Σοβιετικοί υπήκοοι υπηρέτησαν στις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις κατά χιλιάδες μετά τη γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ. Πολλοί από αυτούς ήταν αιχμάλωτοι που προτίμησαν την συνεργασία με τον εχθρό αντί του αργού, βασανιστικού θανάτου από την πείνα. Άλλοι ήταν συνειδητοί αντί-κομμουνιστές, άλλοι απλοί καιροσκόποι.
Συνήθως οι Σοβιετικοί διατίθονταν στις γερμανικές μεραρχίες ως βοηθητικοί (Hiwis), ή συγκροτούσαν δικές τους μονάδες κατά εθνικότητα (π.Χ. Ουκρανοί, Κοζάκοι κλπ.) ή ιδεολογία (αντί-κομμουνιστές, εθνικιστές). Από τις πιο άγνωστες και μάλλον παράδοξες μονάδες που σχημάτισαν οι Γερμανοί με Σοβιετικούς αιχμαλώτους ήταν οι αεροπορικές.
Ήδη από το 1942 Σοβιετικοί πετούσαν με μονάδες της Luftwaffe. Στη Λευκορωσία μάλιστα σχηματίστηκε μια μοίρα εφοδιασμένη με διπλάνα Polikarpov Po-2 που πολέμησε κατά των παρτιζάνων. Τον Οκτώβριο του 1943 ο αντισμήναρχος Βάλτερ Χότλερς σχημάτισε το «Απόσπασμα Χόλτερς» με Σοβιετικούς μηχανικούς και τεχνικούς. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, με την βοήθεια του συνταγματάρχη και κατόπιν υποστράτηγου Βίκτορ Μάλτσεφ, το 1ο “Ανατολικό Σμήνος” (Ρωσικό) στο Daugavpils της Λεττονίας.
Η μονάδα εφοδιάστηκε με διάφορα αεροσκάφη – γερμανικά Heinkel He-50 και He-46, Arado 66, Gotha 145, σοβιετικά Polikarpov I-15, I-153 και Po-2 και Yakovlev UT-2 – και χρησιμοποιήθηκαν σε νυκτερινές κυρίως επιθέσεις κατά των Σοβιετικών έως και τον Ιούλιο του 1944 εκτελώντας πάνω από 500 πολεμικές αποστολές. Η μοίρα έχασε τρία αεροσκάφη στις επιχειρήσεις και εννέα πιλότους, αρκετούς σε δυστυχήματα.
Όλοι αυτοί οι Σοβιετικοί αεροπόροι είχαν ενταχθεί στον αντί – κομμουνιστικό «Ρωσικό Απελευθερωτικό Στρατό» (ROH). Το αεροπορικό τμήμα του ROH (1ο Αεροπορικό Σύνταγμα) είχε δύναμη 7.500 ανδρών και επικεφαλής του ήταν ο Μάλτσεφ. Το σύνταγμα – κατόπιν μεραρχία – παρέτασσε επτά μοίρες, μια αναγνώρισης, μια μεταφορών, μια εγγύς υποστήριξης (αργότερα νυχτερινού βομβαρδισμού), μια βομβαρδισμού, μια εκπαίδευσης, μια στρατιωτικής συνεργασίας και μια μαχητικών (μαχητικά Me-109 G). Επίσης στη μονάδα ενσωματώθηκαν το 9ο Αντιαεροπορικό Σύνταγμα, τμήμα διαβιβάσεων και ένα τάγμα αλεξιπτωτιστών. Οι άνδρες έφεραν κανονικές γερμανικές στολές της Luftwaffe με το έμβλημα του ROH.
Συνολικά διατέθηκαν: 18 Messerschmit Bf-109G-10, 14 Ju-87D Stuka, επτά βομβαρδιστικά He-111, δύο αεροσκάφη στρατιωτικής συνεργασίας Fi-156 και πέντε U-2 και δύο Bf-108. Επίσης υπάρχουν αναφορές για τη διάθεση αεροσκαφών Hs-129 και Do-17. Από τον Μάρτιο του 1944 Σοβιετικοί χρησιμοποιήθηκαν και για την επάνδρωση εθελοντικών αντιαεροπορικών τμημάτων. Οι άνδρες αυτοί εντάχθηκαν κατόπιν στα SS. Σε βοηθητικές υπηρεσίες χρησιμοποιήθηκαν και πολλές Σοβιετικές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα Σοβιετικού αεροπόρου της Luftwaffe αποτελεί ο Σεμιόν Τροφίμοβιτς Μπικόφ. Τον Ιούλιο του 1942, μετά από ένα ατύχημα, ο Μπικόφ καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε πέντε χρόνια καταναγκαστικά έργα. Μερικούς μήνες αργότερα του χαρίστηκε η ποινή και επανήλθε σε ενεργό υπηρεσία εξελισσόμενος, μέχρι τον Αύγουστο του 1943 σε άσο με 17 καταρρίψεις, κερδίζοντας και τον επίζηλο τίτλο του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης.
Στις 10 Δεκεμβρίου ο Μπικόφ κατερρίφθη από γερμανικά αντιαεροπορικά και ανασύρθηκε από το αεροπλάνο του χωρίς τις αισθήσεις του. Τελικά γλίτωσε τον θάνατο και στάλθηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων. Εκεί, στις αρχές του 1944, τον βρήκε ο Μάλτσεφ και τον έπεισε να ενταχθεί στο 1ο Σύνταγμα του ROH. Ο ίδιος υποστήριξε αργότερα ότι υπέκυψε σε πιέσεις.
Πολέμησε υπέρ των Γερμανών επικεφαλής της μοίρας νυκτερινού βομβαρδισμού και παράλληλα συμμετείχε μαζί με τον φίλο του Αντιλέβσκι σε επιχείρηση στρατολόγησης και άλλων αιχμαλώτων Σοβιετικών πιλότων. Φαίνεται πως αμφότεροι πολέμησαν κατά των συμπατριωτών τους στο μέτωπο του Όντερ τον Απρίλιο του 1945.
Ο Μπικόφ συνελήφθη τελικά από τους Αμερικανούς οι οποίοι τον παρέδωσαν στους Σοβιετικούς. Στις 24 Αυγούστου ο Μπικόφ δικάστηκε και καταδικάστηκε, για το έγκλημα της προδοσίας, σε θάνατο. Εκτελέστηκε στις 4 Νοεμβρίου 1946 αφού απορρίφθηκε η αίτηση χάριτος που είχε υποβάλει. Ανάλογη τύχη είχαν και ο Αντιλέβσκι και ο Μάλτσεφ και η συντριπτική πλειοψηφία των Σοβιετικών αεροπόρων και τεχνικών που πολέμησαν υπέρ των Γερμανών.
Δεν ξέρω αν ο όρος “Σοβιετικός” πρέπει να χρησιμοποιείται στη συγκεκριμένη περίπτωση. Αυτοί που συνεργάζονταν με τους ναζί δεν είχαν σίγουρα κομμουνιστική συνείδηση κι έχοντας στο μυαλό μας πάντα ότι η Σοβιετική Ένωση δεν ήταν “εθνικό” κράτος, καθιστά τον προαναφερθέντα όρο άστοχο.