του Μανώλη Χατζημανώλη,
Σύμφωνα με την παράδοση που διασώζει ο Ηρόδοτος, ο Αμομφάρετος, παρουσία Αθηναίου αγγελιαφόρου που παρακολουθούσε την σκηνή εμβρόντητος, αρνήθηκε πεισματικά να υπακούσει στην διαταγή του αρχιστράτηγου για αναδίπλωση θεωρώντας την ως ατιμωτική. Οι διαπληκτισμοί τους κράτησαν, υποτίθεται, μέχρι την αυγή. Τελικά οι Λακεδαιμόνιοι ξεκίνησαν χωρίς αυτόν, αναγκάζοντας τον πεισματάρη πολέμαρχο να τους ακολουθήσει για να μην αποκοπεί από το υπόλοιπο στράτευμα.
Αν δεν πρόκειται για επινόηση του Ηρόδοτου προς τέρψιν του αθηναϊκού κοινού του και το επεισόδιο ανάμεσα στους δύο άντρες έλαβε όντως χώρα, πρόκειται ίσως για περίπτωση παραπλάνησης και απόκρυψης των πραγματικών σπαρτιατικών προθέσεων. Πράγματι, βλέποντας την αυγή της επόμενης μέρας την μόρα (σπαρτιατική τακτική μονάδα 600-1000 ανδρών) του Αμομφάρετου να υποχωρεί, η περσική ηγεσία που ως τότε είχε επιδοθεί σε έναν επιτυχημένο πόλεμο φθοράς εναντίον του ελληνικού στρατού αξιοποιώντας τους εξαίρετους ιππείς της θεώρησε την ευκαιρία ιδανική και έσπευσε να καταδιώξει τον “υποχωρούντα” ελληνικό στρατό.
Όμως η αριστερή περσική πτέρυγα με επικεφαλής τον ίδιο τον αρχιστράτηγο Μαρδόνιο και τους χίλιους επίλεκτους ιππείς του “τράκαρε” πάνω στους 10.000 Λακεδαιμόνιους και 1.500 Τεγεάτες οπλίτες που είχαν ανασυνταχθεί στο μεταξύ στις πλαγιές του Κιθαιρώνα, κοντά στο ιερό της θεάς Δήμητρας.
Η συνέχεια είναι γνωστή: ενώ στο αριστερό ελληνικό πλευρό οι Αθηναίοι οπλίτες κατανικούσαν τους μηδίσαντες Έλληνες, στα δεξιά το ένα τρίτο σχεδόν του περσικού στρατού μαζί με τον ίδιο τον Μαρδόνιο εξοντωνόταν κατά την σκληρή μάχη και την άλωση του οχυρωμένου περσικού στρατοπέδου που ακολούθησε, ενταφιάζοντας τα περσικά επεκτατικά σχέδια στην Ευρώπη…
Στην εικόνα: Ο Λακεδαιμόνιος πολέμαρχος Αμομφάρετος ενώ διαπληκτίζεται με τον αντιβασιλιά Παυσανία το βράδυ της ενδέκατης ημέρας της μάχης των Πλαταιών (θέρος του 479 π.Χ).
