Γράφει ο Στέφανος Τρύφωνας (κοινωνιολόγος Παντείου), στο Περιοδικό Ελλοπία, τ. 55, Ιούνιος-Αύγουστος 2001, σελ. 17.
Η οικογένεια Μόρφη καταγόταν από την Κατράνιτσα (Πύργοι) της Εορδαίας και είχε εγκατασταθεί κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα στο Ζεμλίνο (Ζέμουντου Βελιγραδίου), που ανήκε τότε στην Αυστροουγγαρία…
Ο Παύλος Μόρφης αγαπούσε τα βιβλία, και έτσι τον συναντάμε στα 1845 να εγγράφεται ως συνδρομητής για τρία σώματα της «Χαραγωγίας» των Γ. Κυρίδη – Ευθ. Αβραμοβίκη.
Τον Μάιο του 1848 αποτέλεσε μέλος τριμελούς επίσημης αντιπροσωπείας του Δήμου του Ζεμλί-νου, η οποία εκλέχθηκε για να μεταβεί στην Βιέννη, την πρωτεύουσα της Αυστρίας, και να διαβεβαιώσει την κυβέρνηση για την πίστη και αφοσίωσή τους στον Αυτοκράτορα των Αψβούργων σε σχέση με το επαναστατικό κίνημα των Ούγγρων.
Στα 1847 γεννήθηκε ο γιος του Παύλου Μόρφη και κατοπινός δήμαρχος του Ζεμλίνου Παναγιώτης, ο οποίος στην διάρκεια του Σερβοτουρκικού πολέμου του 1876-1878 εργαζόταν στην μεγάλη ελληνική εμπορική οικογένεια των ΠΑΡΑΝΟΣ, η οποία εφοδίαζε τον Σερβικό Στρατό με τρόφιμα.
Ο Παναγιώτης Μόρφης, ως εκπρόσωπος της με τους Σέρβους μαχητές της ελευθερίας, γνωρίσθηκε με τον Σέρβο συνταγματάρχη DIOKO VLASKOVIC, ο οποίος τον εκτίμησε και του έδωσε για σύζυγο του την κόρη του Μαρία, γεγονός που αύξησε περισσότερο την κοινωνική του θέση στην Σερβική ιεραρχία της κατεχόμενης πόλης του Ζεμλίνου (Ζέμουν).
Στα 1862 εξελέγη μέλος του Δημοτικού συμβουλίου του Ζεμλίνου, και όταν στις 21/7/1884 ο τότε δήμαρχος Stevan Markovic υπέβαλε την πα-ραίτησή του, αντικαταστάθηκε από τον Κατρανιτσιώτη Παναγιώτη Μόρφη.
Ο νέος δήμαρχος στα οκτώ χρόνια της θητείας του έκανε σωρεία έργων, συμβάλλοντας στην πρόοδο της γραφικής και με δυτικοευρωπαϊκή πολεοδομία και αρχιτεκτονικό ρυθμό ιστορικής πόλης.
Φρόντισε να επισκευασθούν αρκετοί παλιοί δρόμοι1 βελτίωσε το σύστημα ύδρευσης της πόλης με το άνοιγμα νέων πηγαδιών κατασκεύασε το φαντασμαγορικό και εξαίσιο πάρκο του Ζέμουν, που σώζεται ακόμη και σήμερα, καθώς και την ειδυλλιακή αποβάθρα στον Δούναβη ποταμό.
Ακόμη, κατάφερε να περιέλθει στον Δήμο του Ζεμλίνου ένας τεράστιος χώρος από 504 σχεδόν εκτάρια, που έβλεπε προς τον Σάββα ποταμό.
Στα οκτώ χρόνια της θητείας του στο Ζεμλίνο κτίζονται πολλά όμορφα δημόσια κτίρια, όπως το νέο Δημαρχείο στα 1887 καθώς και το μεγαλοπρεπές νοσοκομείο της φιλόπτωχης αδελφότητας της πόλης, που χτίστηκε στα 1891. Ακόμη, θεωρήθηκε ευεργέτης του Ελληνικού Σχολείου της πόλης.
Ο Παναγιώτης Μόρφης, απόφοιτος πρακτικού λυκείου και με πολύχρονη πείρα στο εμπόριο, είχε αυταρχικό χαρακτήρα και ο τρόπος που διοικούσε το Ζέμουν ήταν καθαρά συγκεντρωτικός. Χωρίς σοβαρά νομικά ερείσματα έθεσε στην εποπτεία του το ταμείο των Σερβικών εκκλησιαστικών σχολείων, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων τοπικών φορέων της πόλης, που συσπειρώθηκαν εναντίον του γύρω από την δισεβδομαδιαία εφημερίδα «NOVO VREME» (Νέα εποχή) του τυπογράφου Σίμα Πάιτς. Ο Παναγιώτης Μόρφης μήνυσε πολλές φορές τον συντάκτη και ιδιοκτήτη της, αλλά το Δικαστήριο τον αθώωνε πάντα παρά το δυσφημιστικό χαρακτήρα των εναντίον του κειμένων.
Ο Κατρανιτσιώτης δήμαρχος είχε θερμό οπαδό του τον Ούγγρο ISOPRRON, ο οποίος τον υποστήριξε με την εφημερίδα του «SEMLINER WO CHAPN-LABT», όμως οι πολιτικοί του αντίπαλοι είχαν υποσκάψει το κύρος του και είχαν καταφέρει να τον εξοστρακίσουν. Στις εκλογές του 1893 απέτυχε να επανεκλεγεί δήμαρχος του Ζεμλίνου, ενώ άφησε την τελευταία του πνοή στις 25 Μαΐου του 1901, πριν δηλαδή από εκατό χρόνια, στο Ζέμουν. Τιμώντας επάξια σ’ αυτό την γενέτειρά του, όπως οι αδελφοί Καραμάτα και Χρήστου Σολλάρης, ο Πέτρος Ίτσκος και τόσοι άλλοι.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΣ: «Οι Έλληνες πάροικοι του Ζεμλίνου, 18-19ος αιώνας», και «Πνευματικοί άντρες της Μακεδονίας κατά την Τουρκοκρατία».
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗΣ: «Πραγματεία περί Μακεδονίας. Μελέτες και άρθρα για την πνευματική κίνηση και ζωή της νεώτερης Μακεδονίας».
(Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ» της Κοζάνης, 1/612001)
