του Αντώνη Ζάρκου Τσιαγγάλη,
Οι Ούννοι αποτελούν μέχρι σήμερα συνώνυμο της σκληρότητας και της βαρβαρότητας. Ήταν εξαιρετικοί πολεμιστές, δυνατοί επιδρομείς και αυτοί που έσπρωξαν πολύ περισσότερο την λεγόμενη Μετανάστευση των λαών. Και επέδρασαν στην σύντομη περίοδο που έκαναν εισβολές, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Κεντρική Ασία του 4ου μέχρι του 6ου αιώνα μετά Χριστόν.
Η προέλευση των Ούννων
Οι Ούννοι προήλθαν από την Μογγολία και δεν ήταν μόνο μια συγκεκριμένη εθνική ομάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ούννοι που πήγαν στην Ευρώπη αποκαλούνταν Μαύροι Ούννοι και οι Λευκοί Ούννοι ήταν στην Κεντρική Ασία. Η πιθανότερη εκδοχή, μιας και έχουμε απουσία πηγών και ορισμένα Αρχαιολογικά ευρήματα, είναι ότι οι πρόγονοι των Ούννων ήταν μέρος της αυτοκρατορίας Xiongu. Δεν είναι τυχαίο ότι το Σινικό Τείχος, τα πρώτα 600 χιλιόμετρα χτίστηκαν από το 450π.Χ. μέχρι και το 250π.Χ. περίπου, αποτέλεσε γραμμή άμυνας της Κινεζικής Δυναστείας Τσιν απέναντι σε επιδρομές των Xiongu. Η αυτοκρατορία Xiongu ήταν μια συνομοσπονδία νομαδικών φυλών, που καταλάμβανε τουλάχιστον 9.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (εδάφη της σημερινής Μογγολίας, Νότιας Σιβηρίας, το Ανατολικό Καζακστάν, Βόρεια Κίνα και άλλα εδάφη).
Η αυτοκρατορία των Xiongu ιδρύθηκε επίσημα το 205π.Χ. ενώ διαλύθηκε εντελώς από την πανίσχυρη Κινεζική Δυναστεία των Χαν, τον 1ο αιώνα μετά Χριστόν. Μετά όλα τα νότια εδάφη των Xiongu προσαρτήθηκαν στην Κίνα ενώ μεταξύ τους έγιναν εμφύλιοι πόλεμοι. Αυτή η κατάσταση άλλαξε πολλά στις νομαδικές φυλές και την κατάσταση στην Ασία. Εδώ βρίσκεται το αίνιγμα πότε οι φυλές Ούννων ξεκίνησαν να μεταναστεύουν προς τα Δυτικά. Με βάση τα όσα γνωρίζουμε κατά το 320μ.Χ. οι φυλές των Ούννων βρίσκονταν στο σημερινό Καζακστάν και από εκεί ξεχώρισαν στους λεγόμενους Μαύρους και Λευκούς Ούννους. Από την μια οι Μαύροι Ούννοι κατευθύνθηκαν προς την Κασπία θάλασσα με σκοπό να πάνε αργότερα στις Στέπες της σημερινής Ουκρανίας. Ενώ από την άλλη οι Λευκοί Ούννοι ξεκίνησαν επιδρομές στην αυτοκρατορία του Kushan, το οποίο κατέστρεψαν μέχρι και το 350μ.Χ.
Καταλήγουμε στο συγκεκριμένο διαχωρισμό καθώς γύρω στο 330μ.Χ. στην Μογγολία, δημιουργήθηκε το Χανάτο του Rouran. Το συγκεκριμένο Χανάτο ήταν μια Πρωτομογγολική Δυναστεία και οι Εφθαλίτες, δηλαδή οι Λευκοί Ούννοι στην αρχή ήταν υποτελείς του Χανάτου αυτού. Ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι από το 359μ.Χ. μέχρι και το 400μ.Χ. οι Εφθαλίτες βοήθησαν τους Πέρσες σε Σασσανίδες σε πολέμους, ως μισθοφόροι.
Άξιο αναφοράς είναι ότι οι Ούννοι ήταν από τους πιο κορυφαίους ιππείς και τοξότες όλων των εποχών. Ζούσαν από μικρά παιδία, μια σκληρή νομαδική ζωή ενώ εκπαιδεύονταν στην ιππασία την τοξοβολία από όταν μπορούσαν να περπατήσουν. Είχαν την δυνατότητα να πετύχουν με το τόξο τους πάνω στο άλογο, έναν αντίπαλο στα 200 περίπου μέτρα μακριά. Ενώ η ταχύτητα και η δύναμη της βολής, ισοδυναμούσε σχεδόν με σφαίρα από όπλο. Τέλος έκαναν ψυχολογικό πόλεμο και παραπλάνηση του εχθρού με διάφορες τακτικές της στέπας.
