Λήμμα του Ανδρέα Π. Ζαχαρίου στην Μεγάλη Ορθόδοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια, Στρατηγικές εκδόσεις, Αθήνα 2012, τ. 6, σελ. 345. Κατεβάστε το λήμμα σε μορφή pdf ΕΔΩ.
Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Γεννήθηκε στην πόλη των Πατρών το 1872. Μετά την εγκύκλιο παιδεία φοίτησε στη Ριζάρειο και ακολούθως στη Θεολογική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου, απ’ όπου έλαβε πτυχίο το 1896. Μεταξύ των ετών 1899-1902 µετέβη στη Γερµανία για επιπλέον σπουδές στα Πανεπιστήµια της Λειψίας και της Χάλλης. Με την επάνοδό του στην Ελλάδα δίδαξε κατ’ αρχάς σε σχολεία της µέσης εκπαίδευσης (1902-1914) και έπειτα στη Ριζάρειο (1915-1938). Ήδη όµως από το 1903 είχε διορισθεί και ως υφηγητής της Ιστορίας των ∆ογµάτων στη Θεολογική Σχολή, ενώ το επόµενο έτος του ανατέθηκε και η διδασκαλία της ∆ογµατικής. Τακτικός καθηγητής της ∆ογµατικής και της Χριστιανικής Ηθικής εξελέγη το 1919, διορίστηκε στη θέση αυτή τον Ιανουάριο του 1920 και παύθηκε τον ∆εκέµβριο του ιδίου έτους, µετά την, δια Νοµοθετικού ∆ιατάγµατος, επιστροφή του απολυθέντος καθηγητή Χρήστου Ανδρούτσου. ∆ύο έτη αργότερα, και δη στις 18 Αυγούστου 1922, διορίσθηκε εκ νέου στη β΄ προσωρινή έδρα ∆ογµατικής και Χριστιανικής Ηθικής. Όταν το 1923 ιδρύθηκε έδρα Ιστορίας των ∆ογµάτων και Συµβολικής, τοποθετήθηκε σε αυτήν, διδάσκοντας παράλληλα και τη ∆ογµατική και Χριστιανική Ηθική. Το δεύτερο γνωστικό αντικείµενο συνέχισε να το διδάσκει τόσο κατά τις περιόδους απουσίας του Χρήστου Ανδρούτσου, όσο και µετά τον θάνατο αυτού το 1935. Επί δώδεκα έτη (1905-1916), ο ∆υοβουνιώτης διετέλεσε διευθυντής του περιοδικού Ιερός Σύνδεσµος, ενώ θήτευσε, επίσης ως διευθυντής, στο υπουργείο Παιδείας και Θρησκευµάτων από το 1927 µέχρι το 1930. Το 1928 εξελέγη ως µέλος της Ακαδηµίας Αθηνών και κατά τη διετία 1931-1931 χρηµάτισε πρύτανης του Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου. Οµότιµος καθηγητής έγινε το 1938, Απεβίωσε πέντε έτη αργότερα.
Η συγγραφική δραστηριότητα του ∆υοβουνιώτη ήταν εντυπωσιακή, αφού µέχρι τη συνταξιοδότησή του συνέγραψε πάνω από εκατό επιστηµονικές µελέτες και πολλά, ποικίλου περιεχοµένου, πονήµατα, άρθρα και κείµενα. Οι συγγραφές του αφορούσαν τη ∆ογµατική, µελέτες και µονογραφίες ιστορικού και πατρολογικού περιεχο[1]µένου, την Παλαιογραφία, ακόµα και το Κανονικό ∆ίκαιο.
Ειδικότερα, πραγµατείες δογµατικής υφής ήταν οι εξής:
α) «Ιωάννης ο ∆αµασκηνός» (1903), β) «Η µέση κατάστασις των ψυχών» (1904), γ) «Η ∆ογµατική του Χρήστου Ανδρούτσου κρινοµένη» (1907), δ) «Οφειλοµένη απάντησις» (1908), ε) «Τα µυστήρια της Ανατολικής Εκκλησίας εξ απόψεως δογµατικής» (1912), στ) «Περί της ενώσεως της Αγγλικανι[1]κής Εκκλησίας µετά της Ορθοδόξου και του κύρους των Αγγλικανικών χειροτονιών» (1932), και ζ) «Καθορισµός έξωθεν επιδράσεων επί της Ορθοδόξου Θεολογίας, ιδία από της αλώσεωςτης Κωνσταντινουπόλεως» (1937). Το τελευταίο έργο αποτέλεσε ανακοίνωση στο Α΄ συνέδριο Ορθοδόξου Θεολογίας, µεταφρασθέν και στα γερµανικά.
