Ιωάννης Β. Δασκαρόλης, Από το γραφείο ενός ιστορικού: Βιβλιογραφικός οδηγός για τον αντιβενιζελισμό της περιόδου 1915-1928
Για να συμβάλλεις δημιουργικά σε ένα επιστημονικό ζήτημα επιβάλλεται σε πρώτο χρόνο να διαβάσεις και να καταλάβεις το έργο και τη συμβολή όσων έχουν προηγηθεί στη μελέτη του. Η Ιστορία, όπως τείνει να αποκρυσταλλωθεί στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, είναι πλέον μια διαδοχική ροή μελετών, πληροφοριών, επισημάνσεων και αποτιμήσεων που τείνουν προς μια συνολική αντικειμενική ερμηνεία.
Η μαύρη επέτειος των 100 ετών από την Μικρασιατική Καταστροφή βρήκε την κοινότητα των ιστορικών έτοιμη για μια υπέρβαση της φιλοβενιζελικής βιβλιογραφικής πεπατημένης που επικράτησε μεταπολιτευτικά τόσο ακαδημαϊκά όσο και στη Δημόσια Ιστορία. Κατά την γνώμη μου, αυτή η τάση τείνει να ξεπεραστεί από την εμφανή πρόθεση του συνόλου σχεδόν της επιστημονικής ιστορικής κοινότητας και ιδιαίτερα της νέας γενιάς αυτής, για πιο ψύχραιμες και ισορροπημένες αναλύσεις σε σχέση με τον αντιβενιζελισμό της περιόδου.
Στο πλαίσιο αυτό, ενός ήπιου αντιβενιζελικού αναθεωρητισμού όπως τον έχει χαρακτηρίσει εύστοχα ο Θανάσης Διαμαντόπουλος στον δημόσιο λόγο του, θα κινηθούν οι επιστημονικές μου προσπάθειες την επόμενη τριετία, με κύριο άξονα την διδακτορική μου διατριβή, που ανάμεσα στα άλλα, αποτελεί και ένα πανόραμα κομμάτων, ηγετών και πολιτευτών του αντιβενιζελισμού κυρίως της πρώτης μεσοπολεμικής πενταετίας. Εντός του 2023 θα εκδοθεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο το πρώτο μέρος της προσπάθειας αυτής υπό τον τίτλο: Μεταξάς εναντίον Τσαλδάρη: Η άγνωστη αντιβενιζελική σύγκρουση (1924-1928) που αποτελεί μια διασκευή του σημαντικότερου τμήματος της διατριβής μου.
Ως πρελούδιο της έκδοσης αυτής, παραδίδω στους νέους ερευνητές, στους φιλίστορες και στο αναγνωστικό κοινό έναν συνοπτικό βιβλιογραφικό οδηγό, όπως τον χρησιμοποίησα για την διατριβή μου, με κάποιες αναλυτικές αναφορές στο πρώτο τμήμα του.
Επέλεξα την μορφή του ηλεκτρονικού βιβλίου (e–book) για την ανάδειξη της παρουσίασης αυτής, καθώς περιέχει κυρίως τις προσωπικές μου απόψεις και δεν κομίζει κάτι νέο ερευνητικά, παρά μόνο φιλοδοξεί να αποτελέσει βοήθημα για τους νεότερους ερευνητές που θα ασχοληθούν με το θέμα και που είμαι βέβαιος ότι είναι αρκετά εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες. Ο σκοπός μου είναι ο οδηγός αυτός να τους είναι άμεσα διαθέσιμος και χωρίς οικονομικό αντίτιμο. Επίσης αποτελεί και ένα έμμεσο πείραμα ώστε να εξακριβώσω τη δυναμική διάδοσης ενός ηλεκτρονικού βιβλίου σε σχέση με το παραδοσιακό μοτίβο διανομής και πώλησης τυπωμένων.
Ο βιβλιογραφικός οδηγός που ακολουθεί απέχει από το να είναι πλήρης και δεν έχει το σύνολο της βιβλιογραφίας που χρησιμοποίησα στη διατριβή μου. Άλλωστε, όταν αναφερόμαστε στη βιβλιογραφία για οποιοδήποτε ιστορικό θέμα, αποκλείεται εκ των πραγμάτων αυτή να είναι πλήρης, καθώς πάντοτε διαφεύγει από τον οποιοδήποτε ιστορικό, όσο καλά ενημερωμένος και αν είναι, έστω ένας τίτλος άξιος λόγου.
Έτσι, επέλεξα να παραθέσω μόνο όλα τα τυπωμένα αρχεία, τις τυπωμένες πρωτογενείς πηγές, καθώς και τις βασικές δευτερογενείς πηγές και συγγράμματα από τα οποία ο ερευνητής μπορεί να αντλήσει πληροφορίες για τον αντιβενιζελισμό της περιόδου 1915 – 1928. Απέφυγα να παραθέσω τα αδημοσίευτα αρχεία για προφανείς λόγους. Στα συγγράμματα συμπεριλαμβάνω –μοιραία– αυτά που έχουν το ισχυρότερο αποτύπωμα, αλλά προσπαθώ η αναφορά μου σε αυτά είναι σύντομη, καθώς έτσι και αλλιώς έχουν διαβαστεί από τους περισσότερους που ασχολούνται με τα ζητήματα αυτά. Αντίθετα προσπαθώ να επικεντρωθώ σε πηγές που δεν είναι τόσο γνωστές, αλλά κατά την άποψή μου είναι χρήσιμες. Στην εικονογράφηση χρησιμοποιώ κατά κανόνα τα εξώφυλλα των βιβλίων που έχω στην κατοχή μου και όχι την τελευταία έκδοσή τους, ή κάποια μεταγενέστερη βελτιωμένη. Ο σκοπός της έκδοσης δεν είναι η κριτική ή η συνολική αποτίμηση του κάθε βιβλίου, αλλά κυρίως να δοθεί το στίγμα του και να μπει σε ένα γενικότερο πλαίσιο αναφοράς προς διευκόλυνση του νέου ερευνητή. Ελπίζω να φανεί χρήσιμη, σε εμένα πάντως ήταν.
Γιάννης Δασκαρόλης
Μαρούσι, 1η Μαρτίου 2023.
Κατεβάστε δωρεάν το ηλεκτρονικό βιβλίο από εδώ
