Λουκιανός Χασιώτης, “«Το κατ’ εξοχήν φυλετικό δαιμόνιό μας»: εξελικτικές και φυλετικές αντιλήψεις στο έργο του σοσιαλιστή Γεωργίου Σκληρού”, περιοδικό Βαλκανικά Σύμμεικτα, τ. 21, 2022.
Μολονότι οι εξελικτικές και κοινωνιοβιολογικές αντιλήψεις έχουν ταυτιστεί εν πολλοίς με τη συντηρητική σκέψη και, ιδιαίτερα μετά την εμπειρία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και του ναζισμού, με τη ριζοσπαστική και αυταρχική δεξιά, στην πραγματικότητα επηρέασαν όλα σχεδόν τα πολιτικά ιδεολογικά ρεύματα του 19ου και του 20ού αιώνα.
Ακόμα και στο χώρο του σοσιαλισμού, ο οποίος κατά τα άλλα απέρριπτε τις φυλετικές ιεραρχίες και γενικότερα τη φυλετική ή εθνική ανάγνωση του κόσμου, η σύνδεση μαρξισμού και δαρβινισμού υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής και, ταυτόχρονα, παρουσιαζόταν ως επιβεβαίωση του αναπόφευκτου κοινωνικού μετασχηματισμού, με επιχειρήματα δανεισμένα από τις φυσικές επιστήμες και τη βιολογία. Η τάση αυτή, που επηρεάστηκε επίσης από τις θεωρίες οργανικής εξέλιξης και τους προβληματισμούς για το μέλλον του «έθνους» ή της «φυλής», οι οποίοι ήταν ευρύτερα διαδεδομένοι την εποχή εκείνη, καθόρισε σημαντικά τη σοσιαλιστική σκέψη τουλάχιστον μέχρι το Μεσοπόλεμο.
Στο πλαίσιο αυτό, αν και η «σιδηρά φορά της εξελίξεως» εξηγούνταν με όρους πρωτίστως κοινωνιολογικούς και οικονομικούς, συμπεριλάμβανε επίσης φυλετικές ερμηνείες και μία ορολογία δανεισμένη από το χώρο του κοινωνικού δαρβινισμού, έστω και αν η χρήση των συγκεκριμένων όρων και ερμηνειών συνήθως διέφερε στην περίπτωση των σοσιαλιστών στοχαστών σε σχέση με τους αντίστοιχους συντηρητικούς διανοούμενους της εποχής.
Το παρόν άρθρο θα επιχειρήσει μία προσέγγιση αυτής της τάσης στο χώρο της ελληνικής σοσιαλιστικής σκέψης εστιάζοντας στο έργο του Γεωργίου Σκληρού, ο οποίος θεωρείται ο εισηγητής της μαρξιστικής σκέψης στην Ελλάδα. Θα προσπαθήσει επίσης να εξετάσει τις απόψεις του Σκληρού περί «εμπορικού» ή «επιχειρηματικού» «δαιμονίου» στο πλαίσιο των φυλετικών προσεγγίσεων του συγγραφέα. Ως πηγές χρησιμοποιούνται πρωτίστως τα έργα του ίδιου του Σκληρού αλλά και άλλων σοσιαλιστών διανοουμένων της εποχής, καθώς επίσης και σύγχρονες κριτικές μελέτες για την ελληνική σοσιαλιστική σκέψη.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ (20 ΣΕΛΙΔΕΣ)
Αυτή η καραμέλα της δήθεν μη ύπαρξης διαχρονικών χαρακτηριστικών στους λαούς, πότε θα τελειώσει; Εντάξει, μην μας πουν ρατσιστές, αλλά να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε γενικά χαρακτηριστικά στους Έλληνες, Ιταλούς, Βούλγαρους, Θιβετιανους, Μαξικανους, Ιάπωνες είναι αστείο.