Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης
Με την ολοκληρωση της κατακτησης της Βιθυνιας (1337) απο τους Οθωμανους, ηταν θεμα χρονου το ποτε θα περνουσαν οι Τουρκοι στην Θρακη. Αν και η Αυτοκρατορια θα κρατουσε ενα μικρο φρουριο στην μικρασιατικη πλευρα της Προποντιδας για αρκετο ακομα διαστημα (Χηλη,1396), ολη η νοτια πλευρα της Προποντιδας εβριθε απο Τουρκους πολεμιστες, νομαδες και τακτικο στρατο, που επιθυμουσαν διακαως να περασουν απεναντι, διψασμενοι για λαφυρα, γη, και δουλους.
Ο τραγικος εμφυλιος του Βυζαντιου (1341-47) τους εδωσε ακριβως αυτη την ευκαιρια, αφου ο απαραδεκτος Καντακουζηνος προσελαβε 20.000(!) απο αυτους για να γεμισει τα κενα του στρατου του και να πετυχει τους σκοπους του, γεγονος που θα ειχε τρομερες συνεπειες για την προωθηση των Τουρκων στη Θρακη, αν και γεγονος ειναι οτι η Αυτοκρατορια μετα το 1340 ηταν σε τετοια αθλια κατασταση, που οι Τουρκοι θα περνουσαν και μονοι τους. Φυσικα ο τραγικος Καντακουζηνος με τα λαθη του, επεσπευσε τις εξελιξεις.
Η Θρακη την δεκαετια του 1340 ηταν πραγματικα σε ασχημη κατασταση. Οι τρομακτικες απωλειες σε εμψυχο δυναμικο, ειδικα σε αρρενες, που ειχαν συμβει κατα την διαρκεια της Καταλανικης εισβολης (1305-7) δεν ειχαν προλαβει να αναπληρωθουν, η γη ηταν ακαλλιεργητη σε πολλες περιοχες, πολλα ζωα ειχαν εξοντωθει, ενω ο Αυτοκρατορικος εμφυλιος των Παλαιολογων ειχε δωσει την χαριστικη βολη στην οικονομια της περιοχης. Παρολα αυτα, η Θρακη εξακολουθουσε να διαθετει πληθυσμο περιπου 200.000 κατοικων, πολλες και ανθηρες πολεις (Ανδριανουπολη, Ραιδεστος, Αρκαδιουπολη, Καλλιπολη) και ενα σωρο φρουρια (Ηρακλεια, Σαυσαδια, Κερασεα) με φρουρες 100-200 ανδρων εκαστο. Η επικοινωνια με την Κων/πολη ηταν τακτικη, και πολλα μπορουσαν να γινουν για την αμυνα της, εφοσον υπηρχε βουληση. Δυστυχως ομως οι Τουρκοι, ειχαν σαφη επιγνωση των αδυναμιων της Ελληνικης αμυνας αφου σαν μισθοφοροι ειχαν διασχισει ολη τη Θρακη, ειχαν επιτεθει σε πολεις και χωρια, φρουρια και πυργους, και ηξεραν επακριβως ποια διαδρομη να ακολουθησουν απαξ και αποβιβαζοταν.
Ηδη απο το Ιουλιο του 1352, ειχαν καταφερει να κυριεψουν το μικρο οχυρο της Τζυμπης ενω το 1354 καταφεραν να εκμεταλλευτουν την φοβερη ευκαιρια που τους δοθηκε, οταν την νυχτα της 1/2ης Μαρτιου ισχυροτατος σεισμος κατεστρεψε συθεμελα τα τειχη της Καλλιπολης, ενω προξενησε φοβερες ζημιες και σε αλλες πολεις (Μυριοφυτον, Γανος). Συν τοις αλλοις ξεσπασε φοβερη χιονοθυελλα. Εντρομοι οι Ελληνικοι πληθυσμοι αρχισαν να εκκενωνουν την πολη, ενω οι Τουρκοι αρχισαν να περνουν τον πορθμο με καθε μεσο, με γαλερες, φορτηγα σκαφη, μεχρι καικια και…σχεδιες. Παρα το γεγονος οτι ο Αυτοκρατορικος διοικητης της Καλλιπολης πραγματοποιησε εξοδο και αντιμετωπισε τα πρωτα κυματα των Τουρκων, ο ογκος των εισβολεων ηταν τετοιος (ισως πανω απο 30.000) που καθε αντισταση κατεστη ματαιη.
Συντομα οι Οθωμανοι με επικεφαλης τον Suleiman-Pasha ηταν κυριοι της σημαντικοτατης αυτης πολεως, και μεσω αυτης εφερναν συνεχως ενισχυσεις, αποικους και καθε λογης υλικο. Την ιδια στιγμη ατακτοι Τουρκομανοι κατακτουσαν μια σειρα γειτονικων φρουριων (Πανιον, Περιστασις, Χωρα) μετα απο σκληρες μαχες με τις Αυτοκρατορικες φρουρες. Απαξ και οι Τουρκοι λοιπον ειχαν διαπεραιωθει στη Θρακη, το μελλον της Αυτοκρατοριας διαγραφοταν σκοτεινο.
[Στην εικονα βλεπουμε τον Suleiman- Pasha, διοικητη της ολης επιχειρησης, να συνομιλει με τον Ελληνα αρνησιθρησκο Evrenos-Beg (Μιχαηλ Αβρανεζη) και ενα Τουρκομανο Φυλαρχο κατα τα πρωτα σταδια της Τουρκικης αποβασης στον λιμενα Πλαγιαριον (Bolayir), 10χλμ ανατολικα της Καλλιπολης, στις 3 Μαρτιου 1354.]
