Μεταναστευτικό, παθολογία και διαστάσεις ενός πολυμορφικού φαινομένου

Γράφει ο Δημήτριος Ντόικος

Η Εγιε είναι 12 ετών, ζει στην Γκάνα, και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσα Άκκρα, όπου και αναγκάστηκε να μεταναστεύσει από το χωριό της, εφόσον οι αγρότες γονείς της της είπαν στην τρυφερή ηλικία των εννέα ετών ότι δεν μπορούν να την θρέψουν, εφόσον έχουν και άλλα 11 παιδιά να ταίσουν, και τα έσοδα του μικρού αγρού τους δεν φτάνουν για όλους. Στην Άκκρα η μικρή Εγιε γνώρισε εναν καλοσυνάτο άνδρα, ο οποίος εφόσον έκανε σεξ μαζί της, πράγμα που η Έγιε δεν γνώριζε και τι ακριβώς είναι, της βρήκε ένα δωμάτιο να μένει, και την έβαλε να δουλεύει στον δρόμο που οδηγεί στην εθνική για Κουμάσι, κύρια οδική αρτηρία της χώρας. Τα λεφτά που της αφήνει ο ” φίλος” της, είναι αρκετά για να πληρώνει το νοίκι, τα ρούχα της, και το φαί της. Μία φορά την βδομάδα ο ” φίλος” της την βγάζει μία βόλτα σε ένα ταβερνείο-παράγκα να φάνε μαζί ή την πάει σινεμά. Η Έγιε είναι 12 ετών σήμερα, οι πόνοι αρχίζουν και περνάνε, αλλά δυστυχώς εδώ και λίγους μήνες ανακάλυψε ότι αυτό που κάνει εκτός από ότι πονάει, είναι και κοινωνικά επιλήψιμο, και ότι δύσκολα θα βρεθεί για αυτήν άνδρας να την παντρευτεί, πράγμα που σε μία αφρικανική χώρα από μία ηλικία και μετά σημαίνει πρόωρο θάνατο. Η Έγιε σκέφτεται ότι τα προβλήματά της θα λύνοταν αν μπορούσε να τελειώσει μια εκπαίδευση κομμώτριας, και ίσως αν κατάφερνε κάποτε να ανοίξει ένα δικό της κομμωτήριο. Τότε τα προβλήματά της θα μπορούσαν να λυθούν. Η Έγιε είναι μια από τις πολλές νεαρές Αφρικανές που με ελλάχιστη βοήθεια, θα έμεναν και θα δημιουργούσαν ευχαρίστως στην χώρα της, αντί να πάρουν τον δύσβατο δρόμο για την Ευρώπη.  Η ιστορία της Έγιε είναι αληθινή, το όνομα για ευνόητους λόγους έχει αλλαχθεί.

Παθογένεια μιας νέας μετανάστευσης των λαών.

Σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα μετανάστευση των λαών, του ιστορικού αυτού φαινομένου που διέλυσε την Ρωμαική Αυτοκρατορία, και συνάμα ολόκληρο τον πολιτισμό της αρχαιότητας, και έσυρε την Ευρώπη στον Μεσαίωνα.  Η ιστορία που ανέφερα παραπάνω, και που δυστυχώς για τις ευαισθησίες μας είναι πεέρα για πέρα αληθινή, αφήνει να καταλάβουμε το μέγεθος της γεννεσιουργού αιτίας αυτού του φαινομένου που επαναλαμβάνεται σήμερα, και που αν δεν λάβουμε τα μέτρα μας θα ρίξει κάποτε τα θεμέλια του ίδιου του έστω και σαθρού πλέον, συστήματος δυτικού πολιτισμού και αξιών. Βασική αιτία της μετανάστευσης είναι ότι η ζωή στις χώρες του Τρίτου κόσμου είναι πλέον κόλαση. Είναι τόσο κόλαση, ώστε ακόμη και ο θάνατος να φαντάζει δελεαστικός. Κακοδιοίκηση, έλλειψη εμπειριών στον οικονομικό και διοικητικό τομέα, διαφθορά, έλειψη χρημάτων και ικανών στελεχών, έλλειψη ακόμη και των πλέον αναγκαίων υποδομών, ενδοφυλετικές διενέξεις, εμφυλιοι πόλεμοι, και μία υπεργεννητικότητα άνευ προηγουμένου, έχουν δημιουργήσει το πιο τοξικό κοκταίηλ που εμφανίστηκε ποτέ στην ανθρωπότητα. Σχεδόν 80% των κρατων Αφρικής και Ασίας χαράχτηκαν από τις πρώην αποικιακές δυνάμεις, οι οποίες λάμβαναν υπόψιν τους μόνον τα δικά τους συμφέροντα. Δημιουργήθηκε έτσι μια σειρά από failed states, που είτε αποτελούνται από περισσότερες φυλές εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, είτε χωρίστηκαν φυλές και λαοί που ζούσαν ανέκαθεν μαζι σε διαφορετικά κρατη, διαλύοντας έτσι τον τρόπο οργανωσής τους και οικονομίας. Εμφύλιοι όπως αυτοί της Μπιάφρα στην Νιγηρία, στην Ρουάντα, Ζαίρ, Καμερούν, Σουδάν, η Ακτή Ελεφαντοστού, ακριβώς σε αυτο το σημείο έχουν την αιτία τους. Ακόμη όμως και αν έχει αποφευχθεί ο εμφύλιος, η ασυνεννοησία μεταξύ άπειρων και διαφορετικών μεταξύ τους λαών, δημιουργεί μία μόνιμη βάση ασυνέχειας του κράτους ως φορέα υλοποίησης εξελικτικών διαδικασιων και βελτίωσης του βίου.

