Γράφει ο Νώντας Τσίγκας – ΧΑΡΤΟΚΟΠΤΗΣ
Ο Γ. Σεφέρης δεν συμπαθούσε τον Ίωνα Δραγούμη. Ούτε τον συγγραφέα, ούτε τον διανοητή, μήτε τον διπλωμάτη, πολύ δε περισσότερο τον πολιτικό. Τέλος πάντων όσα ήταν ο Δραγούμης («Δεν εἶμαι ἕνας εἶμαι πολλοί» συνήθιζε να γράφει) ο Σεφέρης δεν τα αποτίμησε ποτέ θετικά. Δεν «μιλώ στον αέρα»…
Η μοίρα του Αλκιβιάδη επιφυλάχθηκε (κληρονομικώ δικαιώματι ; ) για πολλούς στα πρώτα σαράντα χρόνια του εικοστού αιώνα. Μόνο να θυμηθούμε πού (και πώς…) πέθαναν οι δυο πρωταγωνιστές του Διχασμού φτάνει.
Γράφει ο Δραγούμης στο τετράδιό του στο Βερολίνο τον Μάρτη του 1914 (υπηρετεί ως Πρέσβης εκεί..)
[…] Κάποτε κάνω τή ζωή τοῦ Ἀλκιβιάδη ἐδῶ στό Βερολίνο. Ἔχει κάποια χάρη νά ξημερόνεσαι μέ μιά γυναίκα πού τή μάζεψες σέ κανένα Tanzlokal ὅπου ἤπιες κρασί μαζί της καί κάπνισες καί ἔπειτα στίς 8 το πρωί νά πηγαίνεις στό Πανεπιστήμιο νά ἀκοῦς τόν Lizst νά διδάσκει φιλοσοφία τοῦ Δικαίου, κι ἔπειτα νά μιλεῖς πολιτικά μέ τόν ὑπουργό τῶν Ἐξωτερικῶν τῆς Γερμανίας καί νά τηλεγραφεῖς ὕστερα στήν κυβέρνησή σου μήπως τή φωτίσεις, καί τό βράδυ νά πᾶς στό θεάτρο καί ὕστερα σ’ ἔνα ἀπό τά πολλά bars ἤ cabaret, καί στό τέλος νά κοιμᾶσαι καί νά κάνεις ζεστό λουτρό τήν ἄλλη μέρα…
Και γράφει ο Γ. Σεφέρης (που δεν έχει –προλάβει να–διαβάσει τα Τετράδια του Ίωνος φυσικά…) στο Χειρόγραφο Σεπτ. ’41:
[…] στην Ἑλλάδα ὑπάρχουν πάντα δυό κόσμοι πού πολεμιοῦνται: ὁ κόσμος τοῦ Σωκράτη καί ὁ κόσμος τοῦ Ἄνυτου, τοῦ Μέλητου καί τοῦ Λύκωνα. Ἡ ἰδέα αὐτή δέ μ’ ἄφησε. Κάποτε βλέπω τους δυό αυτούς κόσμους νά μάχουνται μέσα στό ἴδιο πρόσωπο· στόν Ἀλκιβιάδη, στον Ἴωνα Δραγούμη λ.χ.
Ἄν ὁ ἕνας ἔλειπε, ὁ ἑλληνισμός θά ἦταν ἄλλο πράγμα. Εἶναι μιά αἴσθηση πού δέν ταυτίζεται ὁλωσδιόλου μέ τή διάκριση πού κάνει ἡ χριστιανική θρησκεία ἀνάμεσα στό ἀγαθό καί στό πονηρό, τό ἀγγελικό καί τό διαβολικό. Ἔχει μεγαλύτερη σχέση μ’ αὐτή τήν ἰδιότυπη ἀσυναρτησία πού τόσο συχνά παρατηροῦμε στόν τόπο μας· μιάν ἔλλειψη τοῦ συναισθήματος τῆς συνέπειας πού κάνει τόν Ἕλληνα ἕναν ἄνθρωπο γεμάτον ἀπρόβλεπτα· πού εἶναι ἀκόμα ὁ βαθύτερος λόγος πού μολονότι ἐπιτύχαμε τόσα καί τόσα, δέν καταφέραμε νά προκόψουμε σάν πολιτικός ὀργανισμός.
Κάπως σκοτεινά τα γραφόμενα του ποιητή. Όμως αὐτό πού θέλει να το πει το λέει κατά βάθος…
