Ο θρύλος της περίφημης Πάπισσας Ιωάννας αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς συγγραφείς παγκοσμίως, ανάμεσά τους και ο πνευματώδης Έλληνας λογοτέχνης Εμμανουήλ Ροΐδης, ο οποίος δημοσίευσε το ομώνυμο μυθιστόρημα το 1866. Οι σύγχρονοι μελετητές, όμως, κατέδειξαν ότι ουδέποτε ανέβηκε στον παπικό θρόνο της Ρώμης μια γυναίκα.
Ας δούμε αναλυτικά τον θρύλο της.
Το 855 μ.Χ., όταν πέθανε ο Πάπας Λέων ο Δ’, ζούσε στη Ρώμη ένας νέος κληρικός, εξαιρετικής μόρφωσης, αλλά και ιδιαιτέρως ευειδής. Μάλιστα, ήταν τόση η εξυπνάδα, η ευφράδεια και η μόρφωσή του, ώστε οι Καρδινάλιοι, όταν συγκεντρώθηκαν στο παλάτι των Παπών για να εκλέξουν νέο διάδοχο, όλοι συμφώνησαν και έτσι, επέλεξαν τον νεαρό αυτόν, ο οποίος ανέβηκε στον θρόνο με το όνομα Ιωάννης ο Η’.
Η παράδοση, λοιπόν, έρχεται και δημιουργεί ένα ολόκληρο μυθιστόρημα γύρω από τη μορφή αυτή, υποστηρίζοντας ότι ο ευφυής Ιωάννης ήταν… Ιωάννα, δηλαδή γυναίκα.
Τα πράγματα, όμως, μπερδεύονται όσον αφορά στην προηγούμενη ιστορία της γυναίκας αυτής. Άλλοι υποστήριζαν ότι καταγόταν από τη Δαλματία και το όνομά της ήταν Ιουλία, βεβαιώνοντας συγχρόνως ότι ήταν πολυμαθής και πολύγλωσση.
Άλλοι, πάλι, επέμεναν ότι καταγόταν από τη γερμανική Μαγεντία (σημερινή Μάιντς), από οικογένεια αγγλικής καταγωγής, που όμως είχε εγκατασταθεί από πολλά χρόνια στη γερμανική εκείνη πολιτεία. Όλοι τη θαύμαζαν για την ευγλωττία της και για τις βαθιές θεολογικές της γνώσεις.
Το κορίτσι αυτό κυριεύτηκε πολύ γρήγορα από τη δίψα της μάθησης και επειδή τη σκοτεινή εκείνη περίοδο του Μεσαίωνα δεν επιτρεπόταν σε μια γυναίκα να σπουδάσει σε κάποιο Πανεπιστήμιο, σε ηλικία δώδεκα μόλις ετών φόρεσε αντρικά ενδύματα και ήρθε πρώτα στην Αθήνα, η οποία ακόμα και τότε φημιζόταν για τις φιλοσοφικές σχολές και τους σοφιστές που δίδασκαν σε αυτές.
Η Ιωάννα, αφού μορφώθηκε στην Αθήνα, μετέβη στη Ρώμη, όπου άρχισε να διακρίνεται για τη σοφία της. Φόρεσε ράσα και αναγνωρίστηκε ως ο σπουδαιότερος θεολόγος της Καθολικής Εκκλησίας.
Τόση, μάλιστα, ήταν η εκτίμηση όλων στον σοφό νεαρό άντρα, ώστε όταν απεβίωσε ο Πάπας Λέων ο Δ’, οι Καρδινάλιοι τον εξέλεξαν ως διάδοχό του στον θρόνο του Αγίου Πέτρου. Πράγματι, επί δεκατρείς μήνες διοίκησε λαμπρά την Καθολική Εκκλησία και όλοι ήταν ικανοποιημένοι μαζί του.
Όμως, συνέβη ένα πρωτοφανές και συνταρακτικό γεγονός, το οποίο επέφερε την καταστροφή.
Κάθε χρόνο, στον εορτασμό της Αναλήψεως, πραγματοποιούνταν λιτανεία, προκειμένου να ευλογηθούν τα σπαρτά του κάμπου της Ρώμης. Την εθιμοτυπική αυτή λιτανεία παρακολουθούσε και ο ίδιος ο Πάπας, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση, καβαλίκευε ένα λευκό μουλάρι.
Ενώ, λοιπόν, η λιτανεία προχωρούσε προς το Κολοσσαίο και βρισκόταν ακριβώς έξω από την εξαίσια Βασιλική Εκκλησία του Αγίου Κλήμη, η Πάπισσα Ιωάννα σταμάτησε ξαφνικά το μουλάρι της, άρχισε να σφαδάζει από πόνους και να φωνάζει γοερά. Έπειτα, έπεσε καταγής λιπόθυμη. Τη μετέφεραν βιαστικά μέσα στην εκκλησία του Αγίου Κλήμη, όπου εκεί γέννησε ένα αγοράκι!
Άλλοι χρονικογράφοι πιστοποιούσαν πως η μητέρα πέθανε από την ντροπή της την ίδια στιγμή και σε λίγο ξεψύχησε μαζί της και το νεογέννητο μωρό της. Άλλοι, όμως, έλεγαν ότι ο λαός, μόλις έμαθε το αδιανόητο αυτό σκάνδαλο, έσυρε την Πάπισσα Ιωάννα έξω από τον ιερό χώρο της εκκλησίας, την πέταξε στη γειτονική πλατεία και τη σκότωσε μαζί με το “καταραμένο κύημα της ανομίας της”.