Από την άλλη πλευρά, το κράτος γίνεται στο υποσυνείδητο των υπηκόων του ένας αόρατος κακός κηδεμόνας, ανίκανος να καταλάβει τις ανάγκες τους, αλλά παράλληλα μόνιμος καταπιεστής μέσω της κακοδιοίκησης. Κάτι τέτοιο έχουμε γνωρίσει και από την ελληνική πραγματικότητα λίγο πολύ. Συνέπεια της μόνιμης ανασφάλειας που διέπει το μέλλον των κατοίκων των περιοχών αυτών, είναι η παραγωγή όσο το δυνατόν περισσότερων απογόνων, οι οποίοι ουσιαστικά είναι και η καλύτερη εγγύηση για την σύνταξή τους, μιας και σύνταξη δεν υπάρχει σε αυτές τις χώρες. Όσο περισσοτερα παιδιά τόσο περισσότερες οι πιθανότητες να έχουν κάποιο βοήθημα στα γεράματά τους, όταν δεν θα μπορούν να ταίσουν μόνοι τους τον εαυτό τους. Αποτέσμα αυτής της πρακτικής είναι η πληθυσμιακή έκρηξη των χωρών αυτών, σε σημείο να μην μπορούν να θρέψουν τον πληθυσμό τους. Χωρες όπως το Μπαγκλαντές έφτασαν αισίως τα 180 εκατομύρια από τα 120 των αρχών του αιώνα, η Αιθιοπία τα 120 από 90, η Δημοκρατία του Νίγηρα τα 16 από 11. Αίγυπτος και Ιράν φτάνουν σύντομα τα 100. Οι απόγονοι με την μεγαλύτερη ευθύνη επ αυτού, είναι όσοι καταφέρνουν κακήν κακώς να έρθουν στην Δυση. Αυτοί είναι επιφορτισμένοι παντεί τρόπω να βγάλουν όλη την οικογένειά τους από την απελπισία. Θα κάνουν τα πάντα για να το επιτύχουν διότι άλλη επιστροφή δεν υπάρχει.

Η ιστορία της Έγιε μας δείχνει όμως και άλλη μια πτυχή του προβλήματος. Κανείς δεν αφήνει ευχαρίστως τον τόπο που γεννήθηκε και ανδρώθηκε. Εάν έχει την ευκαιρία να ζήσει και ευδοκιμήσει στον τόπο του, δεν έχει καμμία όρεξη να πάει στην άλλη άκρη της γης να κανει την πλύστρα, τον λούστρο, ή να πετάει μπετά και γαρμπίλι στους μείον δυο. Αρκεί μία ευκαιρία αξιοπρεπούς ζωής για να κρατηθεί ένας άνθρωπος στον τόπο του. Και μία ευκαιρία αξίζει κάθε άνθρωπος στην ζωή του.

Αντιδράσεις και αντίκτυποι στην Δύση.