Οι Μαύροι Ούννοι στην Ευρώπη πριν τον Αττίλα
Οι Ούννοι πέρασαν από το Καζακστάν και από εκεί στον Βόλγα. Κατά το 370μ.Χ. οι Ούννοι υπέταξαν τους Σαρμάτες και κατέλαβαν τους Αλάνους ενώ το 375μ.Χ. έφτασαν στην Ταυρίδα (την σημερινή Κριμαία). Αυτό ανάγκασε δεκάδες χιλιάδες Γότθους να φύγουν προς τον Δούναβη, και τράβηξε την προσοχή των Ρωμαίων.
Κατά το 380μ.Χ. οι Ούννοι έφτασαν δίπλα στην περιοχή της Παννονίας, της σημερινής Ουγγαρίας. Μέσα στα επόμενα 15 χρόνια έγιναν πολύ ισχυροί και όταν πέθανε ο Θεοδόσιος ο Α ξεκίνησαν τις τεράστιες επιθέσεις και επιδρομές. Πιο συγκεκριμένα πέρασαν τον Δούναβη και εισέβαλαν στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Από εκεί έκαναν καταστροφές στην Θράκη ενώ ταυτόχρονα πέρασαν τον Καύκασο και κατέλαβαν την Αρμενία. Ενώ έκαναν λεηλασίες στην Καππαδοκία και απείλησαν μέχρι και την Αντιόχεια στην Συρία. Μάλιστα συνέχισαν τόσο πολύ που έφτασαν έξω από την πρωτεύουσα, των Σασσανιδών, την Κτησιφώντα. Όμως οι Πέρσες κατάφεραν να σταματήσουν τους δύο στρατούς των Ούννων. Οι Ούννοι δεν ήταν πάνω από 50.000 περίπου, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις και από την άλλη οι Πέρσες συγκέντρωσαν τουλάχιστον 100.000 περίπου στρατό. Σε αυτό καταλήγουμε αφενός γιατί οι Ούννοι υποχώρησαν, οπότε αυτός ο στρατός που απέμεινε μετά από απώλειες που είχαν με τους Ρωμαίους. Και αφετέρου διότι δεν πολιόρκησαν την Κτησιφώντα. Τελικά ο ένας στρατός των Ούννων δεν πρόλαβε να αποχωρήσει γρήγορα και οι Πέρσες τους πρόλαβαν και τους έκαναν μεγάλες απώλειες. Μάλιστα πήραν πολλά λάφυρα που ήταν από Περσικές και Ρωμαϊκές περιοχές, και απελευθέρωσαν τουλάχιστον 20.000 αιχμαλώτους.
Κατά το 400μ.Χ. ο Ουλντίν ή Χουλτίν, που ήταν ο πρώτος ηγεμόνας Ούννων (όχι όλων των Ούννων στην Ευρώπη). Έκανε αφενός το πρώτο βασίλειο των Ούννων, που θα ήταν η βάση για την αμέσως μετά Ουννική αυτοκρατορία. Επιπρόσθετα τον επόμενο χρόνο ο Ουλντίν κατέστρεψε τον στρατό του Γότθου ηγέτη Γαϊνα, που πρόδωσε τον αυτοκράτορα Αρκάδιο. Σε μια κίνηση διπλωματίας, ο Ουλντίν έστειλε το κεφάλι του Γαϊνα στην Κωνσταντινούπολη. Ενώ ο αυτοκράτορας Αρκάδιος έχτισε μια στήλη προς τιμή της νίκης του επί του Γαϊνα, καθώς κατέστρεψε τον Γοτθικό του στόλο και τις δυνάμεις του στην Κωνσταντινούπολη (τις εναπομείναντες δυνάμεις κατέστρεψαν του Γαϊνα οι Ούννοι). Μετέπειτα ο στρατός του Ουλντίν πληρώθηκε ως μισθοφορικός από την Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία στην εισβολή του Βασιλιά των Γότθων Radagaisus. Ο πόλεμος κράτησε από το 405μ.Χ. μέχρι και το 406μ.Χ. Από την μια η Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία που είχε στην υπηρεσία τους Γότθους υποτελείς και τους Ούννους του Ουλντίν, πέρα από τις Ρωμαϊκές δυνάμεις. Και από την άλλη ο Radagaisus, που ήταν αρχηγός των Γότθων, αλλά και Βανδάλων και Αλάνων. Τελικά οι Ούννοι διέλυσαν με το ιππικό τους (τουλάχιστον 12.000 περίπου) τους Βάνδαλους και Αλάνους του Radagaisus. Και ο κύριος Γοτθικός στρατός καταστράφηκε από τους Ρωμαίους.