Έπειτα, για να εξαφανίσει κάθε ίχνος των αμαρτωλών αυτών πλασμάτων, ο εξαγριωμένος όχλος άρπαξε τα δυο κακοποιημένα πτώματα και τα πέταξε δίχως τον παραμικρό ενδοιασμό μέσα στον ποταμό Τίβερη.
Υπάρχουν, όμως, μερικοί χρονικογράφοι, οι οποίοι διατείνονταν ότι το πτώμα της Πάπισσας Ιωάννας το πήραν κληρικοί και το έθαψαν κρυφά στα υπόγεια του Ναού του Αγίου Ιωάννου του Λατερανού, ο οποίος τότε ήταν η Μητρόπολη των Παπών, γιατί δεν είχε χτιστεί ακόμα ο αξιοθαύμαστος Ναός του Αγίου Πέτρου.
Αυτή η εκδοχή είχε γίνει απολύτως πιστευτή. Έτσι, κατά τον 17ο αιώνα, κάποιοι Άγγλοι Προτεστάντες, οι οποίοι φλέγονταν από επιθυμία να επιβεβαιώσουν αυτόν τον ισχυρισμό, κατόρθωσαν να εξαγοράσουν τον φύλακα των υπογείων του Αγίου Ιωάννου του Λατερανού και να ανοίξουν τον τάφο, στον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, είχε ταφεί η Πάπισσα Ιωάννα.
Πήραν, λοιπόν, το φέρετρο και το μετέφεραν στο Λονδίνο. Μα, με λύπη τους διαπίστωσαν εκεί ότι περιείχε τον σκελετό του Πάπα Μαρτίνου του Ε’, του οποίου το μνήμα παραμένει ως σήμερα αδειανό.
Για να επιστρέψουμε στις αρχές της ιστορίας αυτής, οφείλουμε να πούμε πως η Ιωάννα, σύμφωνα με τον θρύλο, προτού ενθρονιστεί ως Πάπισσα, καθώς και κατά τους πρώτους μήνες της παπικής της εξουσίας, ήταν μια γυναίκα σοβαρή και ενάρετη. Μα, η Κυβέρνηση της Σαξονίας έστειλε τότε στην παπική Αυλή ως Πρέσβη έναν νέο άντρα ωραιότατο, μόλις 23 ετών, ο οποίος ονομαζόταν Λάμπερτ.
Μεταξύ της Πάπισσας και του Λάμπερτ δεν άργησε να γεννηθεί ένα ερωτικό ειδύλλιο, αποτέλεσμα του οποίου ήταν η εγκυμοσύνη της. Όταν, όμως, η εγκυμοσύνη προχώρησε, ο όμορφος Πρέσβης, φοβούμενος τις συνέπειες, έφυγε από τη Ρώμη, παραιτήθηκε από το αξίωμά του και επέστρεψε στην πατρίδα του.
Εν τούτοις, ένας άλλος χρονικογράφος έγραψε πέντε αιώνες αργότερα:
“Ο Σατανάς, θέλοντας να πειράξει τον Πάπα ή μάλλον την Πάπισσα, μεταμορφώθηκε σε έναν καλοσχηματισμένο καμαριέρη, ο οποίος της έδωσε να φάει μια διαβολική τροφή, που της γύρισε το μυαλό και την έκαμε φίλη του. Κι έτσι η Πάπισσα Ιωάννα έμεινε έγκυος με τον τρισκατάρατο Διάβολο”.
Κατά μια άλλη εκδοχή, ο λαός δε λιθοβόλησε την Πάπισσα. Κυριευμένος από φρίκη και κατάπληξη, την άφησε να φύγει την ώρα του τοκετού. Μα οι Καρδινάλιοι τη συνέλαβαν και την έκλεισαν σε μια φοβερή φυλακή, όπου σε λίγο καιρό πέθανε περιφρονημένη και λησμονημένη.
Πάντως, ο Ιταλός συγγραφέας της Αναγέννησης Βοκάκιος υποστήριζε πως η Πάπισσα ήταν Γερμανίδα, αλλά είχε σπουδάσει στην Αγγλία, όπου γνωρίστηκε με έναν συμφοιτητή της, ο οποίος ήταν φίλος της και τον οποίο πήρε μαζί της στη Ρώμη.
Ο Βοκάκιος συμπλήρωνε:
“Αλλά η γυναίκα αυτή, η οποία είχε καταπλήξει τον κόσμο με την εξυπνάδα και τη μόρφωσή της, δεν κατάφερε να κρύψει την κατάστασή της, διότι φοβόταν να συμβουλευτεί μια μαμή κι έτσι, γέννησε την ώρα που λειτουργούσε. Γι’ αυτό η αθλία, επειδή είχε απατήσει και ξεγελάσει τον κόσμο, εστάλη σε μια ανήλιαγη φυλακή, κατά διαταγή του Κλήρου”.
Ωστόσο, η Πάπισσα Ιωάννα φαίνεται πως δεν ήταν ένα ιστορικό πρόσωπο, αλλά ένα δημιούργημα μιας κακόβουλης συκοφαντίας εκείνων που είχαν λόγους να βλάψουν την Καθολική Εκκλησία.
Συνεχίζεται…
Η είδηση δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “ΜΠΟΥΚΕΤΟ”, στις 11/06/1931…
1 thought on “Ο θρύλος της Πάπισσας Ιωάννας (Μέρος Α)”