Ο κατάλογος που ακολουθεί, οπωσδήποτε μερικός και ενδεικτικός, στόχο έχει να δώσει μία γενική κατεύθυνση σε όποιον ενδιαφέρεται να εξοικειωθεί με την ιστορία του Βυζαντίου. Έχει δοθεί μεγαλύτερη βάση σε έργα εύκολα προσβάσιμα στο ελληνικό κοινό, αλλά προστίθεται και ξενόγλωσση βιβλιογραφία, τόσο στις κριτικές εκδόσεις πηγών της βυζαντινής περιόδου, όσο και σε σημαντικές μελέτες κλασσικών και σύγχρονων ερευνητών.
Πηγές
- Corpus Fontium Historiae Byzantinae. Σειρά κριτικών εκδόσεων Βυζαντινών συγγραφέων και χρονογράφων, υπό την επίβλεψη της Διεθνούς Ένωσης Βυζαντινών Σπουδών (Association Internationale des Études Byzantines).
- Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae. Από τις πρώτες σύγχρονες σειρές έργων βυζαντινής ιστορίας. Εκδόθηκαν στην Βόννη την περίοδο 1828-1838/97. Ορισμένες από τις πηγές αυτές δεν έχουν έκτοτε επανεκδοθεί.
- Patrologia Graeca. Το μνημειώδες έργο του Γάλλου ιερωμένου Jacques Paul Migne, ο οποίος μεταξύ 1857 και 1866 συγκέντρωσε σε 161 τόμους το σύνολο της ελληνόγλωσσης χριστιανικής γραμματείας. Περιλαμβάνει κυρίως τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας και άλλων θρησκευτικών προσωπικοτήτων, αλλά και ιστοριογραφικά κείμενα, γραπτά αυτοκρατόρων κλπ.
- Dumbarton Oaks Medieval Library. Σειρά εκδόσεων του ομώνυμου κέντρου βυζαντινών σπουδών του Harvard, περιλαμβάνει πλήθος ελληνικών αλλά και άλλων μεσαιωνικών κειμένων.
- Loeb Classical Library. Από τις πιο διάσημες εκδόσεις Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων, η σειρά αυτή του Harvard περιλαμβάνει και αρκετούς Βυζαντινούς συγγραφείς, όπως ο Ευσέβιος και ο Προκόπιος. Αρκετά είναι ελεύθερα διαθέσιμα.
- Ελληνικές εκδόσεις. Οι οίκοι Ζήτρος και Κανάκης προσφέρουν μία αξιοσημείωτη συλλογή βυζαντινών κειμένων σε νεοελληνική απόδοση. Ο Κάκτος έχει εκδώσει βασικά βυζαντινά λεξικά.
- Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας. Σημαντικά εκκλησιαστικά κείμενα των μεγαλύτερων ιεραρχών της βυζαντινής εποχής.
Βάσεις Δεδομένων
- Το κέντρο Dumbarton Oaks προσφέρει βάσεις ψηφιακές συλλογές βυζαντινής αγιολογίας (βίοι αγίων), σφραγίδες, νομίσματα, υφάσματα και χειρόγραφα.
- Regesta Imperii. Καταλογογραφεί τις δημοσιεύσεις μελετητών της βυζαντινής και μεσαιωνικής ιστορίας. Από την Ακαδημία Επιστημών και Λογοτεχνίας της Μάινζ (Γερμανία).
- Tabula Imperii Byzantini. Εγκυκλοπαίδεια τοπωνυμίων του βυζαντινού χώρου. Από την Αυστριακή Ακαδημία.
- Thesaurus Linguae Graecae. Αρχαία ελληνικά και βυζαντινά κείμενα.
- Franz Dölger, Regesten der Kaiserurkunden des oströmischen Reiches von 565-1453. Διπλωματικά έγγραφα.
- Οδηγός σπουδών από το Πανεπιστήμιο του Princeton
- Ελληνική Επιτροπή Βυζαντινών Σπουδών. Περιέχει πλήρη λίστα συνδέσμων για επιστημονικά περιοδικά, μουσεία, προγράμματα, αποθετήρια κλπ.
- Διδακτορικά με θέμα το Βυζάντιο (ebooks – pdf), στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
Εγχειρίδια, Λεξικά, Εγκυκλοπαίδειες
- The Oxford Handbook of Byzantine Studies
- Το τρίτομο λεξικό της Οξφόρδης, υπό την επιμέλεια του Alexander Kazhdan, θεωρείται από τα σημαντικότερα βοηθήματα των βυζαντινών σπουδών.
- Προσωπογραφικό Λεξικό της Παλαιολόγειας Εποχής (PLP – Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit)
- Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια. Εκδόθηκε μεταξύ 1962 και 1968. Για εκκλησιαστικά κυρίως θέματα.
