Ελληνιστικά επιτεύγματα (δεύτερο μέρος)

(Διαβάστε ΕΔΩ το πρώτο μέρος για τα επιτεύγματα της Ελληνιστικής περιόδου)

ΒΩΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΓΑΜΟΥ.
Ο Βωμός της Περγάμου είναι αφιερωμένος στον Δία και την Αθηνά, Κατασκευάστηκε με εντολή του Ευμένη Β΄ προς τιμή του πατέρα του Αττάλου Α΄  μετά τη νίκη του ενάντια στους Γαλάτες ή κατά μία άλλη άποψη μετά την νίκη του Ευμένη κατά του βασιλείου του Πόντου και της Βυθηνίας .

του Χρήστου Χατζηλία,

Η οικοδόμησή του χρονολογείται περίπου το 181- 159 π.Χ..  Αποτελείται από ένα πόδιο (βάση) με μνημειακή κλίμακα που οδηγεί σε ένα υπαίθριο χώρο που περιβάλλεται από τοίχους με κιονοστοιχίες και ανάγλυφες παραστάσεις.Σε αυτό το σημείο υψώνεται ο βωμός. Ο κυρίως βωμός έχει διαστάσεις 36,44 με 34,20 μ. και αποτελείται από δύο μέρη: α) μια τετράγωνη ενιαία βάση που διακόπτεται από τη μνημειακή κλίμακα στη δυτική πλευρά και β) μια υπαίθρια αυλή με το βωμό που περιβάλλεται από ένα τοίχο σε σχήμα Π και διατρέχεται από μια ιωνική κιονοστοιχία. Η ζωφόρος αυτή είναι κολοσιαία σε σύλληψη και ένταση και κοσμεί το χώρο κάτω από την κιονοστοιχία, στο πόδιο του βωμού και πλάι στα σκαλιά της εισόδου. Έχει μήκος 120 μ. και ύψος 2,30 μ. και αποτελείται από 160 ανάγλυφες πλάκες με τουλάχιστον 100 μορφές. Γι’ αυτό ονομάζεται και “μεγάλη ζωφόρος”.

Απεικονίζει τη μάχη Θεών και Γιγάντων που σύμφωνα με το μύθο είχε ως αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν ο Δίας και οι άλλοι θεοί του Ολύμπου.Οι μορφές εικάζονται στις 100 από τις οποίες σώζονται οι 84 επίσης στην ζωοφόρο δεν απικονίζονται ζώα στην ανατολική πλευρά του βωμού την κυρίαρχη θέση έχει ο Δίας που μάχεται το γίγαντα Πορφυρίωνα και η θεά Αθηνά που έχει γονατίσει το γίγαντα Αλκυονέα. Δίπλα της βρίσκονται η φτερωτή θεά Νίκη και ο Άρης, ενώ διακρίνουμε και τον Ηρακλή, την Ήρα, τον Απόλλωνα και άλλες θεότητες. Στη βόρεια πλευρά ξεχωρίζουν η Αφροδίτη, ο Έρως, η Διώνη, αλλά και οι Μοίρες με τους θεούς της Νύκτας. Στη νότια πλευρά εμφανίζονται οι θεοί του φωτός: ο Ήλιος, η Σελήνη και η Ηώς. Τέλος, η δυτική πλευρά καλύπτεται από τους θεούς της θάλασσας, το Διόνυσο με την ακολουθία του και τις Νύμφες. Η Τηλέφεια ζωφόρος ονομάζεται και “μικρή ζωφόρος” και κοσμεί την υπαίθρια αυλή του βωμού.

Ο Τήλεφος, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ήταν ήρωας της Τεγέας και γιος του Ηρακλή και της Αυγής. Θεωρείται ο μυθικός ιδρυτής της πόλης της Περγάμου. Ξεκινά με την αναπαράσταση του μύθου με το χρησμό του Απόλλωνα προς τον Αλέο, τον πατέρα της Αυγής ότι θα χαθεί από τον εγγονό του και συνεχίζει με τη σκηνή της ετοιμασίας της βάρκας που θα οδηγήσει την Αυγή στις ακτές της Μυσίας. Ακολουθούν σκηνές με τις ίδιες μορφές σε διαφορετικές στάσεις και κινήσεις με την παρεμβολή ενός δέντρου ή ενός κίονα ή ενός λόφου. Γι΄αυτό το λόγο η Τηλέφεια θεωρείται ΄΄αφηγηματικό ανάγλυφο΄΄.

