Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας
Στις 10-16 Ιουλίου 2000 πραγματοποιήθηκαν στην ισπανική πόλη Roses διάφορες εκδηλώσεις, με την ευκαιρία συμπλήρωσης της τελετής διδυμοποίησής της με τη Ρόδο. Για τον σκοπό αυτό και προκειμένου να δοθεί στην τελετή η πρέπουσα επισημότητα, πολυάριθμη αντιπροσωπεία υπό τον Δήμαρχο Γ. Γιαννόπουλο παρέστη στις πραγματοποιηθείσες εκδηλώσεις.
Τον Σεπτέμβριο του 1997 αντιπροσωπεία αποτελούεμνη από 120 άτομα υπό τον Δήμαρχο της Ρόδη (Roses) ήρθε στη Ρόδο, όπου κι εδώ πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις. Εκφωνήθηκαν λόγοι και γενικά, κατά τρόπον επίσημο και πανηγυρικό, δόθηκε η αρμόζουσα έμφαση στη διδυμοποίηση των δύο πόλεων. Είναι, δε, γνωστό, ότι η διδυμοποίηση αυτή έχει ως βασική δικαιολογία το γεγονός ότι η Αρχαία Ρόδος, η τωρινή Roses της περιοχής της Καταλονίας, βορειοανατολικά της Ισπανίας, είναι αρχαία αποικία των Ροδίων. Τη ροδίτικη καταγωγή τους έχουν ενστερνιστεί απόλυτα οι κάτοικοι της Roses. Απόδειξη τούτου είναι ότι η κεντρική λεωφόρος της παραθαλάσσιας αυτής πόλης φέρει το όνομα «Ρόδος».
Επιπλέον, ο Δήμαρχος της Roses, στις 15.07.2000 κατά την τελετή του πρωτοκόλλου διδυμοποίησης ανέφερε μεταξύ άλλων: «…Σήμερα είναι μία μεγάλη ημέρα για την πόλη μας. Πολυάριθμες γενιές κατοίκων της Roses αισθανόμαστε υπερήφανοι για την αρχαία ροδίτικη καταγωγή μας. Η Roses είναι ελληνική πόλη κτισμένη, εδώ και 2.800 χρόνια περίπου, από μερικούς ναυτικούς από το απομακρυσμένο και πανέμορφο νησί της Ρόδου. Ιστορικά μάς το επιβεβαιώνει ο ιστορικός και γεωγράφος από την Αμάσεια του Πόντου Στράβωνος (65 π.Χ.-23 π.Χ.) αναφέροντας ότι πριν από την πρώτη Ολυμπιάδα (776 π.Χ.) «Ρόδιοι …μέχρι Ιβηρίας έπλευσαν και την Ρόδον έκτισαν».
Την εκδοχή αυτή αποδέχονται και άλλοι ιστορικοί υπογραμμίζοντας ότι οι Ρόδιοι έκτισαν κατά την προαναφερθείσα εποχή στον ροδιακό ποταμό της Ρόδη και νοτιότερα στα παράλια της Καταλονίας άλλη πόλη με το όνομα «Ρόδη». Ως εκ τούτου, θεμελιώνεται τόσο ιστορικά όσο και συναισθηματικά πλέον ότι η σημερινή Roses, η αρχαία Ρόδος, ήταν αποικία των Ροδίων, όπως συμβαίνει και με άλλες πολλές πόλεις της Νότιας Ιταλίας, ως αλλαχού.
Πρέπει, ωστόσο, να αναφερθεί ότι η Roses αποικήθηκε από Ροδίους, προτού η πόλη της Ρόδου, η πρωτεύουσα, καθόσον η κατοίκηση αυτής έγινε από το 408 π.Χ. και μετά, όπως το αναφέρει και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης: «… Οι την νήσον Ρόδον κατοικούντες και Ιαλυσόν και Λίνδον και Κάμιρον μετωκίσθησαν εις μίαν πόλιν την νυν καλουμένην Ρόδον».
