Μιχαήλ Λαχανοδράκων: Ο Αραβοκτόνος και εικονομάχος αρχιστράτηγος

του Χρήστου Χατζηλία,

Ο Μιχαήλ Λαχανοδράκων γενναίος,με επιτυχίες ενάντια στις αραβικές επιθέσεις αλλά και φανατικός εικονομάχος αρχιστράτηγος,που οι ενέργειες του ενάντια στα μοναστήρια και στους μοναχούς μας θυμίζουν τους διωγμούς των πρώτων Χριστιανών,οι πήγες μας γιαυτόν προέρχονται από τον κύκλο των εικονόφιλων(Θεοφάνης ο Ομολογητής,Στέφανος ο Νέος,) οπότε υπάρχει ένα πέπλο μυστηρίου γύρω από την καταγωγή του και την εξέλιξη του στην στρατιωτική ιεραρχία,αφού οι εικονόφιλοι εστιάζουν πιο πολύ στα σκοτεινά του σημεία και τους διωγμούς που έκανε εναντίον τους.Υπήρξε σημαντικό μέλος της Μικρασιατικής αριστοκρατίας,σύμφωνα με τις πηγές ο Κωνσταντίνος ο Ε΄ το 766 τον διόρισε στρατηγό τους Θέματος Θρακησίων(Theophanes Chronographia 1, de Boor, C. (επιμ.) (Leipzig 1883), σελ. 440.25-27.).

Η σταδιοδρομία του στο στράτευμα είχε ξεκινήσει νωρίτερα, περί τα μέσα του 8ου αι., ενώ την περίοδο αυτή φαίνεται ότι απέκτησε τους τίτλους του πατρικίου και του βασιλικού πρωτοσπαθαρίου. Του αποδίδεται επίσης και ο τίτλος του συγκλητικού.( Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit. Erste Abteilung (641-867), τόμ. 3 (Berlin, New York 2000), σελ. 273-274, βλ. λ. “Michael Lachanodrakon”.)

ΤΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΚΑΙ Η ΑΠΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΑΒΩΝ
Ως αρχιστράτηγος κατάφερε να αντιμετωπίσει τους Άραβες με επιτυχία και να εκστρατεύσει εναντίον τους ως επικεφαλής των Μικρασιατικών Θεμάτων.Ξεκίνησε για την Γερμανικεία της Συρίας ωστόσο δεν μπόρεσαν να την καταλάβουν,έκαναν επιδρομές στην γύρω περιοχή αιχμαλωτίζοντας πολλούς Σύριους Ιακωβίτες(Μονοφυσίτες) και τους εγκατέστησε στην Θράκη επίσης νίκησαν το αραβικό στράτευμά που ήρθε να τους αντιμετωπίσει,τον επόμενο χρόνο τα αραβικά στρατεύματα στάλθηκαν εναντίον των βυζαντινών εδαφών με διαταγή του χαλίφη Μαχαδή, και έφθασαν μέχρι το Δορύλαιο, το οποίο πολιόρκησαν.

Ο Λαχανοδράκων με επιτυχημένες ενέργειες κατόρθωσε να αναγκάσει τους Άραβες να εγκαταλείψουν την πολιορκία μέσα σε 17 ημέρες.  Η επόμενη στρατιωτική επιτυχία του Μιχαήλ αναφέρεται το 780, όταν κατά τη διάρκεια μιας επιδρομής των Αράβων κατάφερε να αιφνιδιάσει τους επιδρομείς και να σκοτώσει τον αδελφό του επικεφαλής τους, του Thumama ibn al-Valid, ενώ το επόμενο έτος υποχρέωσε σε υποχώρηση τον Abd al-Kabir, ο οποίος είχε εισβάλει στην περιοχή της Καππαδοκίας, χωρίς να χρειαστεί να δώσει μάχη.Το 781 ο Λαχανοδράκων κινήθηκε πάλι επικεφαλής μεγάλης δύναμης αποτελούμενης από περισσότερα του ενός θέματα εναντίον των Αράβων εισβολέων στο πέρασμα των Αδάτων.

Ο Άραβας επικεφαλής όμως απέφυγε τη σύγκρουση με τους Βυζαντινούς· αυτοί περιορίστηκαν στη σύλληψη Σύριων αιχμαλώτων, τους οποίους μετέφεραν ξανά στη Θράκη.(Εγκυκλοπαίδεια Μείζοντος Ελληνισμού Μ.Ασία),το 782 εξανάγκασε την αραβική πλευρά να συνάψει ειρήνη .

ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΞΩΝΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΟΝΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ
Ο Λαχανοδράκων εκτός από αραβοκτόνος ήταν και φανατικός εικονομάχος, με εντολή του αυτοκράτορα κατατρόπωσε τα Μοναστήρια της δυτικής Μικράς Ασίας και έσφαξε πολλούς μοναχούς.Σύμφωνα με τον Θεοφάνη ο Λαχανοδράκων “..πούλησε όλα τα μοναστήρια, ανδρικά και γυναικεία, και όλα τα ιερά σκεύη, βιβλία και ζώα και όση περιουσία είχαν και το αντίτιμο τους το έδωσε στο βασιλιά. Όσα βιβλία βρήκε γραμμένα από μοναχούς και πατέρες τα έκαψε. Κι αν κάπου φαινόταν κάποιος να έχει κρυμμένο λείψανο αγίου, το έκαιγε κι αυτό και τιμωρούσε τον κάτοχο του ως ασεβή. Πολλούς μοναχούς σκότωσε με το μαστίγωμα, άλλους με ξίφος και αναρίθμητους τύφλωσε. Σε άλλους, αλείφοντας με λάδι κεριού τα γένια, τους έβαζε φωτιά κι έτσι τους έκαιγε τα πρόσωπα και τα κεφάλια κι άλλους τους εξόριζε αφού τους βασάνιζε πολύ.Τελικά δεν άφησε σε όλη την επαρχία του ούτε έναν άνθρωπο με ράσο. Όταν το έμαθε αυτό ο βασιλιάς που μισεί το αγαθό, του έγραψε τις ευχαριστίες του…”(Theophanes Chronographia 1, de Boor, C. (επιμ.) (Leipzig 1883), σελ. 446. 12-15.)

Σύμφωνα με τον Άγιο Στέφανο τον νέο (Migne, J-P. (επιμ.), “Vita Sancti Stephani Junioris”, Patrologia Graeca 100, 1165.) Ο αρχιστράτηγος  εισέβαλε επικεφαλής στρατιωτών στη Μονή Πελεκετών την ώρα της Θείας Λειτουργίας. Αφού συνέλαβε τριάντα οκτώ από τους επιφανέστερους μοναχούς, υπέβαλε τους υπόλοιπους σε μια σειρά από βασανιστήρια, όπως ξυλοδαρμό, κάψιμο στην πυρά, κάψιμο των γενιών και αποκοπή της μύτης. Στη συνέχεια έκαψε ολοκληρωτικά τη μονή και μετέφερε τους αιχμάλωτους μοναχούς στην περιοχή της Εφέσου, όπου και τους θανάτωσε. Σύμφωνα πάλι με τον Θεοφάνη(Theophanes Chronographia 1, de Boor, C. (επιμ.) (Leipzig 1883), σελ. 445. 3-9.) ο Μιχαήλ πραγματοποίησε διωγμό εναντίον των μοναχών, ανδρών και γυναικών, του θέματος Θρακησίων. Αφού τους συγκέντρωσε στην Έφεσο, στο τζυκανιστήριο, τους υποχρέωσε να εγκαταλείψουν το μοναχικό σχήμα και να παντρευτούν, με την απειλή ότι, αν δεν ακολουθούσαν τις εντολές του, θα τους τύφλωνε και θα τους εξόριζε στην Κύπρο.