Τα γλυπτά της συγκεκριμένης ζωφόρου δημιουργήθηκαν μετά την τοποθέτηση των πλακών στη θέση τους δε βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση. Οι αναπαραστάσεις και των δύο ζωφόρων ήταν σκαλισμένες σε μάρμαρο και χρωματισμένες με πορφυρό, μπλε, κίτρινο και πράσινο χρώμα.
(Wikipedia.Ο Βωμός της Περγάμου, http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/Pergamon/Pergamon-gigantomachy.htm)

ΚΟΛΟΣΣΟΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ
Ο Κολοσσός της Ρόδου, ηταν ένα τεράστιο σε διαστάσεις άγαλμα το οποίο απεικόνιζε τον θεό Απόλλωνα. Ανεγέρθηκε από τον Χάρη τον Λίνδιο μαθητή του Λύσιππου τον 3ο αιώνα π.Χ.  Η όψη του αγάλματος λέγεται ότι διακρινόταν από την είσοδο του λιμένα της Ρόδου, σύμφωνα με τον θρύλο, τον 4ο αιώνα π.Χ. ο θεός Απόλλων έσωσε τον λαό της Ρόδου από μία επίμονη πολιορκία του Μακεδόνα στρατηγού Δημητρίου του Πολιορκητή. Ως έκφραση ευγνωμοσύνης προς τον προστάτη τους, οι Ρόδιοι ανήγειραν τον Κολοσσό, ένα γιγαντιαίο μπρούντζινο άγαλμα, που υψωνόταν περίπου 33 μέτρα πάνω από το μαρμάρινο βάθρο του, δηλαδή ήταν δυόμισι φορές υψηλότερο από το άγαλμα του Δία στην Ολυμπία, το έργο του Φειδία.

Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο Χάρης είχε δώσει στο πρόσωπο του Κολοσσού τα χαρακτηριστικά του Αλέξανδρου, ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε για την ακριβή όψη του αγάλματος, ενώ οι αντικρουόμενες αρχαιολογικές ενδείξεις δυσχεραίνουν τις απόπειρες αναπαράστασης του Κολοσσού. Σε πολλά ελληνικά νομίσματα ο θεός φέρει συμβατικά ηλιακά σύμβολα, όπως στεφάνι από ηλιαχτίδες γύρω από το κεφάλι του, αλλά σε άλλα νομίσματα αυτές οι ηλιαχτίδες απουσιάζουν.Το 1932 ανακαλύφθηκαν στη Ρόδο τα θραύσματα ενός αναγλύφου με το πάνω μέρος του σώματος Ήλιου ή του Απόλλωνα. Το ανάγλυφο αυτό, που συνέβαλε στην αναπαράσταση του Κολοσσού, απεικόνιζε τον στεφανωμένο με ηλιαχτίδες θεό, να σκιάζει με το δεξί του χέρι τα μάτια και να ακουμπά το αριστερό χέρι στο ισχίο. Άλλοι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο θεός κρατούσε στο δεξί του χέρι πυρσό.

Σε αυτή τη σύλληψη στηρίχτηκε και η στάση του Αγάλματος της Ελευθερίας. Τελικά, το μαρμάρινο ανάγλυφο απεικόνιζε έναν αθλητή που αυτοστεφανώνεται. οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο Χάρης δεν επιχείρησε να φιλοτεχνήσει ένα άγαλμα με τα πόδια σε διάσταση. ώστε τα πλοία να περνούν ανάμεσα στα σκέλη του, όπως υπέθεσαν καλλιτέχνες της Αναγέννησης. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, ο Απόλλων θα είχε άχαρη στάση, καθώς τα άκρα των ποδιών του θα πρέπει να απείχαν τουλάχιστον 100 μέτρα το ένα από το άλλο· ούτε οι ιδιοφυείς μηχανικοί των ελληνιστικών χρόνων δεν θα μπορούσαν να επιλύσουν τέτοιο πρόβλημα. Το βάθρο του αγάλματος ήταν από λευκό μάρμαρο. Μετά την αγκύρωση των πελμάτων του αγάλματος στο βάθρο ύψους 12 μέτρων, ο Χάρης κατασκεύασε έναν τεράστιο σκελετό από πέτρινα υποστυλώματα και σιδερένιες ράβδους, πάνω στον οποίο προσαρμόστηκαν χυτά μπρούντζινα φύλλα.

