Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης
Λιγες εβδομάδες μετα την Βρετανικη συντριβη στο Isandlwana (22 Ιανουαριου 1879) από τους 20.000 και πλεον ανδρες του Βασιλια των Zulu Ketswayo, oι Βρετανοι δεν ειχαν καταφερει να συνελθουν, ενώ κάθε επιθετικη κινηση ειχε ανασταλει μεχρι να φτασουν από την Βρετανια ενισχύσεις, που ηταν πολλες και καθ’οδον. Ο Κetswayo το γνωριζε και ηταν αποφασισμένος να δρασει οσο υπηρχε ακομα καιρος.
Πραγματι, στις αρχες Μαρτιου, οι Βρετανοι εστειλαν πολλες διάσπαρτες φαλαγγες ανεφοδιασμου σε απομακρυσμένες μικρες πολεις-οχυρα (πρωην εγκαταστασεις Boer κατά βασιν) όπως το απομακρυσμενο Luneburg, βορεια της Ζουλουλανδης. Την νυχτα της 11/12 Μαρτιου 1879, 18 αμαξες που μετεφεραν κιβωτια με 90.000 σφαιρες, 1600 κιλα παστου κρεατος, αναλωσιμα καθως και 3 τονους αλευρι, συνοδευομενα από ένα λοχο Βρετανικου πεζικου (80th infantry- 104 ανδρες) στρατοπευδευσε υπο καταρρακτωδη βροχη 4χλμ μακρια από την μικρη πολη. Το εδαφος προσφερε προστασια, αλλα νεες διαταγες τους επεβαλαν να συνεχισουν “με κάθε κοστος” μεσα στη νυχτα προς την μικρη πολη.
Γυρω στις 02.00, το εδαφος ηταν τοσο αδιαβατο που σταματησαν και στρατοπευσαν εκ νεου. Η βροχη σταματησε γυρω στις 04.00. Μια ωρα μετα, στις 05.15 εντρομοι σκοποι εισηλθαν φωνάζοντας και πυροβολώντας μεσα στον μικρο κυκλο των 18 αμαξων ακολουθούμενοι από 800 (!) Ζουλου οι οποιοι κανοντας ευρεια χρηση των assegai (μικρα δορατα με τεραστια (40εκ) αιχμη) καθως και ροπαλα, εσφαζαν αδιακρίτως τους κοιμομενους Βρετανους. Ελάχιστοι κατορθωσαν να διαφυγουν, όπως ο ηρωικος λοχιας Μορρις με 27 ανδρες καθως και ενας οπλιτης ο οποιος αφου αδειασε ολες τις σφαιρες του στους επερχόμενους Ζουλου, διεφυγε μονος του (!) προς την αντιθετη κατευθυνση του ποταμου κρυβομενος σε καλαμιες, μονο και μονο για να βρεθει ζωντανος 4 μερες μετα.
Ηταν μια βαρια ηττα, (79 νεκροι, απωλεσθεντα όλα τα εφοδια) που ηρθε να προστεθει στην πανωλεθρια του Isandlwana ( 1320 νεκροι) και Hlobane (227 νεκροι). Φυσικα, η Βρετανικη απαντηση δεν αρχισε να επελθει, με εκατόμβες νεκρων Ζουλου, και πληρη προσαρτηση της Ζουλουλανδης στην Βρετανικη Αυτοκρατορια μετα από απίστευτα αιματηρούς αγωνες.