- Για ένα νέο Βιογραφικό Λεξικό του Βυζαντίου (Α. Σαββίδης)
- Για τις πηγές της ιστορίας και του πολιτισμού του Βυζαντίου (ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες) (Α. Σαββίδης)
Εισαγωγικά έργα
- Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο
- Ιωάννης Καραγιαννόπουλος, Το Βυζαντινό Κράτος
- Judith Herrin, Τι είναι το Βυζάντιο
- H.-G. Beck, Η Βυζαντινή Χιλιετία
Γενικές Ιστορίες
- Αικατερίνη Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή Ιστορία (4 τόμοι έως το 1204)
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών (τόμοι Ζ-Θ)
- Ο Βυζαντινός Κόσμος (Le Monde Byzantin) (3 τόμοι)
- Cambridge History of the Byzantine Empire
- Warren Treadgold, A History of the Byzantine State and Society
Οι Κλασσικοί
- Georg Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους (3 τόμοι)
- Alexander Vasiliev, Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
- Steven Runciman, Βυζαντινός πολιτισμός
- Cyril Mango, Βυζάντιο: Η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης
- J.B. Bury, A History of the Later Roman Empire from Arcadius to Irene
- Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους
Πολιτικό σύστημα και ιδεολογία
- Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, Η Πολιτική Ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
- Αικατερίνη Χριστοφιλοπούλου, Το Πολίτευμα και οι Θεσμοί της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (324-1204)
- Αντωνία Κιουσοπούλου, Βασιλεύς ή Οικονόμος: Πολιτική Εξουσία και Ιδεολογία πριν την Άλωση
- Ειρήνη Χρήστου, Αυτοκρατορική εξουσία και πολιτική πρακτική: Ο ρόλος του παραδυναστεύοντος στη Βυζαντινή Διοίκηση (τέλη 8ου – αρχές 11ου αιώνα)
- Σωτηρία Τριαντάρη-Μαρά, Οι πολιτικές αντιλήψεις των Βυζαντινών διανοητών από τον Δέκατο ως τον Δέκατο Τρίτο αιώνα μ.Χ.
- Anthony Kaldellis, Λαός και Εξουσία στο Βυζάντιο: Η Πολιτεία της Νέας Ρώμης
- Σπύρος Τρωιάνος, Εισηγήσεις Βυζαντινού Δικαίου
Γεωγραφία – Γεωπολιτική
- Johanes Koder, Το Βυζάντιο ως Χώρος
- Μιχάλης Κορδώσης, Ιστορικογεωγραφικά Πρωτοβυζαντινών και εν γένει Παλαιοχριστιανικών χρόνων
- Γεώργιος Λεβενιώτης, Ιστορική Γεωγραφία του Βυζαντίου (παραδόσεις)
- J. Haldon, The Palgrave Atlas of Byzantine History
Στρατηγική και Διπλωματία
- Σεμινάρια περί Βυζαντινής διπλωματίας (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, Υπουργείο Εξωτερικών/Διπλωματική Ακαδημία)
- Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Βυζαντινή Υψηλή Στρατηγική (6ος-11ος αιώνας)
- Edward Luttwak, Υψηλή Στρατηγική της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
- J. Haldon, Οι Πόλεμοι του Βυζαντίου
- Το Βυζάντιο ως οικουμένη
Οικονομία
- Αγγελική Λαΐου – Cecile Morrisson, Η Βυζαντινή Οικονομία
- Οικονομική Ιστορία του Βυζαντίου (επιμέλεια Αγγελικής Λαΐου- 3 τόμοι)
- Alan harvey, Οικονομική ανάπτυξη στο Βυζάντιο 900-1200
Κοινωνία
- Νίκος Σβορώνος, Η Βυζαντινή Επαρχία
- Αλέξης Σαββίδης, Βυζαντινή Φεουδαρχία
- Φαίδων Κουκουλές, Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός
- A. Kazhdan – A.W. Epstein, Αλλαγές στον Βυζαντινό πολιτισμό κατά τον 11ο-12ο αιώνα
- Αγγελική Λαΐου, Η Αγροτική Κοινωνία στην Ύστερη Βυζαντινή Εποχή
- Κατερίνα Νικολάου, Η Γυναίκα στη Μέση Βυζαντινή Εποχή
Λογοτεχνία. Γράμματα και Διανόηση
- Απόστολος Καρπόζηλος, Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι (4 τόμοι)
- Herbert Hunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία (λόγια και κοσμική – 3 τόμοι)
- K. Krumbacher, Ιστορία της Βυζαντινής Λογοτεχνίας (3 τόμοι)
- Νικόλαος Τωμαδάκης, Βυζαντινή Επιστολογραφία
- Βασίλειος Τατάκης, Βυζαντινή Φιλοσοφία
- H.-G. Beck, Ιστορία της Βυζαντινής Δημώδους Λογοτεχνίας
- Paul Lemerle, Ο πρώτος Βυζαντινός ουμανισμός
- N.G. Wilson, Οι Λόγιοι στο Βυζάντιο
- Roderick Beaton, Η Ερωτική Μυθιστορία του Ελληνικού Μεσαίωνα
- Intellectual History of Byzantium (Cambridge)
- Γεώργιος Ζώρας, Βυζαντινή Ποίηση (Βασική Βιβλιοθήκη Αετού)
- Διονύσιος Ζακυθηνός, Βυζαντινά Κείμενα (Βασική Βιβλιοθήκη Αετού)
- Εμμανουήλ Κριαράς, Βυζαντινά Ιπποτικά Μυθιστορήματα (Βασική Βιβλιοθήκη Αετού)
- Μάνος Δανέζης – Στράτος Θεοδοσίου, Στα Χρόνια του Βυζαντίου: Οι Θετικοί Επιστήμονες
- A Companion to Byzantine Science (Brill)
Τέχνες, Αρχαιολογία, βοηθητικές επιστήμες
- Κώστας Παπαϊωάννου, Βυζαντινή και Ρωσική Ζωγραφική
- Charles Delvoye, Βυζαντινή Τέχνη
- Richard Krautheimer, Παλαιοχριστιανική και Βυζαντινή Αρχιτεκτονική
- Byzantine Art (Oxford History of Art)
- David Talbot Rice, Art of the Byzantine Era
- A Companion to Byzantine Illustrated Manuscripts (Brill)
- Δημήτρης Τσουγκαράκης, Εισαγωγή στην Βυζαντινή σφραγιδογραφία
Θρησκεία
- J. Meyendorff, Βυζαντινή Θεολογία
- H.-G. Beck, Ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία (2 τόμοι)
- Αριστείδης Παπαδάκης – J. Meyendorff, Η Χρστιανική Ανατολή και η άνοδος του Παπισμού: Η Εκκλησία από το 1071 ως το 1453
- Steven Runciman, Βυζαντινή Θεοκρατία
- Steven Runciman, Το Ανατολικό Σχίσμα
- G. Dagron, Emperor and Priest
- The Cambridge History of Christianity: Volume 5, Eastern Christianity
Συλλογικά έργα (διάφορα)
- Βυζαντινό κράτος και κοινωνία: Σύγχρονες κατευθύνσεις της έρευνας
- Η Μικρά Ασία των θεμάτων: Έρευνες πάνω στην γεωγραφική φυσιογνωμία και προσωπογραφία των Βυζαντινών θεμάτων της Μικράς Ασίας (7ος – 11ος αι.)
- Βυζάντιο, Ιστορία και Πολιτισμός: Ερευνητικά πορίσματα (επ. Τηλέμαχος Λουγγής, εκδόσεις Ηρόδοτος, 8 τόμοι)
Βυζάντιο και Νέος Ελληνισμός
- Έλλην Ρωμηός Γραικός: Συλλογικοί Προσδιορισμοί και Ταυτότητες (συλλογικός τόμος)
- Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου ΕΛληνισμού, τόμος Α’
- Γιώργος Καραμπελιάς, 1204: Η Γένεση
- Φώτης Δημητρακόπουλος, Βυζάντιο και Νεοελληνική Διανόηση
Βυζάντιο και Γειτονικοί Λαοί
- Dimitri Obolensky, Η Βυζαντινή Κοινοπολιτεία, Η Ανατολική Ευρώπη 500-1453
- Μαρία Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, Γεωπολιτική και Πολιτισμός στα Μεσαιωνικά Βαλκάνια: Το Βυζαντινό Πρότυπο
- Νάντια Μαρία ελ Σεΐχ, Το Βυζάντιο όπως το είδαν οι Άραβες
- Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Βυζάντιο και Δύση
- Σπύρος Βρυώνης, Η Παρακμή του Μεσαιωνικού ΕΛληνισμού στη Μικρά Ασία και η διαδικασία του Εξισλαμισμού 11ος-15ος αιώνας
- Αλέξιος Σαββίδης, Βυζάντιο και Τούρκοι
- Στέφανος Κορδώσης, Οι Τούρκοι ανάμεσα στην Κίνα και το Βυζάντιο (552-659 μ.Χ.)
Συνθετικά έργα
- Γιώργος Κοντογιώργης, Το Ελληνικό Κοσμοσύστημα, τ. Γ’-ΣΤ’
- Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, τ. 1-2
Ιστορικά Μυθιστορήματα
- Α. Παπαδιαμάντης, Οι Έμποροι των Εθνών
- Α. Παπαπδιαμάντης, Η Γυφτοπούλα
- Μ. Καραγάτσης, Σέργιος και Βάκχος
- Π. Κανελλόπουλος, Γεννήθηκα στα 1402
- Π. Δέλτα, Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου
- Α. Βλάχος, Οι τελευταίοι Γαληνότατοι
