Μπαρούτι και βέλος: Το πεζικό του Κορτέζ στην κατάκτηση του Μεξικού

Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης

Από νωρίς οι Ισπανοί είχαν καταλάβει την αξία της χρήσης συνδυασμένων όπλων στον Νέο Κόσμο, όπου ο συνδυασμός επαρκους αριθμού βαλλιστρων και αρκεβουζιων έδινε στα μικρά, σε βαθμό γελοιου, Ισπανικά εκστρατευτικα σώματα τρομακτική ισχύ πυρός.

Η επιπλέον χρήση έστω μικρού αριθμού αλόγων και λίγων κανονιών τους βοήθησε να κατακτήσουν Αυτοκρατορίες εκατομμυρίων κατοίκων ( Αζτεκοι, Μαγιας, Ίνκας). Ο Κορτεζ στο διάστημα της κατάκτησης του Μεξικού χρησιμοποίησε συνολικά (μέσω συνεχών κυμάτων ενισχύσεων χωρίς ποτέ να υπερβεί τους 1300) συνολικά 2.340 άνδρες και 198 άλογα, από τα οποιους 225 ήταν αρκεβουζιοφοροι και 240 βαλλιστροφοροι, οπότε είναι πασιφανές ότι οι Κονκισταδόρες τα χρησιμοποιούσαν σε αναλογία σχεδόν 1/1. Και οι δυο κατηγορίες απέδωσαν εξαιρετικά, ειδικά στην έξοδο της Noche Triste, όπου οι βαλλιστροφοροι με ένα μπαράζ βλημάτων, και αποδεκατιζοντας κάθε φορά ολόκληρους ζυγούς Αζτέκων, (υπάρχουν Ινδιάνικες αναφορές για βλήματα βαλλιστρας που πέρασαν 3(!) Αζτεκους μαζί, ενώ οι σφαίρες από αρκεβουζια μπορούσαν να κόψουν χέρι ή πόδι με μια βολή) εδωσαν πολύτιμο χρόνο στον Κορτεζ να ξεφύγει, ενώ τον επόμενο χρόνο οι αρκεβουζιοφοροι, πολεμώντας τετράγωνο με τετράγωνο στις θηριωδεις οδομαχίες της Tenochtitlan, διέλυσαν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα με τα μεγάλα βλήματα τους.

Σε κάθε περίπτωση, η επάρκεια μπαρουτιού, σφαιρών για τα αρκεβουζια και βλημάτων για τις βαλλιστρες ήταν διαρκής πονοκέφαλος για τον Κορτεζ, που με γράμματα ζητούσε συνεχώς από τους Ισπανούς της Κούβας, Τζαμάικα και Άγιο Δομίνικο να του τα στείλουν, κάτι που συνεχώς γινόταν. Σε μια απελπισμένη κίνηση έδωσε δείγματα βλημάτων σε Τεπανεκους, και αυτοί μέσα σε 3 μέρες του παρέδωσαν 50.000(!) βληματα, που η ποιότητά τους ήταν ανώτερη των Ισπανικών, και ο δαιμόνιος Κορτεζ τα μοίρασε αμέσως στους 80 υπάρχοντες βαλλιστροφορους του που τα χρησιμοποίησαν με καταστρεπτικά αποτελέσματα – ενώ όσο αφορά το μπαρούτι, είχε κατεβάσει Ισπανούς με σχοινιά μέσα στον… κρατήρα του ηφαιστείου Popocatepetl για να εξορύξουν θειο!

Χρόνιο πρόβλημα ήταν και η υγρασία των τροπικών, που καθιστούσε άχρηστες τις χορδές από τις βαλλιστρες και τα φυτίλια από τα αρκεβουζια- αντιμετωπίστηκε και πάλι με λιπος χοιρου που τα καθιστούσε αδιάβροχα). Και οι δύο συγκεκριμένες κατηγορίες οπλιτων αποδείχτηκαν υπερπολυτιμες για τον Κορτεζ, και συνεχίστηκαν να λειτουργούν συνδυασμένα σε κάθε Ισπανική εκστρατεία στον Νέο Κόσμο μέχρι και το 1570 τουλάχιστον.