Παναγιώτης-Πορφύριος Κονίδης – Διδακτορική Διατριβή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 2011
Ἡ ἐργασία πού ἀκολουθεῖ ἐπιγράφεται: «Τό Σινά καί ἡ Ἑλληνική Παιδεία (ΙΗ΄ καί ΙΘ΄ αἰῶνες)». Στό πλαίσιο τῆς ἐργασίας αὐτῆς ἐρευνοῦμε τή σχέση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σινᾶ μέ τήν ἑλληνική Παιδεία σέ μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο κατά τήν ὁποία τό Γένος ἀφυπνίζεται πνευματικά γιά νά ἀκολουθήσει στή συνέχεια καί ἡ ἐθνική ἀνάστασή του.
Εἶναι γεγονός ὅτι γιά τήν Ἱερά Μονή Σινᾶ ὑπάρχει πλουσιότατη βιβλιογραφία. Πλῆθος μελετητῶν Ἑλλήνων καί ξένων -ἰδιαίτερα κατά τόν 20ο αἰῶνα- προσεγγίζουν τό συγκεκριμένο μοναστικό καθίδρυμα μέ ἐνδιαφέροντα ἱστορικά, ἀρχιτεκτονικά, ἀρχαιολογικά, κλπ. Παράλληλα πολλές ἐργασίες ἔχουν δεῖ τό φῶς τῆς δημοσιότητας σχετικῶς μέ τήν παιδευτική διεργασία πού συντελέστηκε στούς τελευταίους δύο αἰῶνες καί τήν συμβολή
τῆς Ἐκκλησίας γενικά σέ αὐτήν. Μία εἰδική μελέτη ὅμως ἡ ὁποία νά πραγματεύεται ἀποκλειστικά τήν σχέση τῆς Μονῆς τῆς Σιναϊτικῆς ἐρήμου μέ τήν παιδεία τή συγκεκριμένη χρονική περίοδο ἀπουσιάζει ἀπό τόν χῶρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας καί τῆς παιδαγωγικῆς ἐπιστήμης. Αὐτή, λοιπόν, ἡ παντελής ἔλλειψη συστηματικῆς ἱστορικῆς καί παιδαγωγικῆς μελέτης πού θά ἐρευνᾶ τή σχέση τῆς Μονῆς Σινᾶ μέ τή Παιδεία σέ μία περίοδο κρίσιμη γιά τό Γένος, μᾶς ὤθησε στήν σύνταξη τῆς παρούσης διδακτορικῆς διατριβῆς.
Ἑπομένως τό ἐρώτημα πού φιλοδοξεῖ νά ἀπαντήσει ἡ ἐργασία μας εἶναι: Κατά πόσο συνέβαλλε σέ αὐτή τήν παιδευτική διεργασία πού ὁδήγησε στήν πνευματική καί ἐθνική ἀναγέννηση τοῦ Γένους, τό ἱστορικό καθίδρυμα τῆς ἐρήμου – ἡ Ἱερά Μονή Σινᾶ – τό ὁποῖο χαρακτηρίζεται ἀπό μιά μακραίωνη ἱστορία συνεχόμενης παρουσίας ὀρθοδόξου ἑλληνικοῦ μοναχισμοῦ σέ ἕναν τόπο πού ἀποτελεῖ τό σημεῖο σύζευξης δύο ἠπείρων καί τό σταυροδρόμι λαῶν, θρησκειῶν καί πολιτισμῶν.
Ἡ ἀπάντηση στό ἀνωτέρω ἐρώτημα ἀπαίτησε μία ἐπίπονη πορεία ἐρεύνης, συλλογῆς καί ἐπεξεργασίας τοῦ ὑλικοῦ. Στό πλαίσιο τῆς διαδικασίας αὐτῆς χρησιμοποιήθηκαν – πέραν τῶν διαφόρων δημοσιευμένων πηγῶν – καί ἀνέκδοτο ἀρχειακό ὑλικό προερχόμενο ἀπό τό Ἀρχεῖο τῆς Μονῆς Σινᾶ. Ἡ μελέτη τοῦ συγκεκριμένου ἀνέκδοτου ὑλικοῦ μᾶς ἐπέτρεψε νά ἐμβαθύνουμε στό βίο καί τήν δραστηριοτήτα ὅλων τῶν πεπαιδευμένων μελῶν τῆς
κοινότητας τῆς Μονῆς τή χρονική περίοδο τῶν δύο αἰώνων ἐνῷ ταυτοχρόνως ἀποσαφηνίσαμε τή σύνδεση τῆς Μονῆς μέ ἐκπαιδευτικά κέντρα καί ἑστίες παιδείας σέ ὁλόκληρο τόν χῶρο τῆς ἀνατολικῆς Μεσόγειου.