Η γιγαντιαία μορφή, που ολοκληρώθηκε σε 12 χρόνια, καλύφθηκε με μπρούντζινη επένδυση.  όμως, το 222 π.Χ., περίπου 60 χρόνια μετά τα αποκαλυπτήρια, ο Κολοσσός κατέρρευσε, καθώς τα γόνατά του τσακίστηκαν από ένα σεισμό. Πέφτοντας λέγεται ότι γκρέμισε 30 σπίτια. Παρά την ολέθρια πτώση του, το άγαλμα δεν έπαψε να συγκαταλέγεται στα μεγάλα θαύματα του κόσμου. Το μπρούντζινο σώμα του βρισκόταν ήδη πάνω από εκατό χρόνια σωριασμένο στο έδαφοςΤο 654 μ.Χ., 900 χρόνια μετά την κατάρρευση του Κολοσσού, οι Σαρακηνοί λεηλάτησαν τη Ρόδο και πούλησαν τον τεμαχισμένο Ήλιο ως μέταλλο. Λέγεται ότι ο αγοραστής χρησιμοποίησε 900 καμήλες για τη μεταφορά των θραυσμάτων στη Συρία.
(Wikipedia.Ο Κολοσσός της Ρόδου. http://www.hellinon.net/RodosKolossos.htm)

ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΕΦΕΣΟΥ
Το θέατρο της Εφέσου αποτελεί το καλύτερα σωζόμενο αρχαίο κτίσμα της μικρασιατικής μητρόπολης, το μεγαλύτερο θέατρο του μικρασιατικού χώρου και ταυτόχρονα ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα του αρχαίου κόσμου. Διαμορφώνεται στην πλαγιά του όρους Πίον (Panayır Dağ) και είναι προσανατολισμένο προς τα δυτικά. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 600 μ. από το κεντρικό λιμάνι, στην απόληξη της Αρκαδιανής οδού, ενός από τους σπουδαιότερους εμπορικούς δρόμους της Εφέσου, ενώ στη βορειοανατολική γωνία της πλατείας μπροστά στο θέατρο εκτείνεται η οδός Θεάτρου με κατεύθυνση Ν-Β. Επομένως η πρόσβαση στο θεατρικό οικοδόμημα εξασφαλιζόταν μέσω δυο κεντρικών οδικών αρτηριών της πόλης.

Η κάτοψη του ακολουθούσε τα θέατρα ελληνικού τύπου, αλλά σε μεταγενέστερα χρόνια μετατράπηκε σε θέατρο ρωμαϊκού-μικρασιατικού τύπου, φαινόμενο σύνηθες στο χώρο της Μικράς Ασίας, όπου τα προϋπάρχοντα ελληνιστικά θέατρα υπέστησαν μετατροπές στις κατόψεις τους κατά τα Αυτοκρατορικά χρόνια.
Η αρχική κατασκευή του θεάτρου της Εφέσου τοποθετείται πιθανόν μετά το 133 π.Χ. και την ανάδειξη της πόλης σε κεντρικό λιμάνι της επαρχίας της Ασίας, ενώ πιθανολογείται η θέση ανέγερσης του θεατρικού οικοδομήματος να επιλέχτηκε κατά την ίδρυση της νέας πόλης με το όνομα Αρσινόεια από το Λυσίμαχο γύρω στο 274 π.Χ.2 Το ελληνιστικό θέατρο διέθετε κοίλον και ορχήστρα σε σχήμα πετάλου με διάμετρο 24,66 μ., η οποία περιβαλλόταν από αγωγό συγκέντρωσης ομβρίων υδάτων (εύριπο).

Η σκηνή ήταν ορθογώνια, διαστάσεων 41,70×10,05, και είχε δύο ορόφους, παρουσίαζε μάλιστα ομοιότητες με εκείνη των ελληνιστικών θεάτρων της Πριήνης και της Άσσου. Στην πρόσοψή της ανοίγονταν επτά θυρώματα, ανάμεσα σε ογκώδεις πεσσούς, τα οποία έκλειναν γραπτοί πίνακες. Το σκηνικό οικοδόμημα στέγαζε κεραμοσκεπής οροφή.
( http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaId=4345)