Κατά το 408μ.Χ. ο Ουλντίν έκανε ξανά επιδρομές στην Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και συγκριμένα στην Θράκη. Η καταστροφή ήταν ξανά μεγάλη και οι Ρωμαίοι κατάφεραν να εξαγοράσουν αξιωματούχους του Ουλντίν. Έτσι σταμάτησαν τις επιδρομές εκεί, ενώ το 412μ.Χ. ο Ουλντίν θα πεθάνει από άγνωστη αιτία. Τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Χαράτον που ήταν βασιλιάς όλων των Ούννων στην Ευρώπη ενωμένα. Ο Χαράτον κυβέρνησε μέχρι το 420μ.Χ. όπου κράτησε τις επιδρομές για έσοδα, αλλά δεν έκανε μεγάλες και ριψοκίνδυνες κινήσεις. Έτσι τότε οι Ούννοι έλεγχαν την σημερινή Ρουμανία, Μολδαβία και Σλοβακία κυρίως.
Μετά οι γιοί του Χαράτον, ο Οκτάρ και ο Ρουγίλας ή Ρούας, ήταν και οι δύο ηγεμόνες των Ούννων. Ενώ ο Μουντζούκ, πατέρας του Αττίλα, ήταν μεγάλος στρατηγός των Ούννων. Για να μην υπάρξει πρόβλημα, ο Οκτάρ ήταν αρχηγός των Ούννων που ήταν πιο Δυτικά και ο Ρουγίλας των Ούννων που ήταν πιο Ανατολικά. Μαζί συνέχισαν τις επιδρομές και την εξαγωγή μισθοφόρων στην Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ο Οκτάρ πέθανε κατά το 430μ.Χ. σε μάχη κατά των Βουργουνδών ενώ ο πατέρας του Αττίλα, ο Μουντζούκ πιθανόν δολοφονήθηκε λίγα χρόνια νωρίτερα. Τελικά ο Ρουγίλας έγινε ο απόλυτος βασιλιάς των Ούννων και το 433μ.Χ. του παραχωρήθηκε με συμφωνία από τους Ρωμαίους, σημαντικό μέρος της Παννονίας. Μάλιστα ο Ρουγίλας έφτασε να κάνει ακόμα πιο σκληρές επιδρομές στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και την ανάγκασε να πληρώνει φόρο 350 λίβρες χρυσού τον χρόνο. Όμως ο θάνατος θα βρει τον Ρουγίλα ξαφνικά το 435μ.Χ. από κεραυνό σε μια αρχή μιας επιδρομής που προς τον Νότο.
Οι Μαύροι Ούννοι με τον Μπλέντα και μετά με τον Αττίλα
Κατά το 435μ.Χ. ο Αττίλας και ο ετεροθαλής μεγαλύτερος αδελφός του, ο Μπλέντα ήταν οι βασιλιάδες των Ούννων. Οι δύο τους υπέγραψαν την Συνθήκη του Margus με την Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία το ίδιο έτος. Η συνθήκη είχε τρείς ουσιαστικά όρους και ήταν οι εξής:
Α) Ετήσιο φόρο στους Ούννους, ύψους 700 λιβρών χρυσού.
Β) Η Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία δεν θα έχει συμμαχίες με εχθρούς των Ούννων.
Γ) Θα φροντίζει η Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία να επιστρέψουν κάποιους Ούννους που κατέφυγαν κάτω από τον Δούναβη.
Κατά το 438μ.Χ. περίπου ο Αττίλας με τον Μπλέντα πέρασαν τον Καύκασο και εισέβαλαν προς τους Πέρσες Σασσανίδες. Όμως οι Πέρσες κατάφεραν να τους σταματήσουν στην Νότια Αρμενία. Αυτό συνέβη λόγο προβλημάτων ανεφοδιασμού αλλά και απωλειών των Ούννων, ενώ οι Πέρσες είχαν και αυτοί απώλειες. Και τότε είχαν σχέδιο να εισβάλουν προς την Κωνσταντινούπολη και να μην ξανά εισβάλουν προς την Περσία.
