Ερανιστής – 09/11/2023
Η στάση των Θεσσαλονικέων και η σφαγή τους στον ιππόδρομο της πόλης το 390 μ.Χ. είναι ένα θέμα που δεν έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τη νεοελληνική βιβλιογραφία. Πέρα από το βιβλίο του Κόλια το 1935, μόνο τρία εξειδικευμένα άρθρα στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία (1966, 1990 και 2006) ασχολούνται με το ζήτημα. Αντιθέτως στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία, είναι πάρα πολλά τα άρθρα και τα κεφάλαια βιβλίων σχετικά με την ύστερη αρχαιότητα, τον Θεοδόσιο και τον Αμβρόσιο, τα οποία ασχολούνται με τα γεγονότα του 390. Τα αίτια για το βιβλιογραφικό αυτό κενό μπορεί να τα εντοπίσει εύκολα κάποιος στις προκαταλήψεις σχετικά με τον Θεοδόσιο, που αντιμετωπίζεται βολικά είτε ως «ο» υπερορθόδοξος ευλαβής αυτοκράτορας που μοναδικό κριτήριο της πολιτικής του είχε την υπεράσπιση της Ορθοδοξίας, είτε ως ένας ανθέλληνας καταστροφέας. Και στις δυο περιπτώσεις, η σιωπή (αμήχανη ή περιφρονητική) είναι το μοιραίο αποτέλεσμα.
Φιλοδοξία, λοιπόν, του βιβλίου αυτού, με τη βοήθεια πάνω από 300 βιβλιογραφικών παραπομπών (πηγών και δευτερεύουσας βιβλιογραφίας), είναι να συμβάλει στην εξέταση των γεγονότων και στην κάλυψη του βιβλιογραφικού αυτού κενού.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
- Πρόλογος σ. 7
Βραχυγραφίες σ. 9
I Εισαγωγή σ. 11 - Παλαιότερες διερευνήσεις του θέματος, σ. 11
- Η Θεσσαλονίκη κατά τον 4ο αι. μ.Χ., σ. 13
- Το ιστορικό πλαίσιο, 21
II Οι πηγές, σ. 23
III Οι απόψεις των ερευνητών, σ. 35
IV Συμπεράσματα, σ. 73 - Η αιτία της φυλάκισης του ηνίοχου, σ. 73
- Αιτίες της στάσης, σ. 76
- Τα γεγονότα της στάσης, σ. 80
- Το ζήτημα της διαδικασίας της απόφασης για σφαγή των Θεσσαλονικέων, σ. 82
- Ο σκοπός της απόφασης για σφαγή, και εκτιμήσεις του αριθμού των θυμάτων, σ. 86
- Ο τρόπος εκτέλεσης της διαταγής για σφαγή, σ. 90
- Η αναίρεση της αρχικής απόφασης του Θεοδόσιου, σ. 94
- Τα γεγονότα στον ιππόδρομο την ημέρα της σφαγής, σ. 95
- Ήταν η σφαγή ένας τρόπος έμμεσης εξόντωσης των Εθνικών της Θεσσαλονίκης;, σ. 101
- Μια προσποιητή μεταμέλεια;, σ. 123
- Η διαδικασία της δημόσιας μεταμέλειας του αυτοκράτορα. Κρίσεις για τον Αμβρόσιο και τον Θεοδόσιο, σ. 124
- Υπάρχουν υλικά απομεινάρια της σφαγής στη Θεσσαλονίκη;, σ. 133
V. Ο εκχριστιανισμός της Θεσσαλονίκης, σ. 137
VI. Επίλογος, σ. 163
Πηγές, σ. 173
Δευτερεύουσα βιβλιογραφία, σ. 183
Ευρετήριο, σ. 217
Summary 221
isbn: 978-618-5710-44-6