Η διαδοχή του Κωνσταντίνου Ζ΄ του επιλεγόμενου Πορφυρογέννητου, εκτός γάμου γιου του Λέοντος Στ΄ του Σοφού και της Ζωής Καρβονοψίνας, δεν αμφισβητήθηκε ποτέ. Ο πατριάρχης Νικόλαος Α΄ ο Μυστικός δέχθηκε να βαπτίσει τον διάδοχο, αλλά η νομιμότητα του τέταρτου γάμου του Λέοντος Στ΄ παρέμενε προβληματική.
Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ στέφθηκε σε νηπιακή ηλικία το 908 και από το 912 τελούσε υπό την επιτροπεία του θείου του, αυτοκράτορα Αλεξάνδρου, μετά το θάνατο του οποίου (913) η επιτροπεία του ανήλικου αυτοκράτορα άλλαξε πολλές φορές.
Ο πατριάρχης Νικόλαος Α΄ Μυστικός επιχείρησε το 919 να απομακρύνει την αυτοκράτειρα Ζωή, αλλά δεν κατάφερε να εμποδίσει την άνοδο του Ρωμανού Α΄ Λακαπηνού. Ο Ρωμανός άμεσα απομάκρυνε τον πατριάρχη αλλά και την αυτοκράτειρα (920) και ο Κωνσταντίνος Ζ΄ νυμφεύθηκε την κόρη του, Ελένη. Από το 920 ως τον Δεκέμβριο του 944 ο Κωνσταντίνος Ζ΄ συμβασίλευσε με τον πεθερό του, Ρωμανό Α΄, ενώ ήταν ανήμπορος να εμποδίσει την αναγόρευση των γιών του Ρωμανού Α΄ σε συμβασιλείς, και μάλιστα κατά τρόπο ώστε ο ίδιος ήλθε πλέον τρίτος στην ιεραρχία. Η συμφιλίωση του Ρωμανού Α΄ με τον πατριάρχη Νικόλαο Α΄ Μυστικό είχε ως αποτέλεσμα την τελεσίδικη απόρριψη του τετάρτου γάμου του Λέοντος Στ΄, γεγονός ακόμα περισσότερο ταπεινωτικό για τον Κωνσταντίνο Ζ΄. Παρόλα αυτά ο Ρωμανός Α΄ όρισε στη διαθήκη του ως πρώτο αυτοκράτορα τον Κωνσταντίνο και όχι κάποιον από τους γιους του. Αυτό προκάλεσε την επανάστασή τους και την απομάκρυνση του Ρωμανού Α΄, και λίγο αργότερα την απομάκρυνση των γιων του από τον ίδιο τον Κωνσταντίνο Ζ΄ (Ιανουάριος 945).
Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ είχε την τύχη να βασιλεύσει μόνος σε μία εποχή ειρηνική, στην οποία οι συρράξεις τόσο στην Ιταλία όσο και στα ανατολικά σύνορα είχαν επιτυχή έκβαση για το Βυζάντιο. Στη βασιλεία του εμπίπτει η βάπτιση της βασίλισσας του Ρωσικού κράτους του Κιέβου, Όλγας. Στηρίχθηκε ιδιαιτέρως στη μεγάλη οικογένεια των Φωκάδων, χωρίς να εξοβελίσει εντελώς τους συγγενείς του πεθερού του. Η διακυβέρνηση ωστόσο ήταν ουσιαστικά στα χέρια του παρακοιμώμενου Βασιλείου Λακαπηνού, νόθου γιου του Ρωμανού Α΄. Προς το τέλος της ζωής του όμως ο Κωνσταντίνος Ζ΄ αντικατέστησε τον Λακαπηνό με τον επίσης ευνούχο Ιωσήφ Βρίγγα, πιθανώς επειδή αντιλήφθηκε την αμέριστη υποστήριξη που προσέφερε στους Φωκάδες. Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ εξάλλου, συνεχίζοντας τη νομοθετική δραστηριότητα του πεθερού του, Ρωμανού Α΄, νομοθέτησε για το ζήτημα των «δυνατών» εντός του στρατού και προσπάθησε να ρυθμίσει τα περιουσιακά στοιχεία των στρατιωτών έναντι των αξιώσεων των «δυνατών».
Οφείλουμε όμως στον Κωνσταντίνο Ζ΄ κυρίως την δημιουργία ενός κλίματος ευνοϊκού για την ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών. Η τάση αυτή που βεβαίως είχε ξεκινήσει νωρίτερα, κορυφώνεται στην περίοδο της βασιλείας του με μία σειρά κειμένων που έχουν αποδοθεί στη δική του, προσωπική γραφίδα σύμφωνα με τις παραδόσεις των χειρογράφων, μεταξύ των οποίων και ο λεγόμενος Βίος Βασιλείου, βιογραφία που εξιστορεί τη ζωή και τη βασιλεία του ιδρυτή της δυναστείας, Βασιλείου Α΄. Η συλλογή ιστοριογραφικών κειμένων με τη συμβατική ονομασία «Θεοφάνη Συνεχισταί» δημιουργήθηκε κατ’ εντολή του αυτοκράτορα με στόχο την εξιστόρηση των γεγονότων από το σημείο που ο Θεοφάνης ο Ομολογητής εγκαταλείπει τη δική του εξιστόρηση (813). Εξ αυτών, ο Βίος Βασιλείου αποτελεί το πέμπτο βιβλίο. Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ ενδιαφέρθηκε ιδιαιτέρως για τη λειτουργία του κράτους· τρεις πολύ σημαντικές πραγματείες αναφέρονται στο θεματικό σύστημα της επαρχιακής διοικητικής οργάνωσης (Περὶ θεμάτων), στο τελετουργικό της αυλής (Περὶ βασιλείου τάξεως, το οποίο περιλαμβάνει και το εξαιρετικά σημαντικό Τακτικόν του Φιλοθέου) και σε πτυχές της εσωτερικής διακυβέρνησης και της εξωτερικής πολιτικής. Το τελευταίο αυτό έργο φέρει τον αφιερωματικό τίτλο «Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ῥωμανὸν».
Σήμερα ωστόσο αμφισβητείται αφενός ότι ο ίδιος ο αυτοκράτωρ ήταν συγγραφεύς, μολονότι δεν αποκλείεται μέσα σε αυτόν τον όγκο ιστορικής καταγραφής, πραγματειών περί της διακυβέρνησης και επιστολών, κάποια τουλάχιστον τμήματα να ανήκουν στον δικό του τρόπο γραφής· αφετέρου δεν είναι βέβαιη η ακριβής εμπλοκή του στην εγκυκλοπαιδική κίνηση του 10ου αι. –παραγγέλθηκαν αυτά τα έργα από τον ίδιο, συνέλεξε το υλικό, ενδιαφέρθηκε για μια ολοκληρωμένη συλλογή γνώσης επί παντός επιστητού, ή απλώς όλα αυτά αποτελούν μία ακόμα εξιδανικευμένη θεώρηση των φιλολόγων της μεσαιωνικής και μεταμεσαιωνικής εποχής για να αποδώσουν τα πάντα στη βούληση ενός και μόνο ανθρώπου; Το γεγονός παραμένει ότι ο Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος, σύμφωνα με τις πηγές της εποχής του, ήθελε και επιδίωκε να περιβάλλεται από ανθρώπους του πνεύματος και φοιτητές, τους οποίους με ευχαρίστηση προσκαλούσε για φαγητό στα ανάκτορα.
Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ πέθανε το 959, αφήνοντας στο θρόνο τον μόλις εικοσαετή γιο του, Ρωμανό Β΄.
Βιβλιογραφία:
PmbZ 2, αρ. 23734· Toynbee, Porphyrogenitus· Runciman, Romanus Lecapenus, 42-43, 58-62, 64-66, 78-79, 232-235· Χριστοφιλοπούλου, Ιστορία τ. Β2, 72-77, 79-83· Kazhdan, Literature (850-1000), 133-152· Lemerle, Ουμανισμός, 241-276· Βλυσίδου, Αριστοκρατικές οικογένειες, 89-92, 101-114, 116-124, 141-145· ODB, 502-503· Hunger, Λογοτεχνία τ. Β΄, 143-148· Markopoulos, Constantine in Macedonian historiography, 160-170· Αναγνωστάκης, Οὐκ εἴσιν ἐμὰ τὰ γράμματα, 97-139· Ševčenko, Re-reading Porfyrogenitus, 167-195· Anagnostakis, Helladic connection, 20-26· Μπουρδάρα, Καθοσίωσις, 55-66, 74-77, 78-79· Καρπόζηλος, Ιστορικοί και χρονογράφοι τ. Β΄, 281-296.
http://www.doaks.org/resources/seals/gods-regents-on-earth-a-thousand-ye…
https://en.wikipedia.org/wiki/Constantine_VII
