Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης
Ο πιο βιαιος και κτηνωδης Ισπανος Conquistador δεν ηταν αλλος απο τον Nunez Beltran de Guzman (1490-1558), o οποιος ξεπερασε σε ωμοτητα καθε συγχρονο του , σε μια ιδιαιτερα “άγρια” εποχη.
Γεννημενος στην Guadalajara το 1490 απο παλαια αρχοντικη οικογενεια, ο νεαρος Guzman σταδιοδρομησε αρχικα σαν βασιλικος σωματοφυλακας. Η μεγαλη ευκαιρια του δοθηκε το 1525, οταν σταλθηκε στο νεοκατακτημενο Μεξικο, για να αναλαβει την διοικηση της νεας επαρχιας (Audiencia) αφου ο Βασιλιας της Ισπανιας δεν ηθελε να την αφησει στα χερια του Κορτεζ, ο οποιος ειχε καταστει παντοδυναμος, μετα απο 3 ετη επικου αγωνα, (1519-22) και ενω ηδη ειχε προσαρτηθει η Ονδουρα (1524). Βεβαια το Μεξικο δεν ηταν τοσο “κατακτημενο” οσο νομιζεται, αφου παρα την καταρρευση της Αυτοκρατοριας των Mexica (Αζτεκων) , λαοι οπως η Αυτοκρατορια των Tarasca με εδρα την Tzintzuzan, καθως και οι θηριωδεις Chichimecas ηταν ανεξαρτητοι. Ειδικα οι Tarasca, παροτι διεθεταν 100.000 πολεμιστες, επελεξαν να μην επιτεθουν στον Κορτεζ οσο αυτος πολιορκουσε την Tenochtitlan, ενω οταν αυτη επεσε, εσπευσαν αμεσως να του στειλουν αντιπροσωπους με δωρα απο χρυσο, για να του δηλωσουν την ικανοποιηση τους για την διαλυση των μισητων Mexica. Αυτο ηταν μεγαλο λαθος, γιατι οι Ισπανοι ειχαν ιδιαιτερη αδυναμια για το “κιτρινο μεταλλο” και τους εβαλε σε μεγαλο πειρασμο να “τελειωνουν” με τους Tarasca. Ουτως η αλλως βεβαια, η ωρα τους θα ερχοταν αφου δεν διανοουταν ασφαλης η επαρχια “εαν δεν τελειωναμε οριστικα με τους Ινδιανους” οπως ειχε πει επανειλλημενα ο Κορτεζ. Το εργο αυτο ανελαβε να φερει με απιστευτα αιματηρο τροπο, ο δραστηριος Nuno de Guzman.
Αφου προεβη σε εντατικες προετοιμασιες, ξεκινησε με 400 Ισπανους, 76 αλογα, 8 σκυλια, 12 κανονια, και 8.000 Mexica συμμαχους απο την Tenochtitlan στις 21 Δεκεμβριου 1529. Ο αφελης Βασιλιας των Tarasca, Τangaxua II, τον υποδεχτηκε με δωρα, εφοδια και οδηγους, αλλα ο Guzman ειχε αλλα σχεδια. Τον συνελαβε και με φρικτα βασανιστηρια του ζητησε να αποκαλυψει που ηταν οι “7 πολεις του χρυσου” , αλλα δεν πηρε απαντηση , γιατι πολυ απλα υπηρχαν μονο στη φαντασια των Ισπανων ( Το Μεξικο γενικως δεν ειχε το χρυσο που περιμεναν οι Ισπανοι, ειδικα σε σχεση με το παμπλουτο Περου, αν και ο υπαρκτος Θησαυρος των Αζτεκων χαθηκε στα νερα της λιμνης Texcoco στις 30 Ιουνιου 1520 κατα τη Noche Triste). O εξαλλος Guzman εβαλε και τον τραβηξαν με αλογα, ενω στο τελος σε μια δικη -παρωδια, τον κατηγορησε για συνομωσια, εχθροτητα και σοδομια και τον εκαψε ζωντανο στην κεντρικη πλατεια της Tzintzutzan, ενω αλλους 600 ευγενεις τους στραγγαλισε τελετουργικα. Οι Ισπανοι συνεχισαν την προελαση τους, “περνωντας με φωτια και σιδερο” ολες τις περιοχες του ΒΔ Μεξικου οπως ηταν η Sonora, Jalisco, Aquascalientes, και Zacatecas. Οι ανδρες του Guzman εμπαιναν σε καθε οικισμο, αρπαζαν το καλαμποκι, πετουσαν τους Ινδιανους αρχηγους (Casique) στα πολεμικα σκυλια τους και στο τελος εβαζαν φωτια παντου. Μεσα σε 4 ετη (1530-4) οι Ισπανοι ειχαν ισοπεδωσει τα παντα. Χρυσος ειχε βρεθει ελαχιστος βεβαια, ειχαν βρεθει ομως ορυχεια ασημιου, ενω ο Ισπανικος ελεγχος ειχε φθασει πια στον Ειρηνικο, με την δημιουργια μιας νεας, μεγαλης επαρχιας της Nueva Galicia.
Ο Guzman το ειχε παρατραβηξει με τις σφαγες ομως, που ειχαν μεγαλοποιηθει ακομα περισσοτερο απο τον Huan de Zumareggo, πρωτο αρχιεπισκοπο του Μεξικο. Ο Guzman μπορει να ηταν πολλα, ηταν ομως ικανος ηγετης, φοβερος πολεμιστης και ειχε δωσει το απαραιτητο “μαξιλαρι ασφαλειας” στην νεοκατακτημενη πρωτευουσα, την πολη του Μεξικου. Ανακληθηκε στην Ισπανια και αφου εμεινε στα σιδερα επι 3 χρονια, αποφυλακιστηκε το 1538 και περασε την υπολοιπη ζωη του σε δυσμενεια. Πεθανε στο Valladolid στις 16 Οκτωβριου 1558. Στη διαθηκη του, που ανοιχτηκε μολις το 1973, ο παλαι ποτε ισχυρος ανδρας ειχε βαλει ενεχυρο τα οικογενειακα του κειμηλια, και καθυστερημενους μισθους για να πληρωσει τα φαρμακα του, για την αρρωστεια που τον ταλαιπωρουσε. Ηταν και αυτους, ενας απο τους πολλους ασημους Ισπανους που με τους ιδιωτικους κατα βασιν στρατους τους, χαραξαν το δικο τους ματωμενο μονοπατι και μετετρεψαν σε μολις 50 χρονια την Ισπανια απο μεσαιου μεγεθους Βασιλειο σε Αυτοκρατορια…