Μετά το 440μ.Χ. ο Αττίλας και ο Μπλέντα, παραβίασαν την συνθήκη και έκαναν την πιο σφοδρή εισβολή των Ούννων που είχε γίνει μέχρι τότε. Τουλάχιστον 70.000 εμπειροπόλεμοι άνδρες εισέβαλαν με διαταγές του Αττίλα και του Μπλέντα, ισοπέδωσαν αρκετά χωριά και 3 πόλεις (ήταν οι εξής: Margus, Singidunum και Viminacium). Το 441μ.Χ. οι Ούννοι με τους Ανατολικούς Ρωμαίους έκαναν ανακωχή, καθώς δόθηκε στους Ούννους άμεσος υψηλός φόρος ενώ τότε οι Πέρσες εισέβαλαν στην Αρμενία.
Κατά το 442μ.Χ. ο Θεοδόσιος ο Β σταμάτησε να δίνει φόρο στους Ούννους και συγκέντρωσε χρήματα και στρατό, πιστεύοντας ότι αυτή την φορά θα τους νικήσει. Τελικά ο Αττίλας πίεσε άμεσα τον Μπλέντα, να συγκεντρωθούν πολύ γρήγορα δυνάμεις και να γίνει νέα εισβολή. Έτσι συγκεντρώθηκαν τουλάχιστον 90.000 άνδρες και πέρασαν τον Δούναβη. Ο Μπλέντα ακολούθησε το ριψοκίνδυνο σχέδιο του Αττίλα, να φτάσουν μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Έτσι, με την χρήση πρώτη φορά από τους Ούννους πολιορκητικών μηχανών, έπεσαν 5 πόλεις (η Ρατιάρα, η Ναϊσσός, την Serdica, την Φιλιππούπολη και την Αρκαδιούπολη).
Τελικά έφτασαν έξω από την Κωνσταντινούπολη και συνέτριψαν τον Ρωμαικό στρατό. Όμως δεν μπόρεσαν να πολιορκήσουν λόγο των αναβαθμισμένων τειχών και οι πολιορκητικές μηχανές που είχαν δεν επαρκούσαν. Τότε ο Θεοδόσιος ο Β αναγκάστηκε σε διαπραγματεύσεις. Ο Αττίλας και ο Μπλέντα ζήτησαν, και τελικά πήρανε, 6.000 λίβρες χρυσού (δηλαδή 2 τόνους) ως τιμωρία για την παραβίαση των όρων και ο ετήσιο φόρος θα ήταν πλέον 2.100 λίβρες χρυσού (δηλαδή 700 περίπου κιλά). Ενώ οι Ούννοι πληρώθηκαν και λύτρα για κάθε Ρωμαίο αιχμάλωτο που θα ελευθέρωναν.
Οι Ούννοι υπό τον Αττίλα και τους διαδόχους του
Το 445μ.Χ. ο Μπλέντα είχε διαφωνίες με τον Αττίλα και πολύ πιθανόν πήγε να τον δολοφονήσει. Τελικά ο Αττίλας επέζησε και δολοφόνησε τον Μπλέντα και έγινε ο μόνος βασιλιάς της αυτοκρατορίας των Ούννων. Ο Αττίλας θα έφτανε μέχρι το 451μ.Χ. να ελέγχει μια αυτοκρατορία από τον Βόλγα, τον Καύκασο μέχρι την Βαλτική θάλασσα, τον Δούναβη και έως τον ποταμό Ρήνο. Δηλαδή ολόκληρη σχεδόν την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Κατά το 447μ.Χ. ο Αττίλας με 35.000 στρατό εισέβαλε ξανά στα Βαλκάνια. Το ίδιο έτος με την δύναμη του, αφάνισε έναν στρατό 72.000 Ανατολικών Ρωμαίων στην Μάχη του Utus. Παρά την νίκη του, ο Αττίλας είχε χάσει σχεδόν το μισό στράτευμα του, ενώ κάποιο μέρος του στρατού του, απέτυχε να καταλάβει μια οχυρωμένη πόλη της Ανατολικής Θράκης. Έτσι ο Αττίλας έκανε επιδρομές προς τα Νότια, περνώντας και από τις Θερμοπύλες. Τελικά αποσύρθηκε πίσω στα εδάφη του το ίδιο έτος. Τρία χρόνια μετά ο Αττίλας είχε σκοπό να επιτεθεί στους Βησιγότθους που ήταν στην Δυτική Γαλατία και Βόρεια Ιβιρική. Τότε ήταν να κάνει συμμαχία με την Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, δεδομένου ότι είχε καλές σχέσεις με τον αρχηγό του Ρωμαικού στρατού της Δύσης, Φλάβιο Αέτιο.
