Ο Aρχιεπίσκοπος Μακάριος σε ηλικία 13 ετών εισήλθε, ως δόκιμος στην Ιερά Μονή Παναγίας του Κύκκου.
Αυτό του έδωσε την ευκαιρία να φοιτήσει στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και μετέπειτα στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και αποφοίτησε το 1942. Μετά μετέβη στις ΗΠΑ όπου παρακολούθησε μαθήματα κοινωνιολογίας της θρησκείας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Επιστρέφοντας στην Κύπρο το 1948 εξελέγη Μητροπολίτης Κιτίου και το 1950 εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου διαδεχόμενος τον εκλιπόντα Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Β’. Συνέβαλε στον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ 55-59 ενώ είχε εξοριστεί από τους Βρετανούς στις Σεϋχέλλες και μετέπειτα αυτοεξόριστος στην Αθήνα επέστρεψε στην Κύπρο με το τέλος του αγώνα. Ως εθνάρχης ανέλαβε το δύσκολο έργο της υπογραφής της συμφωνίας Ζυρίχης – Λονδίνου. Αρκετοί αυτοί που τον κατηγορούν για το γεγονός της υπογραφής.
«Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου. Η ώρα είναι έξι.
Μεταδίδουμε έκτακτη είδηση. Ο λαός πενθεί από σήμερα την αυγή τον θάνατο του Προέδρου της Δημοκρατίας αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
Ο Μακαριότατος απεβίωσε στις πέντε και δεκαπέντε το πρωί, από καρδιακό έμφραγμα». Η πρώτη προειδοποίηση για την υγεία του Προέδρου ήρθε στις 3 Απριλίου 1977, όταν υπέστη το πρώτο καρδιακό έμφραγμα. Φανατικός καπνιστής, φοβήθηκε εκείνη την ημέρα και αποφάσισε να κόψει την κακή συνήθεια. Όμως η «καρδιά της Κύπρου» δεν άντεξε για πολύ. Στις 2 Αυγούστου, ενώ βρισκόταν στο γραφείο του ένιωσε δεύτερη ενόχληση στο στήθος και οι γιατροί έσπευσαν στην Αρχιεπισκοπή.
Τότε παρουσίασε κοιλιακή μαρμαρυγή και οι γιατροί του έκαναν ηλεκτροσόκ. Οι εφημερίδες της εποχής έκαναν λόγο για τρεις καρδιακές προσβολές μέσα σε έξι ώρες. Οι γιατροί δεν κατάφεραν να αποτρέψουν το μοιραίο και η καρδιά του Μακαρίου σταμάτησε να χτυπά στις 5:15 το πρωί της 3ης Αυγούστου 1977. Η είδηση μεταφέρθηκε αστραπιαία.
Η απαράδεκτη νεκροτομή
Η νεκροψία του Αρχιεπισκόπου διενεργήθηκε επί τόπου στο κρεβάτι του στην Αρχιεπισκοπή γιατί οι προσωπικοί του γιατροί δεν δέχονταν να μεταφερθεί η σορός του στο νεκροτομείο. Όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Κυπρίων ιατρών έργα», ο γιατρός Λάκης Αναστασιάδης, η νεκροτομή έγινε «με πρωτόγονες και απαράδεκτες νεκροτομικές διεργασίες» για αυτό και δεν κατέστη δυνατή η καταγραφή επίσημης νεκροτομικής έκθεσης.
Η ταριχευμένη καρδιά
Ο παθολογοανατόμος που διενήργησε τη νεκροτομή Πάνος Σταυρινός, ανέφερε: «Τα στεφανιαία αγγεία είχαν εκτεταμένες στενώσεις με διάχυτη ασβεστοποίηση και σκλήρυνση τους. Υπήρχε ουλή παλαιού εμφράγματος, αυτού που είχε υποστεί τον Απρίλιο του 1977. Η καρδιά παρουσίαζε υπερτροφία και το βάρος της υπολογίσθηκε – δεν είχαμε την απαραίτητη ζυγαριά για ακριβές μέτρημα- σε περίπου 450 – 480 γραμμάρια. Την καρδιά την αφαίρεσα από τη σορό και τη μετέφερα προσωπικά στο Λονδίνο για περαιτέρω εξετάσεις, κατόπιν οδηγιών του τότε Κυβερνητικού Εκπροσώπου, Μιλτιάδη Χριστοδούλου»
Ωστόσο στο Λονδίνο οι εξετάσεις δεν παρουσίασαν κάτι διαφορετικό και η καρδιά επέστρεψε στην Κύπρο. Ταριχεύθηκε και για τα επόμενα 33 χρόνια παρέμεινε στην Αρχιεπισκοπή, όταν το 2010 μεταφέρθηκε στο Θρονί όπου βρίσκεται ο τάφος του.
Τὴν γνώμη μου, γιὰ τὸν κατὰ ἄλλους «ἐθνάρχη» (ἀλήθεια, ποιοῦ ἔθνους;;;) καὶ κατὰ ἄλλους «σατανόπαπα», τὴν ἔχω γράψῃ λεπτομερῶς στὸ βιβλίο μου «Κύπρος 1974 – Ἡ Μεγάλη Προδοσία».
