του Χρήστου Χατζηλία,
Τον Σεπτέμβριο του 1236 στο λιμάνι της Ρίγας κατεύθασαν σταυροφόροι από την Γερμανία με σκοπό να συνδράμουν στον πόλεμο εναντίον των ειδωλολατρών. Ο Μάγιστρος του Ξίφους τους παρότρυνε να παραμείνουν στην Ρίγα μέχρι να φθάσει ο χειμώνας όπου θα έχουν παγώσει οι βάλτοι της περιοχής και η μετακίνηση τους θα ήταν πιο εύκολη, οι νεοφερμένοι Γερμανοί συνηθισμένοι να πολεμούν άνοιξη και καλοκαίρι αρνήθηκαν αλαζονικά καί οργανώθηκαν εναντίον των ατίθασων Λιθουανών.
Ο Μάγιστρος του Ξίφους γνώριζε καλά τους Λιθουανούς και έπρεπε οι κινήσεις τους να είναι προσεκτικές αλλά ήταν αναγκασμένος να υποστηρίξει τους ανυπόμονους νεοφερμένους λόγω της είδη αρνητικής εικόνας που είχε το Τάγμα του απέναντι στο Βατικανό και στους καθολικούς Δανούς.
Η επιχείρηση από πλευράς του Τάγματος ξεκίνησε με 50 Ταγματικούς ιππότες και 2000 βοηθητικούς και κατευθύνθηκαν μαζί με τους Γερμανούς ιππότες εναντίον της εχθρικής Κουρλανδίας (σημ.Λετονία), το λασπωμένο έδαφος που δημιουργήθηκε από τις συνεχείς βροχοπτώσεις εμπόδισε το βαρύ Γερμανικό ιππικό να δράσει αποτελεσματικά, ενώ το σώμα των Εσθονών ανιχνευτών δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί σε μεγάλη ακτίνα για να εντοπίσει τους Λιθουανούς.
Αφού σκόρπισαν τον τρόμο και λεηλάτησαν τα Λιθουανικά χωριά της Κουρλανδίας βρέθηκαν ξαφνικά αντιμέτωποι στους βάλτους του ποταμού Σιαουλιέ με Λιθουανικά αποσπάσματα ανιχνευτών.
Λόγω του προχωρημένου δειλινού οι Γερμανοί ιππότες αποφάσισαν να στρατοπεδεύσουν και να επιτεθούν την επόμενη ημέρα, η απόφαση αυτή δεν άρεσε στους Ταγματικούς πού ήθελαν να ξεμπερδεύουν με τους Λιθουανούς που τους τριγυρνούσαν γύρω από τους βάλτους, μετά από διαφωνίες υπερίσχυσε η άποψη των φιλοξενούμενων Γερμανών ιπποτών.
Με το πρώτο χάραμα οι σταυροφόροι αντελήφθησαν ότι είχαν περικυκλωθεί από υπέρτερες δυνάμεις που τους εμπόδιζαν να διαβούν τον βάλτο, βέβαιοι για την νίκη τους οι Λιθουανοί ξεκίνησαν με διαδοχικές ριπές ακοντίων. Τα πρώτα θύματα ήταν οι σαστισμένοι Γερμανοί ιππότες που δεν ήταν συνηθισμένοι σε τέτοιες αναμετρήσεις, οι κατάφρακτοι δυτικοί διέθεταν μεγαλόσωμα άλογα που εκινούντο με δυσκολία στον βάλτο σε αντίθεση με τα ευέλικτα μικρόσωμα πόνυ των Λιθουανών.
Οι μόνοι που κράτησαν την ψυχραιμία τους ήταν τα έμπειρα μέλη του Τάγματος του Ξίφους, οι υπόλοιποι βοηθητικοί της πολιτοφυλακής είχαν διασκορπιστεί αναζητώντας την σωτηρία στους βάλτους. Οι περισσότεροι Ταγματικοί είχαν αφιππεύσει και συνέχισαν να πολεμούν πεζοί, η τελευταία γραμμή άμυνας είχε σχηματιστεί γύρω από τον Μάγιστρο με τους σωματοφύλακες του να προσπαθούν μάταια να τον φυγαδεύσουν.
Οι εξαγριωμένοι Λιθουανοί πεπεισμένοι για την νίκη τούς ούρλιαζαν θριαμβευτικά στενευοντας τον κλοιό των Ταγματικών ,αποφεύγοντας βέβαια λόγω της εμπειρίας τους την μάχη σώμα με σώμα με τους Γερμανούς. Ο θάνατος του Μαγίστρου και η συντριπτική ήττα σφράγισε το τέλος των ιπποτών του Τάγματος του Ξίφους.
Οι Ταγματικοί έχασαν στους βάλτους 50 ιππότες και περίπου 1800 βοηθητικούς με αποτέλεσμα λόγω της δυσχερούς θέσης τους να ζητήσουν απρόθυμα την ενσωμάτωση τους και την μεταβίβαση της ακίνητης περιουσίας τους στους ισχυρότερους Τεύτονες ιππότες. Η συγχώνευση αποφασίστηκε στο Βιτερμπό τον Μάιο του 1237, οι αντιπρόσωποι του Τάγματος απαλλάχθηκαν ενώπιον του Πάπα από τον αρχικό τούς όρκο και ορκίστηκαν να υπακούουν μόνο τον κανόνα των Τευτόνων.
Το Τάγμα του Ξίφους μετά την ενσωμάτωση του στο Τευτονικό ονομάστηκε Λιβονικό Τάγμα των Τευτόνων ιπποτών, από την άλλη οι Τεύτονες παραχώρησαν τα εδάφη των πρώην Ταγματικών στην βόρεια Εσθονία στους Δανούς, η εγκαθίδρυση των ισχυρών Τευτόνων στην Λιβονία δημιούργησε κλίμα ευφορίας στην Ρώμη και στην Ρίγα. Το Τάγμα του Ξίφους ήταν πλέον παρελθόν.