Το ίδιο έτος η αδελφή του αυτοκράτορα Βαλεντινιανού του Γ, Ονόρια έστειλε στον Αττίλα μήνυμα για βοήθεια και το δαχτυλίδι των αρραβώνων της. Τότε ο Αττίλας βρήκε αφορμή να την ζητήσει σε γάμο και να έχει ως προίκα, την μισή Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία (δηλαδή όλη την Γαλατία, την Βόρεια Ιταλία και την Βόρεια Ιβιρική). Προφανώς οι Ρωμαίοι αρνήθηκαν και ο Αττίλας ξεκίνησε εισβολή το 451μ.Χ. με τουλάχιστον 100.000 στρατό αποτελούμενο από Ούννους, Οστρογότθους, Γέπιδες, Ερούλους και άλλες Γερμανικές φυλές. Μέσα σε κάποιες βδομάδες ο Αττίλας κατέστρεψε και λεηλάτησε 11 πόλεις στην Ρωμαϊκή Γαλατία (Strasbourg, Worms, Mainz, Cologne, Trier, Reims, Metz, Tournai, Cambrai, Amiens, Beauvais).
Τελικά οι Δυτικοί Ρωμαίοι αντέδρασαν και έστειλαν τον Αέτιο με τουλάχιστον 80.000 άνδρες που ήταν Δυτικοί Ρωμαίοι, Βησιγότθοι, Φράγκοι, Αλάνοι και άλλες φυλές. Η Μάχη των Καταυλωνκών Πεδίων γνωστή και ως Μάχη των Εθνών ήταν από τις σημαντικότερες στην ιστορία, εκεί συγκρούστηκαν τουλάχιστον 75.000 στρατός του Αττίλα απέναντι στον στρατό του Αέτιου. Ο Αττίλας ηττήθηκε στην μάχη ενώ στην αρχή έδειχνε ότι θα κέρδιζε και αποσύρθηκε για να μην χάσει και άλλο στρατό. Ο Αέτιος έχασε σχεδόν τον μισό στρατό του όπως και ο Αττίλας, όμως δεν είχαν τελειώσει όλα.
Το 452μ.Χ. ο Αττίλας εισβάλει στην Ιταλία, μέσα από τις Άλπεις. Τότε θα αφανίσει από τον χάρτη τις πόλεις Πάντοβα, Μιλάνο και την Aquileia ενώ λεηλάτησε και τις πόλεις Βερόνα, Μάντοβα, Μπρέσια, Βιτσέντια, Μπέργκαμο. Έφτασε κοντά στην Ρώμη αλλά τελικά δεν την πολιόρκησε. Αυτό έγινε αφενός λόγο λιμού που υπήρχε τότε στην βόρεια Ιταλία και αφετέρου γιατί ο Αττίλας είχε σοβαρά προβλήματα ανεφοδιασμού στον στρατό του. Και να καταλάμβανε την Ρώμη δεν θα μπορούσε να την κρατήσει ενώ είχε ήδη αποσπάσει αρκετά πολύτιμα λάφυρα από τις πόλεις που κατέστρεψε και λεηλάτησε.
Τον επόμενο χρόνο ο Αττίλας σχεδίαζε νέα εισβολή στην Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, καθώς ο νέος αυτοκράτορας Μαυρίκιος δεν πλήρωνε φόρο στους Ούννους. Ενώ μάλλον είχε και σχέδιο να δει πως θα ξανά εισβάλει στην Περσία, μέσα από τον Καύκασο. Όμως ο θάνατος θα τον προλάβει γιατί έπαθε αιμορραγία στην μύτη και εσωτερική αιμορραγία. Αυτό οφείλονταν είτε σε θανατηφόρο δυστύχημα, με θέμα υγείας που είχε. Είτε σε δολοφονία από δηλητήριο στο κρασί που ήπιε.
Όπως και να έχει η ‘’ Μάστιγα του Θεού’’ όπως έμεινε γνωστός, ο Εφιάλτης της Ευρώπης, ήταν πια νεκρός στα 47 του μόλις χρόνια. Οι γιοί του δεν θα καταφέρουν να διατηρήσουν την μεγάλη αυτοκρατορία και θα ηττηθούν από τους Γέπιδες σε μια μάχη το 454μ.Χ. Ενώ η μικρότερη πλέον Ουννική αυτοκρατορία θα καταρρεύσει μέχρι και το 470μ.Χ. και οι Ούννοι θα είναι ένα μικρό Βασίλειο, στα πιο Βόρεια Ανατολικά των Βαλκανίων.