Κατά τους διωγμούς των εικονομάχων,οι εικονόφιλοι κατέφυγαν προς τα νησιά του αιγαίου πελάγους,το Άγιον Όρος,την Κάτω Ιταλία και Σικελία ιδρύοντας καινούρια μοναστικά κέντρα και παίρνοντας μαζί τους λείψανα αγίων,ιερά κειμήλια και εικόνες όπως τη μεταφορά της πανίερης εικόνας της Παναγίας της Προυσιώτισσας από την Προύσα της Βιθυνίας στην περιοχή της σημερινής Μονής Προυσσού στην Ευρυτανία.Πολλοί υπήρξαν οι Ομολογητές Πατέρες των Μικρασιατικών μονών που ειπέστησαν διώξεις όπως ο Όσιος Νικήτας ο Ομολογητής από την Μονή Μηδικίου της Τρίγλιας που ήταν καταφύγιο εικονοφίλων,ο Όσιος Μακάριος ο Ομολογητής από την Μονή Πελεκετών,ο Όσιος Ιλαρίων ο Νέος από την Μονή Δαλμάτων,ο Άγιος Μιχαήλ ο Ομολογητής επίσκοπος Συνάδων κ.α .Έως το 772 οι μοναστικές κοινότητες του θέματος Θρακησίων είχαν σχεδόν εξοντωθεί.Μετά την ανάρρηση της Ειρήνης της Αθηναίας και της εικονόφιλης παράταξης έγινε προσπάθεια να μπούν στο στρατό εικονόφιλοι αξιωματικοί,μετα την ήττα του Λαχανοδράκοντα στην Χρυσούπολη απέναντι από την Κωνσταντινούπολη εναντίον  χαλίφη Harun al-Rashid όπου έχασε δεκαπέντε χιλιάδες άνδρες(Theophanes Chronographia 1, de Boor, C. (επιμ.) (Leipzig 1883), σελ. 456. 7.) είχε ως αποτέλεσμα τον παραγκωνισμό του ή και την απομάκρυνσή του από το αξίωμα του στρατηγού των Θρακησίων.

Σύμφωνα με τον Θεοφάνη η Αυτοκράτειρα Ειρήνη έστειλε τον ευνούχο Σταυράκιο στη Θράκη για να στρατολογήσει νέο στρατό, από εικονολάτρες. Σκηνοθέτησε μετά νέα εισβολή των Αράβων και διακήρυξε την ανάγκη εκστρατείας εναντίον τους. Πήρε μαζί της τα καλύτερα τάγματα της βασιλικής φρουράς που είχε εκπαιδεύσει και οδηγήσει σε νίκες ο Κωνσταντίνος Ε΄, και βγήκε από την Πόλη για να περάσουν δήθεν στην Ασία, αυτή, η αυλή και τα τάγματα. Εκεί τα αφόπλισε με διάφορες προφάσεις ενώ ο στρατός του Σταυράκιου έμπαινε στην Πόλη από τις πύλες της Θράκης. Τα πιστά στην εικονομαχία τάγματα διατάχτηκαν να διαλυθούν και ο εικονομαχικός στρατός της Κωνσταντινούπολης έπαψε να υπάρχει.Κατα την συνβασιλεία της Μητερας και γιου (Ειρήνης Αθηναίας-Κωνσταντίνου ΣΤ΄) ο Κωνσταντίνος μετά από περιπέτειες με την μητέρα του γύρω από την εξουσία τους αξιωματούχους και τους αξιωματικούς της μίας η της άλλης πλευράς,θα εκστρατεύσει εναντίον των Βουλγάρων για δεύτερη φορά όπου θα γνωρίσει μεγάλη ήττα και ο γηραίος πλέον και τέως αρχιστράτηγος της Μικράς Ασίας Μιχαήλ Λαχανοδράκων θα σκοτωθεί στις 20 Ιουλίου του 792 στην περιοχή Μαρκέλλαι και η μάχη θα χαρακτηριστεί η Μάχη των Μαρκελλών.

Ο Μιχαήλ Λαχανοδράκων,ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο που χάρη στους εικονόφιλους μοναχούς τον γνωρίζουμε,που δεν έχουμε ούτε μια εικονογραφία στην άκρη ενός χειρογράφου με αυτόν,που δεν γνωρίζουμε τίποτα για την οικογένεια του,έναν άνθρωπο που είναι ανάμεσα στους σωτήρες στρατηγούς που έδωσαν μεγάλο αγώνα για την απώθηση των αράβων και στους μεγάλους θεόμαχους που έκαψε και σκότωσε μοναχούς και μοναχές που κατέστρεψε μοναστήρια και έκαψε τα ιερά βιβλία,που κατάστρεψε εικόνες και ψηφιδωτά.Ο Μιχαήλ Λαχανοδράκων θα μας γοητεύει με τα κατορθώματα αλλα και μας προκαλεί μίσος για ότι έπραξε ενάντια στην Εκκλησία και στα μοναστήρια,είναι από τα λίγα πρόσωπα της ελληνικης ιστορίας που έχει και τις δύο πλευρές.

, , , , , , , ,

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *