Κωνσταντίνος Άμαντος: Το Αιγαίο ως καρδιά και ως πρόβλημα της Ελληνικής ιστορίας

Απόσπασμα από την διδακτορική διατριβή του Ι. Ε. Κωτούλα, “Ιστορία της ελληνικής γεωπολιτικής“, σελ. 255-259, σχετικά με μία κρίση του σημαντικού Έλληνα ιστορικού-βυζαντινολόγου Κωνσταντίνου Άμαντου (1874-1960):

Το Αιγαίο Πέλαγος καθίσταται στο ερμηνευτικό σχήμα του Άμαντου το εστιακό κέντρο της ιστορικής αναπτύξως του Ελληνισμού. Το Αιγαίο αποτελεί ενοποιητική οδό ανάμεσα στον ελλαδικό χώρο και την χερσόνησο της Μικράς Ασίας. Η θαλάσσια διάσταση, όμως, ενέχει και μία αρνητική λειτουργία, καθώς συμβάλλει στην χωρική διάσπαση του ελληνικού πληθυσμού. Το Αιγαίο Πέλαγος, όπως κατ’ αντιστοιχία η ορεινή διαμόρφωση του τοπίου του ελλαδικού χώρου και η κατάτμηση σε ανεξάρτητες κοιλάδες, αποτελούν τα αίτια για την αδυναμία συμπήξεως ενός ισχυρού κράτους, το οποίο θα περιλαμβάνει το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού.

Ο Άμαντος θεωρεί αρνητική ιστορική εξέλιξη για την συνοχή του Ελληνισμού την χωρική υπερεξάπλωση του ελληνικού πληθυσμού, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της εποικιστικής πολιτικής κατά την Ελληνιστική Περίοδο, αλλά και κατά τους Νεωτέρους Χρόνους. Η οικιστική υπερεξάπλωση των Ελλήνων επέφερε την μείωση της πληθυσμιακής πυκνότητος στον ελλαδικό χώρο διευκολύνοντας την κατάκτησή του από ανταγωνιστικούς πληθυσμούς, όπως τους Ρωμαίους κατά την αρχαιότητα και τους Σλάβους κατά την μεσαιωνική περίοδο.


Κ. Άμαντος, «Το Αιγαίο και η γεωγραφική διάσπασις του Ελληνισμού», Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος τόμ. 2 (1923), 344-52.

“Το Αιγαίον πρέπει να γίνη όλον Ελληνικόν, ενιαίον, αδιάσπαστον, φρουρούμενον προς νότον υπό του μεγαλοπρεπούς Αίαντος, της Κρήτης. Τα σημερινά υλικά και πνευματικά μέσα της συγκοινωνίας και επικοινωνίας εκμηδενίζουν τα μειονεκτήματα, τα οποία άλλοτε επέφερεν η γεωγραφική διάσπασις προ πάντων δια του Αιγαίου. Δια να σωθή η Ευρωπαϊκή Ελλάς και μη υποχωρήση προ της σλαβικής πιέσεως πρέπει να στηριχθή και εις την Ασίαν, άλλως η ζωή της θα είνε βραχεία και δύσκολος, όσον ουδέποτε άλλοτε. Δεν γνωρίζομεν αν στρατιωτικώς είνει σήμερον δυνατόν να μείνη το Ελληνικόν Κράτος εν Ασία, πιστεύω μάλιστα εγώ ότι ο διμέτωπος και τριμέτωπος πόλεμος, τον οποίον συχνά διεξήγε το Βυζάντιον, συνετέλεσε πολύ εις την καταστροφήν του. Αλλ’ αν σήμερον δεν είναι δυνατή ή εύκολος η στρατιωτική κατοχή της Μ. Ασίας και η επέκτασις του Ελληνικού Κράτους εις αυτήν, δεν είναι αδύνατος η διάσωσις του υπολειφθέντος αυτόθι Ελληνισμού”

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟΝ 2ο ΤΟΜΟ ΤΟΥ “ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ” ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Κ. ΑΜΑΝΤΟΥ

Ιδρυματικό Αποθετήριο Ολυμπιάς, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

, , , , ,

1 thought on “Κωνσταντίνος Άμαντος: Το Αιγαίο ως καρδιά και ως πρόβλημα της Ελληνικής ιστορίας

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *