Πως πάρθηκε η απόφαση και έγινε η απόβαση στην Σμύρνη;

του Χαρίτου Αναστασίου,

23 Απριλίου 1919, οι Ιταλοί έχουν ήδη αποχωρήσει εξοργισμένοι από την διάσκεψη των Παρισίων κι οι τρεις Μεγάλοι συζητούν αγχωμένοι για το μέλλον. Είναι φανερό ότι οι Ιταλοί είναι έτοιμοι να φέρουν τους υπόλοιπους Συμμάχους προ τετελεσμένων, όντας εχθρικοί απέναντι σε κάθε πρόταση των Βρετανών και των Γαλλών για ελληνική επέκταση στην περιοχή της Σμύρνης.

Ήδη την προηγούμενη ο Lloyd George δηλώνει σίγουρος ότι οι Ιταλοί θα εμφανιστούν σύντομα στην Μικρά Ασία κι ότι ο Ελληνικός Στρατός είναι ο μόνος που μπορεί να ανακόψει την πορεία τους, ταυτόχρονα αναφέρει ότι είναι ο μόνος που θα μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια των Χριστιανών της Μικράς Ασίας από τις νέες τουρκικές αντεκδικήσεις. Οι αποφάσεις έπρεπε να ληφθούν άμεσα, προτού οι Ιταλοί επιστρέψουν στις Βερσαλίες ή αποβιβάσουν δυνάμεις στην Ασία.

Lloyd George: -Οφείλω να επιμείνω για μία ακόμη φορά ότι δεν πρέπει να αφήσουμε την Ιταλία να μας φέρει προ τετελεσμένου γεγονότος στην Ασία. Πρέπει να επιτρέψουμε στους Έλληνες να αποβιβάσουν στρατεύματα στη Σμύρνη.
Πρόεδρος Wilson: -Το καλύτερο μέσο για να σταματήσουμε τους Ιταλούς είναι το οικονομικό.
Lloyd George: -Η γνώμη μου είναι ότι θα πρέπει να πούμε στο κύριο Βενιζέλο να στείλει στρατό στη Σμύρνη.
Πρόεδρος Wilson: -Γιατί να μη τους πούμε να αποβιβαστούν αμέσως; Έχετε καμιά αντίρρηση γι’ αυτό;
Lloyd George: -Καμιά
Clemenceau: -Ούτε εγώ. Δεν θα πρέπει όμως να προειδοποιήσουμε τους Ιταλούς;
Lloyd George: -Κατά τη γνώμη μου όχι.

Το ίδιο μεσημέρι ο Lloyd George συναντήθηκε προσωπικά με τον Βενιζέλο, ακολούθησε ο εξής διάλογος:

Lloyd George: -Έχετε διαθέσιμον στρατόν;
Βενιζέλος: -Έχομεν. Περί τίνος πρόκειται;
Lloyd George: -Απεφασίσαμεν σήμερον μετά του προέδρου Wilson και του κυρίου Clemenceau ότι δέον να καταλάβετε την Σμύρνην.
Βενιζέλος: -Είμεθα έτοιμοι.

Έτσι ξαφνικά, χωρίς πολύ σκέψη και σχεδιασμό, αλλά υπό πλήρη μυστικότητα, οι Τρεις Μεγάλοι έδωσαν το πράσινο φως στους Έλληνες για την απόβαση στην Μικρά Ασία. Ο Lloyd George υπήρξε ο κύριος παράγοντας προς αυτήν την απόφαση, έχοντας πειστεί προσωπικά ο ίδιος από τον Βενιζέλο, κάτι που δεν ίσχυε όμως για το Foreign Office. Οι Γάλλοι αν και ιδιαίτερα καχύποπτοι προς τους Έλληνες συμφώνησαν, όπως και ο Πρόεδρος Wilson, ο οποίος και παραμέρισε τις θέσεις των συμβούλων του που ήταν εχθρικοί στην ελληνική επέκταση. Κύριος σκοπός και για τους τρεις η εξουδετέρωση των αδικημένων Ιταλών, εξαιρετικά επικίνδυνων για τα δικά τους, αλλά και για τα ελληνικά συμφέροντα.

Λίγες μέρες μετά, στις 29 του μηνός, το Ανώτατο Συμμαχικό Συμβούλιο επανεξέτασε το ζήτημα παρουσία των αιφνιδιασμένων Ιταλών, οι Τρεις Μεγάλοι επέμειναν ότι η ελληνική κατοχή δεν προδίκαζε τίποτα ακόμη για το μέλλον της Ζώνης Σμύρνης, ο Ελληνικός Στρατός βρίσκονταν εκεί προσωρινά με σκοπό την προστασία του πυκνού και μειοψηφικού χριστιανικού πληθυσμού της περιοχής από την σφαγή. Ήταν παραπάνω από σαφές ότι οι Σύμμαχοι δεν είχαν καμία δέσμευση έναντι της Ελλάδας, επιμένοντας στην προσωρινή φύση της ελληνικής στρατιωτικής κατοχής και υπενθυμίζοντας ότι δεν είχαν καμία διάθεση να θυσιάσουν τους άνδρες τους σε πόλεμο κατά της Τουρκίας.

Ο Βενιζέλος όμως είδε στα λόγια αυτά την μεγάλη στιγμή εκπλήρωσης των ελληνικών εθνικών πόθων για επαναφορά στην μικρασιατική ακτή, απευθυνόμενος προς τον λαό της Σμύρνης δήλωσε ότι η πράξη αυτή ήταν και η οριστική απόφαση για ένωση της Σμύρνης με την Ελλάδα. Έπειτα από σκληρή κι εξαιρετικά επιδέξια διπλωματική προσπάθεια είχε πετύχει την επίσημη ελληνική παρουσία στην Μικρά Ασία, προφυλάσοντας την εκεί τρισχιλιετή ελληνική παρουσία και αφήνοντας ένα εξαιρετικό τετελεσμένο το οποίο κι επισημοποιήθηκε την επόμενη χρονιά, όταν στις Σέβρες η προσωρινή ελληνική στρατιωτική κατοχή κατέστη εντολή υπό πολιτική διοίκηση.

Κι έτσι 23 Απριλίου 1919 ο Ελληνισμός επέστρεφε ως κυρίαρχος εντολοδόχος στην Μικρασιατική ακτή, 529 χρόνια από την Άλωση της Φιλαδέλφειας τελευταίου προπύργιου της Ανατολικής Ρώμης στην Δυτική Μικρασία. Η νεαρή Ελλάδα ξεκίνησε το μεγαλύτερο και πλέον φιλόδοξο σχέδιο της ιστορίας της, το οποίο κι έμελλε να οδηγήσει στην μεγαλύτερη καταστροφή της ιστορίας της.

Πηγή: Ελληνική και Παγκόσμια Στρατιωτική Ιστορία