Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης
H αντιληψη οτι μετα το 1261, η Αυτοκρατορια ηταν σκια του εαυτου της ειναι λανθασμενη. Το Κρατος δεν ηταν βεβαια το ισχυρο κρατος των Κομνηνων του 12ου αιωνα, (ποσο μαλλον του 11ου) ειχε ακομα ομως αρκετους πορους, πληθυσμο 5.000.000 ατομων περιπου (Treadgold, 2006), στρατο 25-30.000 ανδρων, ισχυρο ναυτικο (80 γαλερες) και πανω απο ολα τον υπερδραστηριο Μιχαηλ Θ’ Παλαιολογο που εκανε οτι περνουσε απο το χερι του για να κρατησει την Αυτοκρατορια σε αξιοπρεπη επιπεδα.
Ο Μιχαηλ, ναι μεν κρατουσε ενα “φιλοδυτικο” προφιλ σε οτι αφορουσε τις σχεσεις με τους Γενουατες και εν μερει τους Βενετους, οπου μπορουσε ομως τους φεροταν οπως τους αρμοζε, εκμεταλλευομενος και τα αισθηματα του Ελληνικου λαου που μισουσε θανασιμα τους “Λατινους σκυλους”. Εκτος απο τις ενιοτε πολεμικες συγκρουσεις ( Δημητριαδα 1272, Σπετσες 1275), Αυτοκρατορικοι υπαλληλοι, η ακομα και Ελληνες αστοι και χωρικοι επαιρναν το αιμα τους πισω για το 1204.
Τα παραδειγματα πολλα: Το 1270, ενας πλουσιος Βενετος εμπορος απο την Χαλκιδα, ο Giovanni Bembo, μαζι με αλλους δυο ανωνυμους Ιταλους και 12μελες πληρωμα που μετεφεραν σιτηρα και κρασι στην Μακρη, στα Μικρασιατικα παραλια, συνεληφθησαν εν πλω καπου ανοικτα της Παρου, απο τον “Κυβερνητη της Ροδου” Κρυβιτζιωτη, “που ειχε δυο μεγαλες γαλερες με το σημα του Αυτοκρατορα”. Τους καταληστεψαν, τους οδηγησαν στη Ροδο, τους εδειραν και τους εριξαν στις φυλακες για 8(!) μηνες. Ο Bembo απελευθερωθηκε τελικα, πηγε στην Κων/πολη, διαμαρτυρηθηκε εντονα στον Αυτοκρατορα, απο τον οποιο απεσπασε 2 επιστολες ωστε να του επιστραφουν τα κλοπιμαια. Ο Μιχαηλ ομως εστειλε δευτερη επιστολη στον Κρυβιζιωτη, με την εντολη “να αγνοησει τον αθλιο Ιταλο”.
Σε αλλη περιπτωση, στην Εφεσο, το 1275, καποιος απο Alberto Stella απο την Παδοβα, εχασε ολο το φορτιο του που κατασχεθηκε απο τον Ελληνα Κυβερνητη, καποιον “Νικητα”. Εκτος οτι ξυλοκοπηθηκε, φυλακιστηκε για 4,5 μηνες στο Καστρο της πολεως.
Τον Απριλιο του 1277, ο Βενετος Giovanni Mikkiel απεπλευσε απο το Ναυπλιο φορτωμενο με αλατι για την Βενετια. Ειχε δε αδεια, να περασει και απο το λιμανι της Μονεμβασιας για ανεφοδιασμο. Οταν μπηκε ομως στο λιμανι, δυο μεγαλα Αυτοκρατορικα σκαφη του εκλεισαν τον δρομο, ενω οι Ελληνες λιμενεργατες εκαναν ρεσαλτο στο Βενετικο πλοιο. Ολο το φορτιο κατασχεθηκε, ενω 3 Ιταλοι ναυτες που προεβαλαν αντισταση εκτελεστηκαν επιτοπου. O εβροντητος Mikkiel ξυλοκοπηθηκε και υποχρεωθηκε να επιστρεψει στο Ναυπλιο με τα ..ποδια.
Ενα ομως απο τα πιο “χοντρα” επεισοδια ηταν αυτο των Πιζανων εμπορων Giovanni Pelipario και ενος αλλου, ανωνυμου, οι οποιοι ταξιδευαν απο την Πατρα στην Ναυπακτο για δουλειες, επεσε σε ενεδρα ομως δεκατριων ανδρων του Αυτοκρατορα, οπλισμενων με τοξα και βελη, που του αφαιρεσαν αγαθα αξιας 75 υπερπυρων, Σαν να μην εφτανε αυτο, τον οδηγησαν στο καστρο “Likokourato” (Κουλουρη/Σαλαμινα) οπου εκει τον φυλαγαν δυο Ελληνες στην υπηρεσια του Αυτοκρατορα, καποιος Γεωργιος Καλοκυρης και ενας Σγουρος, οι οποιοι εμπαιναν καθε πρωι στο κελι του και τον εκαναν “Μαυρο στο ξυλο”. ( O. Marktl, Οrtsnamen Griechenlands in “frankischer” Zeit, Byzantina Vindobonensia,I).
Ολα αυτα τα επεισοδια λοιπον, ειναι χαρακτηριστικα της δυναμικης που ειχε αναπτυχθει με την ανακαταληψη της Κων/πολης απο τους Ελληνες και οτι πολλα μπορουσαν να γινουν, αν ο Μιχαηλ Θ’ ειχε στοιχειωδως σοβαρους διαδοχους, και οχι τον γελοιο Aνδρονικο Β’.
