Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης
Οι Τουρκοι εμιρηδες Sokmen (Θα πολεμουσε στο Ματζικερτ, 12 χρονια μετα), Dinar (Σκοτωθηκε απο Βαραγγους στον Ποντο το 1061), και Samuh (Συμμαχησε το 1066 με τον Νορμανδο Λιποτακτη Ηerve Frankopouloς για να λεηλατησουν απο κοινου την Αρμενικη επαρχια του Sassoun, δεν τα βρηκαν στην μοιρασια των λαφυρων και προεβησαν σε ενα τρομερο αιματοκυλισμα), εξω απο τα τειχη της φρικτα λεηλατημενης επι 8(!) συνεχεις μερες, Σεβαστειας.
Οι Τουρκοι προωθηθηκαν σχετικα ευκολα προς την Σεβαστεια, αφου τα γηγενη Ελληνικα στρατευματα της περιοχης ειχαν ανακληθει προς τα Δυτικα, για να συμμετασχουν στην πολυνεκρη εμφυλια διαμαχη της Νικαιας (20 Αυγουστου 1057) οπου υπεστησαν τρομερες απωλειες, ενω οσα απεμειναν μετατεθηκαν στα Βαλκανια για να πολεμησουν τους Πετσενεγγους. Οι Τουρκοι αρχηγοι τα γνωριζαν αυτα, και στα τελη Σεπτεμβριου 1059 30.000 Σελτζουκοι και Τουρκομανοι με μαυρες σημαιες ( Τυπικα ηταν υπο τις διαταγες του Αββασιδη Χαλιφη της Βαγδατης- στην ουσια απο το 1055 του Σελτζουκου Σουλτανου Togrul-Beg), προωθηθηκαν εξω απο την Σεβαστεια, που ειχε Αρμενιους πλεον μονο για φρουρα, ενω τα τειχη της ηταν μαλλον σε κακη κατασταση .
Παρα το γεγονος οτι η Αρμενικη φρουρα της πολεως ( Κατα βασιν Ιππικη δυναμη, υπο καποιον Γαβριηλ) επιχειρησε εξοδο, ηττηθηκε οικτρα, οι Τουρκοι, γνωστοι για τον θρασυδειλο χαρακτηρα τους, ανεμεναν 3(!) ολοκληρες μερες για να επιτεθουν στην πολη, αφου περασαν τους τρουλους των “αμετρητων” εκκλησιων, (μεταξυ τους και η κολοσσιαια μητροπολη των Τεσσαρακοντα Μαρτυρων) για σκηνες του…Αυτοκρατορικου Στρατου. Μολις καταλαβαν το λαθος τους, επιτεθηκαν αμεσως και κυριευσαν εξ εφοδου την πολη. Στην φοβερη λεηλασια που ακολουθησε, 30.000 κατοικοι βρηκαν τον θανατο, (πολλοι απο αυτους στην πυρκαγια που εκαιγε επι μερες την πολη) ενω αλλοι 20.000 ( κυριως γυναικες και παιδια) πιαστηκαν αιχμαλωτοι. Η δε λεια σε χρυσο, ασημι, πολυτιμους λιθους και γουνες “αμυθητη”.
Σε καθε περιπτωση, η φοβερη Αλωση της Σεβαστειας ηταν η πρωτη μιας σχεδον αμιγους Ελληνικης πολεως ( Ειχαν προηγηθει αυτες του Αρτζε (1048) και Μελιτηνης (1057), αλλα αυτες ειχαν κυριως Αρμενιους και Χριστιανους Συρους- οι Ελληνες κατοικοι εκει ηταν πολυ λιγοι) και κακο προμυνημα για το τι θα ακολουθουσε, αφου οι Τουρκοι ειχαν διαγνωσει την ανωμαλη κατασταση που επικρατουσε στην Αυτοκρατορια και το οτι ειχαν νεα, μεγαλυτερα σχεδια για τα Δυτικα. Οι λιγοι Ελληνες κατοικοι που διεφυγαν επεστρεψαν συντομα, ο δε Ρωμανος ο Διογενης οταν περασε απο εκει οδευοντας για το Μαντζικερτ, εγινε δεκτης τρομερων παραπονων για την αμυντικη ανεπαρκεια των Αρμενιων καθως και για την ληστρικη τους δραση, αφου πολλοι Αρμενιοι λιποτακτες συγκροτουσαν συμμοριες και δρουσαν ανεξελεγκτα.
Γεγονος ειναι, οτι μετα το 1059 η κεντρικη και αμιγως Ελληνικη Μικρα Ασια ηταν ανοικτη πλεον στις Τουρκικες εισβολες, και τα χειροτερα ερχοταν…Η δε Σεβαστεια, εμεινε Ελληνικη για λιγα χρονια ακομα, οταν καταληφθηκε οριστικα απο τις Τουρκομανικες ορδες του Εμιρη Malik- Danishmend, με λιγοτερα βεβαια θυματα, αφου την χοντρη δουλεια την ειχαν κανει οι τρεις προαφερομενοι Εμιρηδες, σχεδον 30 χρονια πριν….