Η γηραιά ήπειρος δεν είναι μόνο στην ιστορία της γηραιά, αλλά και στην ηλικία του πληθυσμού της, όπως επίσης και στα αντανακλαστικά της. Παγιδευμένη μέσα σε ένα μανιχαικής έμπνευσης ιδεολογικό δίπολο φιλελευθερισμού και συντηρητισμού, δυσκολευευται να αντιληφθεί εγκαίρως τα σημεία των καιρών, και αδυνατεί να παρουσιάσει τα απαραίτητα αντανακλαστικά, τα οποία ούτως ή άλλως χάνουν και σε αποτελεσματικότητα μέσα από το διαρκές φιλτράρισμα που υποχρεόνωνται να περάσουν μέσα από τις ατέρμονες συζητήσεις μεταξύ διαφορετικών θεωρητικών θέσεων. Έχει κανείς την εντύπωση ότι οι Ευρωπαίοι αρμόδιοι ευαρέσκονται να ακούνε την φωνή τους στις διάφορες επιτροπές και φορείς. Ουσιαστικά ολόκληρη η Δύση βρίσκεται αιχμάλωτη στα πολιτιστικά και ιδεολογικά κλισέ της. Σε έναν πολιτισμό του οποίου έχει  η ίδια καταβαραθρώσει εν πολλοίς τις αξίες του.

Οι ανθρωπιστές μιλούνε για ανθρώπινη αλληλεγγύη, αλτρουισμό και ανθρώπινες αξίες, αλλά ελλάχιστοι φροντίζουν να απαλειφθούν οι αιτίες που οι άνθρωποι αυτοί εγκαταλείπουν τις εστίες τους. Οι δήθεν πραγματιστές μιλούνε για θέσεις εργασίας που καλύπτονται από τους νεοφερμένους, οι οποίες έτσι καλύπτουν ανοιχτά κενά στα ασφαλιστικά ταμεία, ξεχνώντας ότι οι θέσεις εργασίας είναι πλέον αντικείμενο προς εξαφάνιση, ότι οι νέες τεχνολογίες καταργούν σταδιακά όλο και περισσότερες, και ότι οι μινιμαλιστικοί μισθοί των νεοφερμένων ελλάχιστα μπορούν να συνεισφέρουν στα όλο και μεγαλύτερα ανοίγματα των ασφαλιστικών ταμείων, ενώ οι ίδιοι κινδυνεύουν να μην λάβουν καν σύνταξη. Οι συντηρητικοί και η μεσαία τάξη φοβάται για θέσεις εργασίας που χάνονται, για την αλλοίωση των πόλεων τους, για πολιτιστική αυτοκατάργηση που εν μέρει συντελείται σε αρκετές ευρωπαικές μεγαλουπόλεις, ξεχνώντας όμως ότι οι ίδιοι συνέβαλαν στην εξέλιξη αυτού του φαινομένου όταν αδιαφορούσαν για την κατάσταση στον Τρίτο Κόσμο τις προηγούμενες δεκαετίες, και αγόραζαν κατά κόρον φθηνά ρούχα και τρόφιμα που ήταν προιόντα ουσιαστικού δουλεμπορίου και παιδικής εργασίας. Η ιστορία, ακόμη και η ίδια η ζωή εκδικούνται. Η τύφλωση των ευρωπαικών ελίτ να αρκεστεί σε ημίμετρα και να αναβάλλει διαρκώς την λήψη τελικών αποφάσεων, οξύνει το πρόβλημα περαιτέρω. Αποτέλεσμα να φουντώνουν δύο φωτιές που αποτελεί η κάθε μια για την άλλη το αντίπαλον δέος. Από την μία η φοβική αντίδραση των οικονομικά εξαντλημένων μεσαίων τάξεων οι οποίες αποκτούν όλο και περισσότερο ευήκωα ώτα προς τις εξτρεμιστικές σειρήνες λαικιστικών κινημάτων, βλέποντας από πρωταγωνιστές της κοινωνικής και πολιτικής ζωής να γίνονται κομπάρσοι, και από την άλλη μία ακραίας μορφής αντίδραση των νεαρότερων κυρίως στρωμάτων των μεταναστών, οι οποίες διακρίνοντας ότι ο νέος κόσμος που ήρθαν δεν τους επιφυλλάσει τις ίδιες ευκαιρίες και προνόμια, κάνουν νοητά μία κίνηση τύπου επιστροφή στις ρίζες, και αγκαλιάζουν όλο και περισσότερο νεοσυντηρητικούς δημαγωγούς που έρχονται από τις χώρες προέλευσής τους, οι οποίοι τους υπόσχονται αυτό που αισθάνονται ότι τους στέρησε το σύστημα στην Ευρώπη: αξιοπρέπεια και εκτίμηση. Εκεί ακριβώς κατάφεραν οι φανατικοί ιεροδιδάσκαλοι ακραίων ισλαμικών οργανώσεων να βασίσουν τα θεμέλια των κυκλωμάτων τους. Έτσι δημιούργησαν τον στρατό τους. Εκμεταλεύτηκαν το κενό κοινωνικής και οικονομικής ασφάλειας που διείπε τους περισσότερους νεαρούς μετανάστες πρώτης και δεύτερης, αλλά πλέον και τρίτης γεννεάς. Η Δύση απέτυχε να τους ενσωματώσει. Το ζήτημα είναι αν το ήθελε κιόλας.

