Ο Σάρλ Μωρίς Ταλεϊράν-Περιγκόρ [Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord, 2 Φεβρουαρίου 1754 – 17 Μαΐου 1838], γνωστός στην Ελληνική Γραμματεία ως Ταλεϊράνδος ήταν Γάλλος διπλωμάτης. Εργάστηκε με επιτυχία κάτω από το καθεστώς του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, κατά την Γαλλική Επανάσταση, και υπό τους Ναπολέοντα, Λουδοβίκο ΙΖ΄ και Λουδοβίκο-Φίλιππο.
Γνωστός από την αρχή του 19ου αιώνα απλά ως Ταλεϊράν ή Ταλεϊράνδος, θεωρείται ευρέως ως ένας από τους πιο επιδέξιους και ισχυρούς διπλωμάτες της Ευρωπαϊκής ιστορίας, παρόλο ότι ήταν γνωστό ότι δεχόταν δωροδοκίες από άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, ειδικά όταν υπηρετούσε υπό τον Ναπολέοντα. Ένα κουτσό παιδί που η αριστοκρατική του οικογένεια έστειλε με το ζόρι να γίνει ιερέας αφού δεν μπορούσε να γίνει αξιωματικός κατέληξε ο μεγαλύτερος στην ουσία στρατηλάτης στο διπλωματικό πεδίο κι έμελλε να κερδίσει πίσω για την κατανικημένη Γαλλία του 1814 πολλά απ όσα ο Ναπολέων έχασε ή δεν κατόρθωσε να σώσει.
Στα 21 αποφοιτά από την ιερατική σχολή, το 1780 ηγείται επισκοπής και αποστέλλεται σαν εκκλησιαστικός εκπρόσωπος στην τότε Βουλή, υπό την προεδρεία του βασιλιά. Εκεί ο νεαρός ιερωμένος, που πάσχιζε πάντα να ξεφύγει από την ιδιότητα στην οποία τον εξανάγκασε η οικογένειά του, επιδίδεται σε ένα φοβερό αγώνα προσκόλλησης στους ισχυρούς που θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν σε μια πολιτική ανάδειξη. Τότε αναπτύσσει μία θαυμάσια τεχνική παρασκηνίου που τον διαμόρφωσε για πάντα: Είναι με όλους τους εκάστοτε δυνατούς ενώ εργάζεται επίπονα για να προβλέψει, είτε και για να προκαλέσει την επόμενη διάδοχη κατάσταση στην οποία θα προσκολληθεί. Αντί να είναι δειλός απέναντι στο γυναικείο φίλο κατακτά πολλές κυρίες τις οποίες χρησιμοποιεί σαν μυστικούς πράκτορες στο παιχνίδι αυτό της αιώνιας καμαρίλας. Στην επανάσταση είναι με το μέρος των λίγων ιερέων που αποστάτησαν από την παπική γραμμή, συντάσσεται με τον λαό και είναι λίγο γνωστό ότι είναι ο συγγραφέας του 6ου άρθρου της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της Γαλλικής Επανάστασης.
Η ικανότητα του στη παρασκηνιακή δράση εντυπωσιάζει πολλούς, πράγμα που τον κάνει απαραίτητο στα πολιτικά σαλόνια και, φυσικά, δεν λείπει από την ομάδα που υποστηρίζει τον Μπαρράς κι είναι φίλος των Βοναπάρτη, φαίνεται δε ότι πήρε μέρος στο πραξικόπημα που ανέβασε τον Ναπολέοντα κι έριξε τον Μπαράς αφού μετά ο κορσικανός του χαρίζει ανώτατη θέση στο διπλωματικό σώμα. Για την δράση του αυτή στο πολιτικό παρασκήνιο του αποδόθηκε το περίφημο ρητό:“Αφού ο λαός είναι σε θέση να χάψει τα όσα του λέμε τότε και σε μας δεν απομένει παρά να του κατασκευάζουμε τα γεγονότα”. Οι δυνατότητες του Ταλεϊράνδου μοιραία έγιναν ξακουστές και στις αυλές των άλλων μοναρχών και εχθρών του Ναπολέοντα. Ο Ταλεϊράνδος χειρίζεται την κατάσταση και προς δικό του όφελος αλλά και με σκοπό να προφυλάξει την Γαλλία από τα δύσκολα μονοπάτια που την οδηγάει η άμυαλη στάση του Αυτοκράτορά του. Είναι ο μόνος που συλλαμβάνει ένα τερατώδες σχέδιο, αντάξιο της προσωπικότητάς του. Προτείνει κρυφά στον Ναπολέοντα μία συμμαχία με την Αγγλία εναντίον Ρωσίας, Αυστρίας, Γερμανίας οι οποίοι έχουν δικά τους αντικρουόμενα συμφέροντα.