Η Ρόδος κτίστηκε στο βορειότερο άκρο του νησιού, με σχέδια του αρχιτέκτονα Ιπποδάμου του Μιλήσιου. Είναι ο ίδιος που επιμελήθηκε το σχέδιο για τον Πειραιά. «Η δε νυν πόλις εκτίσθη κατά Πελοποννησιακά υπό του αυτού αρχιτέκτονος, ως φάσιν, υφ’ ου και ο Πειραιεύς». (Στράβωνος Γεωγραφικά ΙΔ’, κεφ. 2). Γύρω στα 411 π.Χ. ο Ιαλύσιος Δωριέας, γιος του Ολυμπιονίκη Δωριέα, Ολυμπιονίκης και αυτός, ανέλαβε την πρωτοβουλία για το κτίσιμο της πόλης της Ρόδου.
Για τον σκοπό αυτό συγκέντρωσε τους προύχοντες Ροδίους στον Ιερό Ναό Αθηνάς της Λίνδου και ύστερα από ανταλλαγή απόψεων, συμφώνησαν να συνενωθούν σε τρεις πόλεις-κράτη σε μια Βουλή, αντί για τρεις που υπήρχαν έως τότε. Όπως θα εκφραζόμασταν σήμερα, συνέταξαν το Σύνταγμα, τον καταστατικό χάρτη της νέας πόλης. Έτσι, το 408 π.Χ. και μετά, άρχισε, ως προαναφέρεται, να κατοικείται η πόλη, με το όνομα Ρόδος.
Αναντίρρητα, λοιπόν, πρέπει να ενστερνιστούμε ότι, πράγματι, τη σημερινή καταλανική πόλη Roses εποίκησαν Ρόδιοι, πριν από 28 αιώνες και πάνω περίπου. Προφανώς, ωστόσο, με προεξάρχοντες τους Λινδίους, οι οποίοι διοχέτευαν την εποχή εκείνη και πέραν των συνόρων τους τις παραγωγικές τους δραστηριότητες. Απόδειξη ότι στη Λίνδο είχε αναπτυχθεί και η ναυπηγική. Κατασκευαζόταν ένα ειδικού τύπου πλοίο, το Λινδικόν. Οι Λίνδιοι ήταν οι εφοπλιστές της Ρόδου κατά τον 8ο, 7ο και 6ο αιώνα π.Χ.. Ιστοριογραφείται ότι πριν πραγματοποιηθεί ο αποικισμός της Γέλας από Ροδίους και Κρητικούς, οι Λίνδιοι είχαν εκεί ναυτικό κέντρο, το οποίο εξυπηρετούσε και τα πλοία τους, αλλά ταυτόχρονα και το εμπόριο με τις άλλες αποικίες.
Επίσης, ροδίτικη αποικία ήταν και η Παρθενόπη (σημερινή Νεάπολη), στην Ιταλία, καθώς και η Φάσηλις και η Ροδία ήταν αποικίες των Ροδίων. Και ανατολικότερα ακόμη, στην Κιλικία, οι Σόλοι «πόλις αξιόλογος της άλλης Κιλικίας αρχή της περί της Ισσού. (ΙΔ’ 671). Να σημειωθεί ότι οι αρχαίες αποικίες, όσες απέμειναν, είναι κτήσεις και διοικούνται σύμφωνα με τους Νόμους των Κρατών που τις έχουν αποικήσει. Στην αρχαία εποχή, κάθε αποικία αποτελούσε ανεξάρτητο Κράτος με δικό της στρατό η καθεμία, ενώ οι δε έποικοι δεν πήγαιναν εκεί ανά ένας ή ανά δέκα αλλά μετανάστευαν πολλοί συγχρόνως και οικογενειακώς.
