του Νικολάου Π. Παππά, Πολιτικού Επιστήμονος
Με το τέλος των εμφυλίων πολέμων στη Ρώμη (νίκη του Οκταβιανού στο Άκτιο επί του Μάρκου Αντωνίου το 31 π.Χ.), ο Αύγουστος αποφασίζει να λάβει μέτρα ώστε να αποφευχθεί ένας νέος εμφύλιος στο μέλλον. Οι καταστροφές που προκάλεσαν οι πόλεμοι σε όλη την επικράτεια που ήλεγχαν οι Ρωμαίοι αποτέλεσαν ένα “καμπανάκι” και έτσι η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας ήταν ένα μέτρο που κρίθηκε αναγκαίο. Ο Οκταβιανός κάλεσε στη Σάμο το 30 π.Χ. όλους τους πελάτες – ηγεμόνες με σκοπό να καθοριστούν οι μεταρρυθμίσεις που ήταν αναγκαίες για την ρωμαϊκή ανατολή.
Μέχρι το 27 π.Χ. έλαβαν χώρα μεγάλες και σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Ο ελλαδικός χώρος, από τη Μακεδονία μέχρι την Πελοπόννησο, ανήκαν μέχρι τότε στην επαρχία της Μακεδονίας, όμως ο Οκταβιανός απέσπασε την κυρίως Ελλάδα, δηλαδή τη νότια Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τα νησιά του Αιγαίου (βόρειες Σποράδες, Εύβοια και Κυκλάδες) και το Ιόνιο πέλαγος, κάνοντας την Κόρινθο πρωτεύουσα μιας νέας επαρχίας, αυτή της Αχαΐας. Οι επαρχίες ανήκαν είτε στον αυτοκράτορα είτε στην σύγκλητο και η Αχαΐα ορίστηκε ως συγκλητική επαρχία.
Η επαρχία της Αχαΐας για ένα μικρό διάστημα (15μ.Χ. με 44 μ.Χ.) έχασε την αυτονομία της λόγω αναταραχών στο εσωτερικό της αλλά και λόγω βαρβαρικών εισβολών, όμως στη συνέχεια έγινε και πάλι αυτόνομη. Ο αυτοκράτορας Νέρων το 67 με 68 μ.Χ. διακήρυξε την ελευθερία των ελληνικών πόλεων και κατήργησε την επαρχία, όμως επί Βεσπασιανού η επαρχία επανιδρύθηκε με τα όρια που βλέπουμε στον παραπάνω χάρτη (αυτά ήταν και τα όρια της επαρχίας τα χρόνια του Πλουτάρχου). Η Θεσσαλία παραχωρήθηκε στην επαρχία της Μακεδονίας, ενώ επί Βεσπασιανού ή Δομιτιανού η Ήπειρος έγινε αυτόνομη επαρχία.
Στις επαρχίες όπου ανήκαν στην ρωμαϊκή σύγκλητο την ασκούσε την εξουσία ο ανθύπατος, δηλαδή ένας απερχόμενος ύπατος της πόλης. Η εξουσία του διαρκούσε τρία με πέντε χρόνια συνήθως και ήταν υπεύθυνος για την επίλυση των προβλημάτων στην περιοχή δικαιοδοσίας του.
Στην επαρχία της Αχαΐας υπήρχαν συλλογικές οργανώσεις των Ελλήνων, όπως τα Κοινά (Αχαιών, Βοιωτών, Ευβοέων κλπ). Τα Κοινά αυτά συνενώθηκαν δημιουργώντας το Παναχαΐκό Κοινό. Όμως οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονταν στο εσωτερικό των πόλεων. Κατά την ρωμαϊκή περίοδο οι ελληνικές πόλεις είχαν πρακτικά χάσει την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους, ή για να το πούμε πιο σωστά, η ελευθερία τους είχε χάσει το πολιτικό της περιεχόμενο. Η πόλη είχε μετατραπεί από μια αυτόνομη πολιτεία με εξωτερική πολιτική σε μια απλή μονάδα επαρχίας μιας ολόκληρης αυτοκρατορίας.
Τα πολιτικά ζητήματα που συζητούνταν στην βουλή και την εκκλησία ήταν καθημερινής φύσεως, όπως οικονομικά ζητήματα (έσοδα-έξοδα), η τροφοδοσία, η συντήρηση δημοσίων κτηρίων, η χρηματοδότηση αγώνων και γιορτών και θέματα λατρείας. Αν και η εκκλησία του δήμου ήταν ακόμη ζωντανή, η δημοκρατική της παράδοση είχε αλλοιωθεί, στις περισσότερες περιπτώσεις οι πλούσιοι ήταν οι αδιαμφισβήτητοι κάτοχοι της εξουσίας και ο λαός απλώς διαιτήτευε μεταξύ αυτών.
Η οργάνωση ήταν σε μεγάλο βαθμό παρόμοια με αυτή των ελληνιστικών χρόνων. Ο δήμος ήταν κατανεμημένος σε φυλές, εκ των οποίων εκλέγονταν οι βουλευτές και οι αξιωματούχοι. Αυτοί επάνδρωναν τα συλλογικά όργανα.
Περισσότερα για την οργάνωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας βλ. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία: Οι ανατολικές επαρχίες από τον Αύγουστο μέχρι τους Σεβήρους, Maurice Sartre, εκδ. Καρδμίτσα, 2013