Η περίπτωση της Συρίας, ανικανότητα και  υποκρισία της Δύσης.

Λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε το γεωπολιτικό πλαίσιο  στο οποίο εντάσεται ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας. Η εμμονή των ΗΠΑ μετά την πραξικοπηματική εγκατάσταση εγκάθετης κυβέρνησης στην Ουκρανία να αποκλείσει την Ρωσία και τους συμμάχους της όπως το Ιράν για παράδειγμα από τους διεθνείς αγωγούς αερίου προς την Ευρώπη, και η άρνηση της κυβέρνησης Άσσαντ να συμφωνήσει στον αγωγό που πριμοδοτούσαν το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία, και οι ΗΠΑ, ήταν ο καταλύτης να επεκταθούν οι ”δημοκρατικές” διαδηλώσεις και ταραχές από την Αίγυπτο στην Συρία. Η προτίμηση του Άσσαντ προς τον ιρανικό, άρα και σιιτικό αγωγό, έφερε κατ επέκτασιν και την ιρανική στρατιωτική βοήθεια, αλλά και την ρωσσική τελικά, όπου και έγειρε πλέον η πλάστιγγα του πολέμου υπέρ του Άσσαντ. Η έλλειψη γενικά δημοκρατικών αστικών στοιχείων μαζικού χαρακτήρα, ανάγκασε τους συμμάχους των ΗΠΑ να αναζητήσουν τον μοχλό κύριας πίεσης στα ακραία στοιχεία του σουνιτικού Ισλάμ. Τα οποία και ήταν συσπειρωμένα γύρω από τους πυρήνες της Αλ Κάιντα και άλλων τζιχαντιστικών οργανώσεων. Τα δυτικα ΜΜΕ έκαναν απεγνωσμένη προσπάθεια να ντύσουν αυτά τα στοιχεία με τον μανδύα της δημοκρατικοτητας. Η δράση τους, όπως και η σθεναρή αντίσταση του Άσσαντ, ανάγκασε εκκατομύρια Συρίων να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, κανείς δεν γνωρίζει πόσοι ακριβώς. Πολλοί από αυτούς ζήτησαν την σωτηρία τους μέσω Τουρκίας προς την Ευρώπη. Μία Ευρώπη που ούτε που γνώριζε σε τι περιπέτεια είχε μπει, ούτε πως να την αντιμετωπίσει. Όπως δεν γνώριζε ούτε και η τουρκική ηγεσία όταν έπαιρνε ανοιχτά το μέρος της εξεγερμένης αντιπολίτευσης προσδοκώντας σε πολιτικά και οικονομικά οφέλη από τις χώρες του Κόλπου. Η Τουρκία δεν είχε τις υποδομές, οικονομικές και κοινωνικές να στηρίξει μεγάλο αριθμό προσφύγων. Κάτι τέτοιο ήταν πέρα των δυνάμεων της, και ποια χώρα θα μπορούσε άλλωστε. Η προσφυγική κρίση κορυφώθηκε το 2015, όταν εν τέλει ένα μεγάλο μέρος των προσφύγων πέρασαν από τα Βαλκάνια στην δυτική Ευρώπη. Οι πλούσιες χώρες του ευρωπαικού βορρά έφτασαν στα όρια τους. Γερμανία, Σουηδία, Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Νορβηγία, χρειάστηκε να εξαντλήσουν όλες τις δυνάμεις τους, οικονομικές και πολιτικές, προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε αυτή την πρόκληση.  Προκειμένου να μην ξανασυμβεί κάτι τέτοιο, πράγμα που ίσως διασάλευε το πολιτικό γίγνεσθαι σε αυτές τις χώρες ανεπανόρθωτα, διαπραγματεύτηκαν μία άτυπη συμφωνία με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ερντογάν, σύμφωνα με την οποία η Τουρκία αναλάμβανε να κρατήσει όλους τους πρόσφυγες που θα έρχοταν, υπό τον όρο να χρηματοδοτήσει η ΕΕ αυτό το ρίσκο με 6 δισεκκατομυρια Ευρώ. Μία άτυπη συμφωνία κυρίων, από την οποία όμως έλλειπε η βάση. Το χρήμα. Η ΕΕ θα πλήρωνε από δικά της ταμεία και προγράμματα τα 3€ δις, αλλά τι γίνοταν με τα άλλα 3€ δις; Η σκέψη να επωμιστούν οι χώρες μέλη μεταξύ τους το ποσό των υπόλοιπων 3€ δις ούτε να συζητηθει δεν γίνοταν. Οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης ιδιαίτερα, ούτε να πληρώσουν ήθελαν, αλλά ούτε και να πάρουν αριθμό προσφύγων.  Τα λεφτά για την Τουρκία έμειναν έτσι στην μέση. Ακόμη μέχρι σήμερα, η Τουρκία έχει λάβει κοντά στα 4€ δις, και περιμένει ακόμα τα υπόλοιπα 2€ δις.