Ύστερα από τόσους αιώνες από τότε, ακόμη και σήμερα στην Κάτω Ιταλία υπάρχουν ελληνόφωνα χωριά. Οι απόγονοι των αρχαίων Ροδίων και γενικά των Ελλήνων σκέπτονται ελληνικά και διατηρούν στα μέρη τους πολλά από τα ήθη και έθιμα, παρόλες τις φυλές που πέρασαν από εκεί. Ο Ελληνισμός της Μεγάλης Ελλάδας δεν χάθηκε. Η συγγραφέας Άνζελ Μεργιανού εξέδωσε βιβλίο πριν από μερικά χρόνια, με τον τίτλο «Ταξιδεύοντας στα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας».
Μεταξύ άλλων, περιγράφει και μια σκηνή σ’ ένα χωριό της Καλαβρίας: «… Θυμάμαι χαρακτηριστικά στο χωριό Γκαλιτσανό, όταν είπα σ’ ένα παλικάρι, χωρίς να θέλω να το προσβάλω, πως μοιάζει με Σαρακηνό. Παρά την αγάπη που μου είχαν όλοι, αντέδρασε άσχημα. Φούντωσε, αγρίεψε, θύμωσε μ’ εκείνο τον θυμό που χαρακτηρίζει τη θερμόαιμη ράτσα μας και μου φώναξε: «Εγώ είμαι Γκρέκο… Γκρέκο ήταν ο τσιούρη μου τσε ο πάππο μου… Ντεν είμαι Σαρατσένο. Εμείς ώστε Σαρατσένο κράτζομε ντε το σκόντο. (Εγώ είμαι Έλληνας… Έλληνας ήταν και ο πατέρας μου και ο παππούς μου. Δεν είμαι Σαρακηνός. Εμείς εδώ ούτε τον σκύλο δεν φωνάζουμε Σαρακηνό). Και συμπληρώνει η Ά. Μεργιανού: «Δεν ξέχασα ποτέ αυτά τα λόγια, που μ’ έκαναν να νιώσω υπερηφάνεια εκεί πάνω, κοντά σε ανθρώπους, που ήξεραν να τιμάν τη φυλή μας».
Εξειδικεύοντας, επομένως, τις προαναφερθείσες απόψεις, τα γεγονότα, καθώς και τις χρονικές περιόδους, αβίαστα καταλήγει κάθε αντικειμενικός παρατηρητής στο συμπέρασμα ότι η Ρόδη, η σημερινή Roses, ήταν αποικία της αρχαίας Λίνδου, η οποία δέσποζε στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ρόδου για πολλούς αιώνες και της οποίας τα διοικητικά όρια, η Λινδία, επεκτείνονταν στο 55% και πάνω του νησιού. Αδυνατούμε, κατά συνέπεια, εμείς τουλάχιστον, να δικαιολογήσουμε ότι η πραγματικότητα αυτή διέφυγε τότε από τους οργανωτές των εκδηλώσεων των δύο τελευταίων τελετών διδυμοποίησης του Δήμου Ρόδου.
Όταν στις 25 Σεπτεμβρίου του 1997, για πρώτη φορά μετά από τη διδυμοποίηση, ήρθε στη Ρόδο πολυάριθμη αντιπροσωπεία της Roses επισκέφθηκε τη Λίνδο. Οι φιλοξενούμενοί μας ξεναγήθηκαν στην Ακρόπολη ως και στα αξιοθέατα της Αρχαίας Κωμόπολης. Τότε, υπό την ιδιότητα του αιρετού Προέδρου τους παραθέσαμε γεύμα και θεωρήσαμε κατάλληλη την ευκαιρία, συμπληρώνοντας την παράλειψη, να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, για ιστορικούς και μόνο λόγους.
Παρεμπιπτόντως να αναφέρουμε ότι τόσο ο Δήμαρχος Ρόδου όσο και της Roses με επιστολές τους μας ευχαρίστησαν για την πρωτοβουλία να τιμήσουμε, όπως και έπρεπε, τη φιλοξενούμενη από τον Δήμο Ροδίων, ισπανική αντιπροσωπεία.