Σε σχέση µε τον ιστορικό και πατρολογικό τοµέα αναφέρονται ενδεικτικά οι εξής µελέτες και µονογραφίες:
α) «Νικηφόρος Θεοτόκης» (1913), β) «Μελέτιος Συρίγος» (1914), γ) «Μητροφάνης Κριτόπουλος» (1915), δ) «Καλλίνικος Γ΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως» (1916), ε) «Περί διδασκόντων και διδασκοµένων κατά Μ. Βασίλειον» (1923), στ) «Συµµετοχή του Κωνσταντίας Επιφανίου εις την καταδίκην του Ιωάννου Χρυσοστόµου» (1926), ζ) «Το δήθεν διπλωµατικόν απόρρητον του Ιωσήφ Βρυεννίου» (1929), η) «Ο Μ. Βασίλειος και Γρηγόριος ο Νανζιανζηνός ως φοιτηταί του αρχαίου πανεπιστηµίου Αθηνών» (1931), θ) «Αναστασίου Γορδίου, απαρίθµησις απασών των εν τη πόλει της Ζακύνθου εκκλησιών» (1933), και ι) «Αι εκκλησιαστικαί ειδήσεις των βραχέων χρονικών του Σπ. Λάµπρου» (1935).
Γόνιµη ήταν η ενασχόληση του ∆υοβουνιώτη και µε την παλαιογραφία. Συνέταξε καταλόγους χειρογράφων, όπως αυτούς της βιβλιοθήκης Ζαγοράς (1916) και της βιβλιοθήκης Ξ.Α. Σιδερίδου, η οποία δωρήθηκε στην Ακαδηµία Αθηνών (1934), αλλά περιέγραψε και πολλά µεµονωµένα χειρόγραφα, όπως τον κώδικα 108 της βιβλιοθήκης της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (1912), το χειρόγραφο 1346 της Εθνικής Βιβλιοθήκης (1934) και τα χειρόγραφα 117 και 356 του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου στην Κωνσταντινούπολη.
Ταυτόχρονα δηµοσίευσε και αρκετά ανέκδοτα έργα, πατρολογικού κυρίως ενδιαφέροντος, µερικά εκ των οποίων είναι και τα ακόλουθα:
α) «Ιωάννου Χρυσοστόµου εκλογαί εξ αρχαίου χειρογράφου» (1912), β) «Ιωάννου ∆αµασκηνού λόγοι ανέκδοτοι» (1914), γ) «Κοσµά Βεστίτορος ανέκδοτα εγκώµια εις Χρυσόστοµον» (1925), δ) «Νεοφύτου Εγκλείστου ανέκδοτον εγκώµιον εις Ιωάννη Χρυσόστοµον» (1926), ε) «Ανέκδοτος ερµηνεία Μιχαήλ Ακοµινάτου εις Αποκάλυψιν» (1928), και στ) «Ανθίµου Αθηνών λόγος ανέκδοτος περί των του αγί[1]ου πνεύµατος προόδων» (1930).
Ο ∆υοβουνιώτης συνέγραψε ακόµα πέ[1]ντε πραγµατείες Κανονικού ∆ικαίου, περιέγραψε και εξέδωσε χειρόγραφα νοµοκανονικού περιεχοµένου, ενώ µετά τον θάνατο του Σπυρίδωνα Λάµπρου ανέλαβε την επιµέλεια εκδόσεως των τελευταίων επτά τόµων του περιοδικού Νέος Ελληνοµνήµων (1921-1927).
Α.ΖΑΧ.
Βιβλιογραφία:
ΘΗΕ (Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια) 5 (1964) 233-238. Μπαλάνος, ∆.Σ., Εκατονταετηρίς 1837-1937. Α΄. Ιστορία της Θεολογικής Σχολής, Αθήνα 1937.
