Γράφει ο Ευάγγελος Τυπάλδος
Μάχη του Κασιλίνουμ (ή Βολτόρνους) 554. Η τελευταία μεγάλη μάχη των ρωμαίων κατα των γερμανών στην Ιταλία.
Κατά τη τελευταία φάση του ρωμαιο-γοτθικού πολέμου ο Βασιλιάς Τέϊας ζήτησε τη βοήθεια των φράγκων κατά των ρωμαίων. Αν και ο φράγκος βασιλιάς Θεοβάλδος αρνήθηκε ,τελικά επέτρεψε στους δύο αλαμαννούς οπλαρχηγούς του Λεθάρη και Βουτιλινό(αδέλφια) να συγκεντρώσουν 75.000 άντρες(φράγκοι και αλαμαννοί) και να επιτεθούν στην Ιταλία. Σύμφωνα με τον ιστορικό Αγαθία Σχολαστικό το 553 πέρασαν τις Άλπεις κατέλαβαν τη Πάρμα και σύντομα πολλοί γότθοι της Β.Ιταλίας εντάχθηκαν στις δυνάμεις τους. Ο στρατηγός Ναρσής απο την άλλη ειχε διασκορπίσει τις δυνάμεις του σε φρουρές σε ολη τη κεντρική Ιταλία και διαχείμαζε στη Ρώμη.
Την άνοιξη του 554 τα δυο αδέλφια εισέβαλαν στη κεντρική Ιταλία και ξεκίνησαν να λεηλατούν.Κατευθύνθηκαν νότια προς τη Καμπανία και στα στενά της Μεσσήνης. Ο ένας αδελφός (Λεθάρης) αποφάσισε να επιστρέψει πίσω με το στρατό του αφού ειχε φορτώσει αρκετά λάφυρα . Νικήθηκε ομως απο ένα μικρό ρωμαϊκό στρατό υπο τον αρμένιο Αρταβάνη στο Φάνουμ. Κάποιοι κατάφεραν να διαφύγουν αλλά όχι πριν χάσουν τους περισσότερους άντρες απο πανώλη, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Λεθάρη. Ο άλλος αδερφός(Βουτιλινός) ομως είχε άλλους στόχους πιο φιλόδοξους. Είχε σκοπό να αποκαταστήσει τη βασιλεία των γότθων στην Ιταλία με εκείνο βασιλιά. Μια μολυνση δυσεντερίας μείωσε και άλλο το στρατό του σε 30.000 άντρες.
Ο Ναρσής πήγε να τον αντιμετωπίσει με 18.000 άντρες στο Κασίλινουμ (σημερινή Καπούα λίγο πιο πάνω απο τη Νάπολη) το 554.
Ο μεγαλύτερος γερμανικός στρατός αποτελούμενος απο πεζικό κυρίως εκανε μετωπική επίθεση στηριζόμενος στους αριθμούς του. Το ρωμαϊκό πεζικό στο κέντρο άντεξε χάρη στους πρόμαχους (antesignani) και τους έρουλους που επέστρεψαν πριν το τέλος της μάχης δίνοντας την ευκαιρία στο ρωμαϊκό ιππικό (το οποίο διέθετε μεγάλο αριθμό εφιπποτοξοτών) να πλευρίσει και τελικά να περικυκλώσει τη φραγκο-αλαμαννική στρατιά.
Ο Βουτιλινός και οι περισσότεροι από τους άντρες του έχασαν τη ζωή τους,ενώ οι ρωμαίοι είχαν μικρές απώλειες. Ο Αγαθίας δίνει απίστευτα χαμηλό αριθμό νεκρών για τους ρωμαιους ,μολις 80 ενώ για τους γερμανούς λέει πως μολις 5 έζησαν!!! Οι αριθμοί θεωρούνται μη πραγματικοί απο τους σύγχρονους ιστορικούς ,παρόλαυτα ηταν ενας θρίαμβος για τα ρωμαϊκά όπλα και ολοκληρωτική συντριβή για τους γερμανούς.
Η απελευθέρωση της Ιταλίας απο τους γερμανούς ειχε σχεδόν ολοκληρωθεί.
