του Χρήστου Χατζηλία,
Οι Αλμογάβαροι κάνουν την αρχική τους εμφάνιση στην Ιβηρική Χερσόνησο, είχαν την ιδιότητα των μόνιμων φυλάκων σε διασυνοριακές περιοχές,των παρατηρητών σε πύργους, των κατασκόπων και των επιδρομέων στα εχθρικά εδάφη με κύρια ασχολία τους την τελευταία. Σχετικά με το όνομα τους υπάρχουν πολλές θεωρίες: προέρχονται από την αραβική λέξη αλ-μουτζαουίρ (αυτός που πραγματοποιεί σύντομες επιδρομές),επίσης από την αραβική λέξη αλ-μουτζαμπίρ (μαντατοφόρος),
η πρώτη αναφορά για την δράση των Αλμογάβαρων προέρχεται απο το έργο του Άραβα Άχμαντ ιμπν Μουχάμμαντ Αραζί ‘Πληροφορίες περί των βασιλέων του Αλ-Άνταλους’.
Το έργο αυτό ολοκληρώθηκε από τον γιο του ‘Ισα ιμπν Άχμαντ Αρ-Ραζί και περιγράφει την ιστορία της αραβικής παρουσίας στην Ιβιρική απο την εισβολή του Ταρίκ (711) μέχρι τον πρώτο χαλίφη της Κόρδοβας,τον Αμπντ Αρ-Ραχμάν Γ’ (912-961),της δυναστείας των Ομμευαδών,το έργο αναφέρεται σε μουσουλμάνους επιδρομείς στην πόλη της Σαραγόσας όπου μικρές ομάδες προέβαιναν σε αιφνιδιαστικές επιθέσεις ενάντια στα εδάφη των Χριστιανών, λαφυραγωγούσαν και επέστρεφαν στην βάση τους.Οι Αραγωνέζοι ήταν οι πρώτοι Χριστιανοί που υιοθέτησαν αυτήν την πολεμική τακτική ,στο έργο ‘Ανάλεκτα της Αραγώνας’ ο Jeronimo Zurita αναφέρει πως ο Αλφόνσο Α’ της Αραγώνας ενίσχυσε με αλμογάβαρους ένα οχυρό κοντα στην Σαραγόσα όταν σχεδίαζε να την καταλάβει.
Oι Χριστιανοί αλμογάβαροι προέρχονταν από μετακινούμενους ποιμένες που αναγκάστηκαν να καταφύγουν στα Πυρηναία και είχαν γίνει ληστές και επιδρομείς αφού οι κοιλάδες όπου ζούσαν είχαν καταληφθεί από του Άραβες. Η ανάγκη για επιβίωση τους οδήγησε στην δημιουργία μικρών ομάδων ληστών και στην συνέχεια πραγματοποιούσαν ολιγοήμερες εισβολές στα εδάφη που κατείχαν οι Άραβες,με τα χρόνια οι ποιμένες αυτοί λόγω των συνθηκών έγιναν σκληροτράχηλοι και προτιμούσαν την πολεμική ζωή που τους έφερνε περισσότερα κέρδη παρά να γυρίσουν πίσω στην ποιμενική ζωή. Πολλές φορές λειτουργούσαν και ως ακρίτες στα νέα εδάφη και σε συνεργασία με κάποιον Χριστιανό ηγεμόνα έκαναν επιδρομές.
Adalill
Oι Adalills ήταν οι ανιχνευτές οδηγοί και ήταν ο ανώτερος βαθμός των στρατευμάτων των αλμογάβαρων,γνώριζαν τα περάσματα,τους δρόμους,τις πηγές,τα λιβάδια και τα σημεία για υλοτομία και ήταν υπεύθυνοι για την οργάνωση των επιδρομών. Ο βαθμός του Adalill ήταν αντίστοιχος με εκείνο του ιππότη, για την εκλογή του συνέρχονταν άλλοι δώδεκα Adalills και ορκίζονταν στον βασιλέα πως ο υποψήφιος ήταν κατάλληλος για το αξίωμα ,στην συνέχεια ο βασιλιάς ή κάποιος άλλος στο όνομά του περνούσε την ζώνη το σπαθί,αυτός ανέβαινε σε μία ασπίδα και ο βασιλιάς ή ο αντιπρόσωπός του ξεθηκάρωνε το σπαθί και του το έδινε να το κρατήσει στα δυο του χέρια.Οι υπόλοιποι Adalills τον σήκωναν ψηλά με το πρόσωπο
προς την ανατολή και ο χρισμένος Adalill σπάθιζε στον αέρα το σημείο του Σταυρού και αυτό επαναλαμβανόταν και στους υπόλοιπους τρεις ορίζοντες, o Adalill ήταν έφιππος και έφερε το αξίωμα εφόρου ζωής αν και κατά το διάστημα του 14ου αιώνα ο τίτλος έγινε κληρονομικός και υποβαθμίστηκε. Ο ρουχισμός τους περιελάμβανε(και των Adalills αλλά και των περισσότερων αλμογάβαρων) έναν κοντό χιτώνα (Gonella),
πουκαμίσα,στα πόδια φορούσαν περικνημίδες από πετσί και χαμηλά πέτσινα παπούτσια δετά στον αστράγαλο,ένα μαχαίρι(coltell),μία δερμάτινη ζώνη και έναν ατσάλινο κρίκο για να τρίβουν πάνω τον πυριτόλιθο, επίσης ο καθένας είχε ένα καλό ακόντιο(Azcona ή llanca),δύο βέλη και ένα δισάκι στην πλάτη για να κουβαλούν τα φαγωσιμά τους.
