχη αυτή νικητής βγήκε ο Ρωμύλος ο οποίος στη συνέχεια έδωσε το όνομά του στη νέα πόλη.
Οι αρχαίοι ιστορικοί αναφέρουν ότι η πόλη χτίστηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. (21 Απριλίου 753 π.Χ. είναι η επίσημη άποψη) κάτι που επιβεβαιώνεται και από τα αρχαιολογικά ευρήματα. Σε ανασκαφές του 1990 αποκαλύφθηκαν ίχνη ενός πήλινου τείχους, στο σημείο όπου οι αρχαίοι αναφέρουν ότι ο Ρωμύλος θεμελίωσε τα ιερά όρια της πόλεως.
Έτσι ξεκινάει την εποχή εκείνη η ιστορία και η μοναρχική περίοδος της Ρώμης η οποία θα ολοκληρωθεί με τον Ταρκύνιο τον Υπερήφανο το 509 π.Χ. Μετά τον Ρωμύλο θα κυβερνήσει την Ρώμη ο Νουμάς Πομπίλιος, ένας Σαβίνος βασιλέας που σε αυτόν οφείλονται πολλές μεταρρυθμίσεις στο ημερολόγιο και η δημιουργία πολυάριθμων ιεροτελεστιών. Μετά το Νουμά την βασιλεία αναλαμβάνει ο πολεμοχαρής Τύλλος Οστίλιος, ο οποίος κατέκτησε την Άλβα Λόνγκα και στη συνέχεια κυβέρνησε ο Άγκος Μάρτιος, που σε αυτόν χρεώνεται η ίδρυση της Όστιας, πρώτης γέφυρας της Ρώμης.
Τέλος, θα ακολουθήσει μια περίοδος όπου θα κυβερνήσουν οι Ετρούσκοι την πόλη, κατά την οποία η πόλη θα μεγαλώσει και θα ισχυροποιηθεί.
Σχετικά με τους Ετρούσκους μονάρχες έχουμε γράψει άρθρα τα οποία μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:
Εξαιρετικό! Απολύτως ενημερωτικό και ευανάγνωστο. Συγχαρητήρια για την προσεγμένη και επιστημονική δουλειά.
Ευχαριστούμε πολύ 🙂