Ἔγκειται σὲ ἐσᾶς νὰ ἀντιληφθεῖτε τὰ σκοτεινὰ σημεῖα τῆς προσωπικότητός του, διαβάζοντας τὶς ἐπόμενες γραμμές, ἀπὸ παλαιοτέρα δημοσίευσίν μου:
«Τὸ ἐρώτημα εἶναι: ἀφοῦ ὅλοι ἤξεραν ὅτι ἡ Τουρκία θὰ εἰσέβαλε στήν Κύπρο, μετὰ τὸ πραξικόπημα, γιατί ὁ Μακάριος δέν ἔκανε ὁποιανδήποτε προσπάθεια νά ἀποτρέψῃ τήν σίγουρη Τουρκική στρατιωτική παρέμβαση στήν Κύπρο;
Ἡ ἀπάντησις εἶναι ὅτι ὁ Μακάριος «ὅπως ἕνας ἄνθρωπος ποὺ πνίγεται στὸ νέρό, ἔβλεπε τὴν Τουρκία ὡς ναυαγοσώστη τοῦ».
Ἐσμὲλ Μπαρουτσοῦ, Διευθυντὴς Τουρκοελληνικῶν Ὑποθέσεων στὸ Τουρκικὸ Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν τὸ 1974
Στὶς 19 Ἰουλίου, ἀπὸ τὸ βῆμα τοῦ Ὀργανισμοῦ Ἡνωμένων Ἐθνῶν, ὁ Μακάριος ἐξαπέλυσε τὸν ἰστορικό του λόγο, μέσα ἀπὸ τὸν ὁποῖον κατηγόρησε τὴν Ἑλληνικὴ δικτατορία τοὐλάχιστον ἕξι (6) φορὲς γιὰ «εἰσβολὴ στὴν Κύπρο».
Μεταξὺ ἄλλων, κατηγόρησε εὐθέως τὴν Ἑλλάδα τοῦ Ἰωαννίδου γιὰ τὸ πραξικόπημα καὶ ὅτι ἐτοῦτο ἐξετελέσθη ἀπὸ Ἕλληνες ἀξιωματικούς.
Ἀπεκάλυψε, ὅπως εἶχε δηλώσῃ στὸν Ἕλληνα πρέσβη, ὅτι θεωροῦσε τὸν κίνδυνο ἀπὸ τὴν Τουρκία μικρότερο ἀπὸ ἐκεῖνον ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ ὅτι ὁ φόβος του αὐτὸς τώρα ἐδικαιώθη.
Κατηγόρησε ἐπίσης τὴν Ἑλλάδα γιὰ εἰσβολὴ καὶ ὅτι, μὲ τὴν ἀνατροπή του, παρεβίασε τὴν ἀνεξαρτησία καὶ τὴν ἀκεραιότητα τῆς Κύπρου.
Ἀκόμη διεκήρυξε ὅτι ἡ κατάστασι ποὺ διεμορφώθη στὴν Κύπρο δὲν ἦταν ἐσωτερικὴ ὑπόθεσις καὶ δὲν ἐπηρέαζε μόνον τοὺς Ἑλληνοκυπρίους ἀλλὰ καὶ τοὺς Τουρκοκυπρίους.
Κάνοντας τέλος μνεία τῶν διακοινοτικὼν συνομιλιῶν, ἰδιαιτέρως εὐαίσθητο θέμα στοὺς κύκλους τοῦ ΟΗΕ, κατηγόρησε τὴν Ἑλλάδα ὅτι τηροῦσε διπρόσωπο στάση καὶ ὅτι τὶς ὑπενόμευε.
Μετὰ τὴν ἔναρξη τῆς Τουρκικῆς εἰσβολῆς ὁ Τοῦρκος ἀντιπρόσωπος στὸν ΟΗΕ Ὀσμὰν Ὀλτσάι εἶπε ἡ Τουρκικὴ ἐπέμβασις στὴν Κύπρο ἔγινε μετὰ τὴν «εἰσβολὴ τῆς Ἑλλάδος στὴν Κύπρο», ὅπως κατήγγειλε καὶ ὁ Μακάριος στὶς 19 Ἰουλίου.
Περὶ τις 20:00, (ὥρα Ἑλλάδος), ἐπιστρέφοντας ὁ Μακάριος στὸ ξενοδοχεῖο του, κατάκοπος ἀπὸ τὴν προετοιμασία καὶ τὴν παρουσίασή του στὸ Συμβούλιο Ἀσφαλείας, καθισμένος σὲ μίαν πολυθρόνα, ἀνοίγει τὴν τηλεόραση ὅπου καὶ βλέπει ἔντρομος τὸ θλιβερὸ θέαμα.
Μία ὁλόκληρος ἁρμάδα τουρκικῶν πολεμικῶν πλοίων κατάφορτη νὰ ἀποπλέῃ ἀπὸ τὴν Μερσίνα.
Βέβαια κατ΄ ἄλλες πηγὲς εἰδησεογραφικῶν πρακτορείων τὴν ὥρα τῆς πρώτης μεταδόσεως ὁ Μακάριος κοιμόταν καὶ οἱ φρουροί του δὲν ἐπέτρεψαν νὰ τοῦ ἀναγγελθῇ ἡ εἴδησις, γιὰ νὰ μὴν τὸν ἀνησυχήσουν…
Σᾶς ἀφήνω νὰ κρίνετε μόνοι σας…
Δημητριάδης Κωνσταντῖνος