Η κατασταση όμως στην Τουρκία είναι εκρηκτική. Δυστυχώς η χώρα δεν έχει άλλες αντοχές να κάνει τον φράχτη για την ΕΕ, κάτι που επιταχύνθηκε με την οικονομική κρίση και την πτώση της τουρκικής Λίρας. Κάποιες φορές οι πιο σκληρές αλήθειες λέγονται με αριθμούς.

Αυτή την στιγμή στην Τουρκία ζούνε κάπου στα 3,6 εκκατομύρια Σύριων προσφύγων, μόνον οι εγγεγραμμένοι. Από αυτούς το 1,1 εκατομμύριο είναι παιδιά, από τα οποία τα 650 χιλιάδες είναι εντεταγμένα στο δημόσιο τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα, πράγμα που έχει φέρει το σχολικό σύστημα της γείτονος στα όρια της διάλυσης. Όλοι αυτοί είναι εντεταγμένοι στο δημόσιο σύστημα Υγείας, ένα από τα χειρότερα της Ευρώπης, το οποίο τρίζει. Μόνο η Κωνσταντινούπολη έχει 600χιλ Σύριους εγγεγραμμένους προσφυγες, και 200 χιλ. Αφγανούς. Ασθένειες προ πολλού εξαφανισμένες ξαναμπήκαν στην ημερήσια διάταξη των υγειονομικών αρχών.  Παρόλα αυτά το μεγαλύτερο μέρος αυτών των προσφύγων είναι εντεταγμένο στην τουρκική οικονομία, βρήκαν δηλαδή κάποια μηδαμινή έστω απασχόληση. Τα προβλήματα της τουρκικής ηγεσίας δεν είναι και λίγα…

Ουσιαστικά οι προσπάθειες της Τουρκίας να διατηρήσει έστω και ένα υποτυπώδες καθεστώς αυτονομίας των ανταρτών στην Ιντλίμπ, αποσκοπεί περισσότερο στην δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας για τους πρόσφυγες απανταχού της Συρίας, και την σταδιακή επαναπροώθηση κάποιων που ήδη ζούνε στην Τουρκία προς αυτήν. Αυτό ο Ερντογάν προσπαθεί να πουλήσει στους ψηφοφόρους του ως τουρκική ζώνη ασφαλείας. Δεν μπορεί να κάνει και αλλιώς και συμφέρει όλη την ΕΕ κάποιος κακός να κάνει την δουλειά για αυτούς.

Σε όλο αυτό τον κυκεώνα, η Ελλάδα βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των γεγονότων. Συνορεύοντας άμμεσα με την Τουρκία, και έχοντας μια υπερεκτεταμένη ακτογραμμή απέναντί της, έγινε εύκολα ο πρώτος σταθμός προς την πλούσια Ευρώπη. Οι υποδομές των νησιών της ούτε κατά διάνοια δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των γεγονότων. Επ αυτού και η ελληνική ανοργανωσιά επέτεινε το πρόβλημα ακόμη περισσότερο. Η χώρα εγκλωβισμένη μεταξύ διεθνών συμβάσεων που είχε υπογράψει, και οικονομικής καχεξίας που την μαστίζει, ελλάχιστες δυνατότητες είχε να ασκήσει μία πολιτική απέγκλισης από τις υποχρεώσεις της, πόσο μάλλον να έρθει σε ευθεία αντιπαράθεση με ολόκληρη την ΕΕ. Καταστάσεις όπως αυτή που ζούμε τις τελευταίες μέρες στον Εβρο είναι καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, και ολόκληρη η ΕΕ αντιλαμβάνεται και κατανοεί τις αντιδράσεις της χώρας μας.

Η Ελλάδα έχει λάβει από την ΕΕ κάπου 1,6€ δις από το 2016 . Από αυτά τα χρήματα ελλάχιστα πήγαν στην κεντρική διοίκηση. Κανείς δεν διαχειρίστηκε ένα κεντρικό σύστημα πληροφοριών για την κατανομή αυτών των χρημάτων. Σε ολόκληρη την Ευρώπη αναρρωτιούνται πως είναι δυνατόν να δόθηκαν 1,6€δις, και τα κέντρα υποδοχής στα νησιά να μην έχουν ούτε τουαλέττες. Για ακόμη μία φορά αποδειχθήκαμε ανεπαρκείς. Για ακόμη μία φορά δικαιολογήσαμε όλα τα κλισέ που λέγονται εναντίον μας. Παντελλής έλλειψη μεταφραστών, νοσηλευτών, ιατρικού προσωπικού, υποδομών. Καμμία μηχανοοργάνωση για τον έλεγχο των μεταναστών και των οικογενειών τους, για την κατανομή των κονδυλίων, ελλειπή μέτρα ασφαλείας, ένα χάος.  Το χειρότερο όμως είναι ότι τρέχουμε πάντα πίσω από τις εξελίξεις. Έπρεπε να έρθει ο κόμπος στο χτένι με τον άμμεσο εκβιασμό του Ερντογάν προς την ΕΕ και τα επεισόδεια στον Εβρο, για να ανταποκριθεί η ΕΕ και να αρχίσει να ηρεμεί η κατάσταση στα σύνορα. Έπρεπε να δει όλος ο κόσμος τις ταραχές για να στείλουν ενισχύσεις στην Ελλάδα οι εταίροι μας, όπως και να στείλουν χρήματα στην Τουρκία. Πράγματα που θα μπορούσαμε να διαπραγματευθούμε από καιρό πριν, αντί να περιμένουμε να σκάσει η φωτιά στην πόρτα μας. Θα μπορούσαμε από πριν να έχουμε εκπονήσει ένα κοινό σχέδιο αντιμετώπισης των παράνομων εισόδων με τους εταίρους μας.  Να οργανώσουμε ένα κοινό σχέδιο αποδοχής από όλους τους εταίρους μας, όσον αφορά την κατανομή κονδυλίων σε πρόσληψη νέων συνοριοφυλάκων, αγορά περιπολικών, αεροπλάνων και ελικοπτέρων περιπολίας, πρόσληψη υγειονομικού προσωπικού και επάνδρωση ιατρικών μονάδων, εξοπλισμό νοσοκομείων, ιατρείων, και σχολείων που ήδη υπάρχουν στις περιοχές υποδοχής προσφύγων, πρόσληψη διδακτικού προσωπικού, κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων. Αλλίμονο αν τέτοιο ρόλο αναλαμβάνουν ΜΚΟ, υποκαθιστώντας τον βασικό ρόλο του κράτους. Για ακόμη μία φορά το κράτος αποδείχθηκε λίγο…

Προτάσεις προσέγγισης του προβλήματος. Τι μένει και πρέπει να γίνει.

Θα ήταν ανούσιο να επισημάνουμε την προβληματική του θέματος, αν δεν είχαμε να προτείνουμε μέτρα προς μία θετική κατά το δυνατόν προσέγγιση. Μένει να δούμε τι μπορεί να κάνει η Δύση ως σύνολο, αλλά και η Ελλάδα ως χώρα.