Almogaten
Ο Alomogaten ήταν ο αμέσως ανώτερος του κοινού αλμογάβαρου, ήταν ο διοικητής μικρών αυτόνομων ομάδων των αλμογάβαρων, έπρεπε να είναι κυρίως εμπειροπόλεμος με ηγετικά χαρίσματα,να έχει την πλήρη αποδοχή και εμπιστοσύνη των υπόλοιπων αλμογάβαρων και τέλος να έχει πίστη και νομιμοφροσύνη στον βασιλιά.
Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΛΜΟΓΑΒΑΡΩΝ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ
Οι αλμογάβαροι δεν πολέμησαν μόνο τους Άραβες κατά την περίοδο της Επανάκτησης της Ιβηρικής, αλλά χρησιμοποιήθηκαν και από τον Pere Γ’ με αριθμό 15.000 στην Σικελία και στην Τυνησία, επίσης συμμετείχαν στους ιταλικούς πολέμους οι οποίοι ως συνέχεια του Σικελικού Εσπερινού έφεραν σε σύγκρουση τον Κάρολο Β’ της Νεαπόλεως,τον Πάπα και τον Ιάκωβο Β’ της Αραγώνας εναντίον του Φρείδερίκου,αδερφού του τελευταίου, διότι αρνήθηκε να εγκαταλείψει τον θρόνο της Σικελίας προς όφελος των Anjou με βάση την Συνθήκη του Ανάνι. Αυτοί που πολέμησαν από την πλευρά του Φρειδερίκου υπό τον Ρογήρο τον Ανθηρό αποτέλεσαν τον πυρήνα της λεγόμενης Καταλανικής Εταιρείας και θα χρησιμοποιηθούν ως μισθοφόροι από τον Ανδρόνικο Β΄Παλαιολόγο,οι αλμογάβαροι που πολέμησαν από την πλευρά του Ιακώβου Β’ της Αραγώνας πέρασαν την υπηρεσία των Anjou και της Ένωσης των Γουέλφων της Τοσκάνης και πολεμούσαν πλέον τον Αυτοκράτορα Ερρίκο Ζ΄της Αγίας ΡωμαΪκής Αυτοκρατορίας του γερμανικού έθνους που είχε εισβάλει στην Ιταλία. Εν συνεχεία απασχολήθηκαν επαγγελματικά ως μισθοφόροι σε διάφορες ιταλικές πόλεις-κράτη καθώς και σε μεταγενέστερες συγκρούσεις ανάμεσα στο Στέμμα της Αραγώνας και της Καστίλλης. Τέλος συμμετείχαν στην κατάληψη της Σαρδινίας από το Στέμμα της Αραγώνας και ενάντια στους μουσουλμάνους της Γρανάδας.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΑΛΜΟΓΑΒΑΡΩΝ
Η ολοκλήρωση της Επανάκτησης και η εξαφάνιση της μεθορίου εντός της Ιβηρικής σήμαινε και το τέλος των αλμογάβαρων,πολλοί κατέφευγαν σε λεηλασίες στην δική τους επικράτεια ή αιχμαλώτιζαν μουσουλμάνους για λύτρα που τώρα όμως ήταν υπήκοοι των χριστιανικών βασιλείων,άλλοι έγιναν ληστές στα βουνά(bandoleros) και κατέληξαν να είναι ένα συνεχείς πονοκέφαλος για τον μονάρχη και τους ευγενείς με αποτέλεσμα να
οδηγηθούν στην Σικελία,Ιταλία,Β. Αφρική και Ρωμανία για να προσφέρουν εκεί τις υπηρεσίες τους.
ΠΗΓΗ: ΡΑΜΟΝ ΜΟΥΝΤΑΝΕ ‘ Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΑΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ’ σελ.48-58
