Η επίδραση της ιωνικής τεχνοτροπίας που χαρακτηρίζει τι περισσότερες τέχνες κατά τη διάρκεια του 6ου αιώνα π.Χ., συναντάται επίσης και στα έργα πλαστικής που παράγονται σε κέντρα όπως το Vulci, το Chiusί, το Fiesole και τη Volterra. Τα εργαστήρια αυτά εξειδικεύονται στην παραγωγή έργων με ταφική χρήση.
Στο νότο, η παραγωγή αγαλμάτων με αποτρεπτική λειτουργία (δηλαδή για την προστασία από τα κακά πνεύματα), που ξεκινά στο Vulci κατά την ύστερη ανατολίζουσα περίοδο, αποκτά ιωνίζοντα χαρακτηριστικά στα μέσα περίπου του 6ου αιώνα.
Ένα μοναδικό εργαστήριο δραστηριοποιείται στο Chiusi και εξειδικεύεται στην παραγωγή θρηνωδών και σφιγγών. ‘Ομως, μια συστηματικότερη παραγωγή γλυπτών και αναγλύφων ξεκινά στην αρχαϊκή φάση της πόλης αυτής. Πρόκειται για στήλες με σκηνές χορών, συμποσίων και αγώνων σε ιωνική τεχνοτροπία, παραγωγή που επεκτείνεται και στις πρώτες δεκαετίες του 5ου αιώνα π.Χ., την ώρα που τη εργαστήρια του νότου προτιμούν να στραφούν στην πηλοπλαστική.
Το ιωνικό καλλιτεχνικό ιδίωμα των αναγλύφων του Chίusi το συναντάμε και στις στήλες του Fίesole και της Volterra, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν τα εργαστήρια γλυπτικής στπν Ετρουρία του Πάδου.
Για να δούμε ορισμένα παραδείγματα της τέχνης αυτής, στην πρώτη εικόνα βλέπουμε μια πώρινη ταφική στήλη του Avile Tite από την Volterra (Museo Guarnacci). Ο πολεμιστής απεικονίζεται να βαδίζει προς τα αριστερά, κρατώντας στο δεξί του χέρι μία λόγχη. Στο αριστερό πλαίσιο υπάρχει μια ετρουσκική επιγραφή. Η στήλη εντάσσεται σε μια ομάδα επιτύμβιων ανάγλυφων της Βόρειας Ετρουρίας, με έντονη ιωνική επιρροή.
Στην δεύτερη εικόνα βλέπουμε μια μορφή λιονταριού σε nenfro από την Μπλέρα (6ος αιώνας, Viterbo, Αρχαιολογικό Μουσείο). Το παράδειγμα αυτό εντάσσεται στην αρχαϊκή παραγωγή έργων πλαστικής της Μπλέρα. Το καθιστό λιοντάρι ως φύλακας του τάφου συναντάται συχνά στη μνημειώδη ταφική πλαστική, μαζί με σφίγγες, τους πάνθηρες και άλαλ φανταστικά όντα που έχουν την ίδια αποτρεπτική λειτουργία.
Το επόμενο δείγμα είναι ένας κένταυρος από nenfro (590-580 π.Χ., Ρώμη, Museo di Villa Giulia). Το εργαστήριο του Vulci του πρώτου τρίτου του 6ου αιώνα δημιουργου΄ν αγάλματα φανταστικών όντων που εμπνέονται από την ελληνική μυθολογία και έχουν το ρόλο της προστασίας του τάφου. Ο κένταυρος της Villa Giulia φαίνεται πως αποτελεί το πρωιμότερο δείγμα της παραγωγής αυτής. Από τεχνοτροπικής άποψης, η επεξεργασία των όγκων και η τυπική οροφωτή κόμμωση παραπέμπουν σε δαιδαλική τέχνη.
Τέλος, το επόμενο λίθινο άγαλμα του Θρηνωδού ανήκει στην παραγωγή ενός εργαστηρίου του Chiυsi και χρονολογείται μεταξύ 590 και 580 π.Χ. (Φλωρεντία, Αρχαιολογικό Μουσείο). Το εργαστήριο αυτό, εκτός από μορφές των Θρηνωδών, ειδικεύονταν και στην παραγωγή σφιγγών, με αποτρεπτική λειτουργία και με τα ίδια τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά, που σε γενικές γραμμές θυμίζουν την παραγωγή των εργαστηρίων του Vulci.
Πηγή κειμένου: Μεγάλοι Πολιτισμοί: Ετρούσκοι, Συλλογικό, Εκδ. Ημερήσια ΑΕΕ, 2006 (μτφ. από ιταλική Δημήτρης Παλαιοθόδωρος)
Πηγή: Ετρούσκοι, Τυρρηνοί ή Ρασίννες – Φίλοι Αρχαίας Ιστορίας