Κατά τη διάρκεια του παρατεθέντος γεύματος προσφωνώντας τους αντιπροσώπους της Roses, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Δήμαρχος της πόλης, τονίσαμε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «…Κύριε Δήμαρχε, κατά τη διάρκεια της χθεσινής τελετής διδυμοποίησης της πόλης Ρόδου με τη δική σας τη Roses, απαντώντας στην προσφώνηση του Δημάρχου Ρόδου είπατε και τα εξής:
«Επιστρέφουμε στα σπίτια μας, ύστερα από 2.800 χρόνια για να βρούμε τ’ αδέλφια μας». Τα λόγια αυτά, κύριε Δήμαρχε, γεμάτα καμάρι, αίσθημα συγγενικό και νοσταλγία, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Είμαστε, χωρίς υπερβολή, αδέλφια… Έχουμε κοινές ρίζες καταγωγής και μας συνδέουν προγονικοί δεσμοί.
Θα μας επιτρέψετε, όμως, να συμπληρώσουμε, αναφέροντας πως και εμείς εδώ οι Λίνδιοι, χωρίς να θέλουμε να σας μονοπωλήσουμε, αισθανόμαστε αδέλφια μαζί σας, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στο νησί της Ρόδου. Από τα χώματα αυτά, από τη Λίνδο, με την πανάρχαια Ακρόπολη, την οποία προ ολίγου επισκεφθήκατε και τον τάφο του Λίνδιου Σοφού Κλεόβουλου, ο οποίος επιβλητικός φαντάζει απέναντί μας και η οποία Λίνδος έχει λαμπρή παραγωγική και πολιτιστική παρουσία, ξεκίνησαν σαν άλλοι Αργοναύτες, οι Λίνδοι πρόγονοί μας, και ήρθαν στα δικά σας μέρη, στης Ιβηρίας και ίδρυσαν την πόλη σας, τη Ρόδη, η οποία κατά τη Μυθολογία, ήταν η κόρη του Παρθενώνα και της Αμφιτρίτης.
Ήταν η εποχή που οι Λίνδιοι, με τα καράβια και το εμπορικό τους δαιμόνιο και τολμηροί θαλασσοπόροι διέσχιζαν τη Μεσόγειο και διοχέτευαν τις εμπορικές τους δραστηριότητες στην Κάτω Ιταλία, την Ιβηρική Χερσόνησο και τη Μικρά Ασία. Από τον τελευταίο αυτό χώρο, την Ιωνία, εκεί που είχαν αξιόλογες αποικίες και οι Λίνδιοι κατάγονται ο Ευθυμένης και ο Πυθέας που πέρασαν τις Ηράκλειες Στήλες, δηλαδή το δικό σας σημερινό Γιβραλτάρ, στενή θάλασσα που χωρίζει δύο στεριές και συνδέει τον Ατλαντικό με τη Μεσόγειο και χωρίζει την Ισπανία από την Αφρική και όπως κατά τη Μυθολογία ο Ηρακλής έφτασε μέχρι εκεί (το σημερινό Γιβραλτάρ) και έχτισε τις Στήλες, καθώς πίστεψε ότι εκεί ήταν η άκρη του κόσμου.
Είστε τ’ αδέλφια μας, που ήρθατε από πολύ μακριά από κοινούς, όμως, τόπους για να μας επισκεφθείτε. Ήρθατε σαν καλοί συγγενείς να αλληλογνωριστούμε και να χαρούμε την κοινή μας καταγωγή. Και όπου η παρουσία σας μπορεί να παρομοιαστεί σαν μία διήγηση θαυμαστών περιστατικών, σαν τα καλά παραμύθια των γιαγιάδων προς τα διψασμένα για μάθηση και περιέργια εγγόνια τους».