Η Δύση, ΗΠΑ και ΕΕ μαζί, θα έπρεπε να επεξεργαστούν ένα πλάνο οικονομικής στήριξης των χωρών του Τρίτου Κόσμου με άμμεσες και από τους ίδιους τους χρηματοδότες ελεγχόμενες επενδύσεις, τόσο σε υποδομές, δρόμοι, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, σχολεία, πανεπιστήμια, αστικές υποδομές όπως αποχετεύσεις και ύδρευση, τεχνικές σχολές,λιμάνια, διοικητική στήριξη μέσω ειδκευμένου προσωπικού, μετεκπαίδευση στελεχών, κλπ. Σε δεύτερο επίπεδο, θα έπρεπε να ξεκινήσει ένα άμμεσο πρόγραμμα απευθείας επενδύσεων που δεν θα περνάνε μέσα από την τοπική διοίκηση, και θα απευθύνονται σε αγρότες, μικρούς επιχειρηματίες, και εγχώριες βιομηχανίες με βιώσιμο business plan. Για τον σκοπό αυτόν θα έπρεπε να ιδρυθεί ένας οργανισμός με την μορφή επενδυτικού Fund, στο οποίο θα συμμετέχουν όλες οι κυβερνήσεις της Δύσης μέσω εκπροσώπων τους και συμβούλων. Μία δεύτερη συνισταμένη είναι και η ευθύνη των ίδιων των καταναλωτών της Δύσης. Θα πρέπει να ξεχάσουμε τα φθηνά ρούχα των 20€ γνωρίζοντας τις συνθήκες υπό τις οποίες έχουν παραχθεί, κάτι που θα έπρεπε να γίνεται μάθημα στα σχολεία. Ο μέσος παραγωγός στην  Λατινική Αμερική για παράδειγμα, παίρνει μόλις το 3% της τελικής τιμής του προιόντος του, ενώ πρέπει από αυτό το ποσοστό να πληρώσει σπόρο, λίπασμα, φάρμακα, εργατικά. Το υπόλοιπο το καρπώνονται οι μεσάζοντες και οι τελικοί πωλητές. Για να επιβιώσει ο αγρότης αυτός, θα κάψει όσο περισσότερο δάσος μπορεί, ένα δάσος που έχει ελλάχιστη ευφορία, και που σε δυο με τρία χρόνια θα έχει μετατραπεί σε ξερότοπο. Του μένει μόνη διέξοδος να καλλιεργεί αποικιακά είδη, μπανάνα, καφέ, κακάο, αβοκάντο, βανίλλια. Εμείς σαν καταναλωτές θα μπορούσαμε να βάλουμε ποσοστώσεις σε κάθε χώρα για εξαγωγή των συγκεκριμένων ειδών, έτσι ώστε οι αγρότες αυτών των χωρών να έχουν και την επιλογή καλλιέργειας άλλων εδώδιμων ειδών, απαραίτητων για την τοπική αγορά. Ίσως θα έπρεπε να πληρώσουμε παραπάνω για καφέ και σοκολάτα, αλλά θα δεχόμασταν λιγότερους οικονομικούς μετανάστες. Αρκεί μόνο να αναφέρω, ότι η Ακτή Ελεφαντοστού που έχει τον μεγαλύτερο αριθμό οικονομικών μεταναστών από τις χώρες της Αφρικής, αντλεί το 97% των συναλλαγματικών της αποθεμάτων από την καλλιέργεια κακάο. Για τον λόγο αυτόν, όλο και περισσότεροι αγρότες εγκαταλείπουν τις παραδοσιακές καλλιέργειες, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται ελλείψεις σε βασικά διατροφικά είδη.

Ένα ακόμη μέτρο ανακούφισης των εργαζομένων σε αυτές τις χώρες, θα ήταν μία εντολή της ΕΕ να μην περνάει κανένα προιόν στις αγορές της από χώρες ή εταιρίες που δεν πληρούν αντίστοιχες  με την Ευρώπη ασφαλιστικές προυποθέσεις προς το εργατικό δυναμικό τους. Οι εργαζόμενοι σε αυτές τις χώρες δουλεύουν 12ωρα και 14ωρα, χωρίς να λαμβάνουν ούτε ένσημα, ούτε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ένας εργάτης κλωστουφαντουργιας στο Μπαγκλαντές λάμβανε το 2016,18$ μηνιαίο μισθό. Η απόφαση της τοπικής κυβέρνησης να αυξήσει τον κατώτερο μισθό στα 34$, συνάντησε την σφοδρή αντίδραση των ευρωπαικών και αμερικανικών εταιριών που είχαν μεταφέρει εκεί τις εγκαταστάσεις τους, με το αιτιολογικό ότι έτσι θα αυξάνοταν ο πληθωρισμός!!!!!! Αντιλαμβάνεται κανείς ότι οποιαδήποτε εργασία στην Δύση για αυτούς τους ανθρώπους είναι παράδεισος σε σύγκριση με το εργασιακό καθεστώς που βιώνουν. Αν δεν τους δώσουμε κίνητρα να μείνουν στον τόπο τους, κάποτε θα έρθουν όλοι εδώ.

Μένει να δούμε ποια είναι η θέση της Ελλάδας, και τι μπορεί να κάνει από μόνη της. Για να είμαι ειλικρεινής, η Ελλαδα θα μπορούσε να κερδίσει πάρα πολλά οφέλη από αυτή την κατάσταση.

Ας αναλογιστούμε μόνον το ελλάχιστο της διεισδυσης των ελληνικών εταιριών και προιόντων σε διεθνή επίπεδο. Ας αναλογιστούμε επίσης την ανοργανωσιά ακόμη και την ανικανότητα να προωθήσουμε τα προιόντα μας στις διεθνείς αγορές. Τέλος, ας αναλογιστούμε τα πενιχρά μέσα ή και την ολλιγωρία μας να διαφημίσουμε τα προιόντα μας στις διεθνείς αγορές. Τέλος, ας έχουμε υπόψιν το γεγονός ότι οι αγορές της Ευρώπης είναι ουσιαστικά κλεισμένες μέσω καρτέλ και διάφορων άλλων άτυπων μεθόδων, που δεν είναι επί του παρόντος να αναλύσουμε.