Μια τέτοια κίνηση αφήνει την Αγγλία ήσυχη να κυριαρχεί στις θάλασσες ενώ η Γαλλία θα κατέχει μόνη την ηπειρωτική Ευρώπη. Ο Ναπολέων εξοργίζεται διότι το αγγλικό στέμμα δεν έχει αποδεχτεί το “γαλαζοαίματον” της οικογενείας Βοναπάρτη, αλλά διπλωματικά οι Άγγλοι διπλωμάτες συνεργάζονται με τον Ταλεϊράνδο.
Ο Ναπολέων τον αποκαλεί καταχθόνιο και προδότη: «Είσαι σκατά ντυμένος στα μεταξωτά», τον βρίζει και η συνεργασία τους τερματίζεται. Φυσικά ο Ταλεϊράνδος θα βρεθεί με τον επανερχόμενο Λουδοβίκο μετά την παραίτηση του Ναπολέοντα το 1814 και θα τον αποκαλέσει θεοπάλαβο όταν εγκαταλείπει την Έλβα, αλλά θα καταγάγει μία ζηλευτή νίκη υπέρ της Γαλλίας που είναι έτοιμη να διαμελιστεί από τους νικητές της, την “Ιερά Συμμαχία”, τόσο που να τρομάξει τον άλλον σατανά της τότε διπλωματίας Μέττερνιχ: “Ο Ταλεϊράνδος είναι κοφτερό μαχαίρι, πρέπει να προσέχεις πολύ άμα παίζεις μαζί του”, θα πει. Ο Γάλλος διπλωμάτης θα αποστομώσει τους αντιπάλους του στην συνθήκη του Παρισιού 1814-15 όπου η Γαλλία ουσιαστικά παραδίδεται μετά το Βατερλώ.
- Τί ιερά συμμαχία κύριοι; Εναντίον ποιανού; Πολεμήσατε τον Ναπολέοντα, όχι την …Γαλλία!
- Μα χάριν συντομίας χρησιμοποιείται ο όρος’, απάντησε παγερά ένας Πρώσσος διπλωμάτης
- Εγώ δεν θυσιάζω την ακρίβεια των όρων χάριν της συντομίας’ απαντά θυμωμένος εκείνος.
Τελικά η Γαλλία αντί να διαμελιστεί εξέρχεται ακέραια και μάλιστα παραδόξως δυνατή. Ο Ταλεϊράνδος εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις διχόνοιες των “ιερών συμμάχων”, ρίχνει λάδι στη φωτιά για να ανάψει το μίσος Σαξόνων, Αυστριακών κατά Γερμανίας – Πρωσίας και Ρωσίας, ανακατώνοντας τα πάντα και προκαλώντας ένα τεχνητό διπλωματικό χάος. Θα ήταν αλήθεια να πούμε ότι το Βατερλώ σχεδόν απώλεσε την μετέπειτα διπλωματική αξία του για τους ηπειρωτικούς αντιπάλους της Γαλλίας τουλάχιστον, χάρις στον δαιμόνιο αυτόν Γάλλο διπλωμάτη. Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Αναλυτική παρουσίαση του Ταλλεϋράν με φωτογραφικό υλικό (Γαλλικά)
- Ιστοσελίδα της εταιρείας των φίλων του Ταλλεϋράν (Γαλλικά)
- Οικογενειακός οίκος και Πορτραίτα
- Δυναστεία του Ταλλεϋράν
Πηγές
- Το άρθρο βασίζεται σε κείμενο των Ιωάννη Μανσόλα και Άγγελου Δαλασσηνού