Η Ελλάδα θα μπορούσε να κατευθύνει όσους μετανάστες ή πρόσφυγες έρχονται στην χώρα, σε ένα διακλαδικό πρόγραμμα, το οποίο θα τους τοποθετεί ανάλογα με την ειδίκευση ή τις στοιχειώδεις γνώσεις του καθενός σε κάποια μετεκπαίδευση, η οποία θα λαμβάνει χώρο σε ελληνικές εταιρίες. Ο μισθός τους θα καταβάλλεται από κονδύλια της ΕΕ, η οποία ούτως ή άλλως πληρώνει για την εκπαίδευση των μεταναστών και προσφύγων. Η εκπαίδευση θα γίνεται υπό τον όρο να επιστρέψει ο εκπαιδευόμενος στην χώρα προέλευσης του μετά το πέρας της εκπαίδευσης του, και να δημιουργήσει μία δική του επιχείρηση. Η δημιουργία της επιχείρησης θα μπορούσε να καλυφθεί επίσης σε μεγάλο βαθμό από κονδύλια της ΕΕ. Η ίδρυση της επιχείρησης θα γινόταν σε συνεργασία της ελληνικής εταιρίας στην οποία ο μετανάστης εκπαιδεύτηκε, καθώς επίσης και της ελληνικής προξενικής αρχής στον τόπο δραστηριοποίησης της εταιρίας του, και θα γίνει η επέκταση της εληνικής εταιρίας που εκπαιδεύτηκε στην χώρα του. Για τον λόγο αυτόν θα έπρεπε να αποσταλούν περισσότερα στελέχη με γνώσεις οικονομικών στις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Το σχέδιο αυτό θα μπορούσε να γίνει με την συνεργασία του Υπουργείου Οικονομικών, του ΣΕΒ- που μόνο ξέρει να κλαίγεται- του Συλλόγου Ελλήνων Εξαγωγέων, και των εκάστοτε επιχειρήσεων. Οι μετανάστες που θα είχαν επιστρέψει, θα έπαιρναν το αρχικό κεφάλαιο ίδρυσης της επιχείρησης τους από ένα κρατικό επενδυτικό κεφάλαιο, το οποίο θα έπαιρνε τα λεφτά του πίσω άτοκα.  Το επενδυτικό αυτό κεφάλαιο καλό θα ήταν να αποτελείται από ένα πολυμερές διοικητικό συμβούλιο, στο οποίο θα συμμετείχαν επίσης και ξένα στελέχη, ώστε να μειώνεται ο φόβος διαφθοράς, όπως επίσης και με συμβούλους από χώρες του Τρίτου Κόσμου, οι οποίοι θα μετέφεραν την εμπειρία τους. Κατά αυτό τον τρόπο, η Ελλάδα θα μπορούσε να προωθήσει την οικονομία της σε παρθένες αγορές πολλών εκατομυρίων καταναλωτών, ενώ παράλληλα θα αποκτούσε εκτός από την πρόσβαση, μία άμμεση εμπειρία με τις αγορές αυτές από πρόσωπα που ανήκουν στον ίδιο τον κύκλο των καταναλωτών. Με λίγα λόγια θα εξέλλειπε η δαπάνη χρόνου στον τομέα της έρευνας αγοράς. Σε κάθε βήμα ο προσταευόμενος πρώην μετανάστης θα είχε άμμεση νομική και διπλοματική κάλυψη από τις προξενικές αρχές της Ελλάδος. Αυτό θα ήταν μία μοναδική ευκαιρία για την χώρα μας να κανει γνωστή την παρουσία και τα προιόντα της σε εντελώς νέες αγορές, Παράλληλα θα δημιουργούσε ένα δίκτυο ανθρώπων που θα ένοιωθαν ακραιφνείς φιλέλληνες, και οι οποίοι εκτός από τον οικονομικό τομέα, θα μπορούσαν αργότερα να ασχοληθούν και με την πολιτική. Αυτός θα ήταν και ένας μοναδικός τρόπος να αποκτήσει η Ελλάδα κύρος και επιρροή σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από ότι μπορεί να φτάσει τώρα. Είναι μία μοναδική ευκαιρία η Ελλάδα να αρχίσει να συμπεριφέρεται σαν υπολογίσιμος παράγοντας στην διεθνή σκηνή.  Ας το αναλογιστούν αυτό οι αρμόδιοι και ιθύνοντες, και ας καταλάβουν ότι κάθε περίπτωση μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους και ορίζοντες αρκεί να θέλει κανείς να ανοίξει τα μάτια του και την σκέψη του. Πρέπει να πάψουμε να συμπεριφερόμαστε σαν Ψωροκώσταινα.