Τέλος οι Ούννοι πριν αφομοιωθούν με τους Αβαρούς στην Ευρώπη, ήταν μισθοφόροι τόσο στο Βυζάντιο όσο και άλλα γειτονικά βασίλεια μέχρι και τον 6ο αιώνα μετά Χριστόν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι ότι ο κορυφαίος Βυζαντινός στρατηγός Βελισάριος, είχε στο στράτευμα του ένα σώμα εμπειροπόλεμων Ούννων ιππέων. Αυτό δείχνει πόσο σκληροί και αποτελεσματικοί ήταν οι Ούννο ακόμα και στην περίοδο παρακμής τους.
Οι Λευκοί Ούννοι και οι καταστροφές στους Πέρσες και στους Ινδούς της εποχής
Όπως είδαμε και πιο πάνω οι Λευκοί Ούννοι γνωστοί ως Εφθαλίτες, ήταν τα πρώτα ξαδέλφια των Μαύρων Ούννων της Ευρώπης. Όταν οι Μαύροι Ούννοι της Ευρώπης σταμάτησαν ουσιαστικά να είναι μεγάλη απειλή, οι Εφθαλίτες ξεκίνησαν τις δικές τους μαζικές εισβολές. Από το 474μ.Χ. μέχρι και το 484μ.Χ. οι Εφθαλίτες έκαναν εισβολές στην Περσία των Σασσανιδών. Μάλιστα σε μια σημαντική μάχη το 484μ.Χ. σκότωσαν τον ίδιο τον Πέρση Βασιλιά Περόζ τον Α, και αφάνισαν ολόκληρο τον στρατό των 95.000 περίπου ανδρών, έχοντας οι ίδιοι μικρές σχετικά απώλειες. Οι Εφθαλίτες έφτασαν μέχρι την Δυτική Κίνα και το σημερινό Καζακστάν με τις επιδρομές τους. Μέχρι και το 509μ.Χ. οι Ούννοι Alchon, άμεσοι συγγενείς των Εφθαλιτών είχαν εισβάλει από την Βόρεια Ινδία, αφανίζοντας τα πάντα στο πέρασμα τους.
Έτσι είχαν φτάσει στο απόγειο της ισχύος τους, καθώς είχαν αποδυναμώσει τους Σασσανίδες ενώ οι Ούννοι Alchon οδήγησαν την Ινδική αυτοκρατορία της Gupta σε ουσιαστική κατάρρευση μέχρι και το 550μ.Χ. Εκεί που όμως όλα έδειχναν ότι κανείς δεν τους απειλεί, εμφανίστηκε το Πρώτο Τουρκικό Χανάτο, που είχε ισχυρή στρατιωτική δύναμη και επιρροή στην ευρύτερη περιοχή. Τότε οι Σασσανίδες ξεκίνησαν αντεπιθέσεις και πιέσεις. Τελικά το 560μ.Χ. οι Πέρσες Σασσανίδες συμμάχησαν με το Πρώτο Τουρκικό Χανάτο και επιτέθηκαν μαζί στους Εφθαλίτες Ούννους. Σε μια μεγάλη μάχη που υπήρξαν απώλειες και για τις δύο πλευρές, οι Εφθαλίτες Ούννοι ηττήθηκαν και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.
Μέχρι το 600μ.Χ. οι Εφθαλίτες περιορίστηκαν στο σημερινό Καζακστάν, και είχαν πολλές συγκρούσεις με Πέρσες και Τούρκους. Ενώ οι Ούννοι Alchon περιορίστηκαν στα άκρα της Βόρειο Δυτικής Ινδίας την ίδια περίοδο, όπου θα κατέρρεαν το 670μ.Χ. Τέλος οι Εφθαλίτες έγιναν μικρότερα βασίλεια, τα οποία το 710μ.Χ. κατακτήθηκαν από τους Άραβες Μουσουλμάνους κατά την Αραβική εξάπλωση.
Εν κατακλείδι βλέπουμε ότι τόσο οι Μαύροι Ούννοι της Ευρώπης όσο και οι Λευκοί Ούννοι της Ασίας, έφεραν τεράστιες αλλαγές λόγο των εισβολών που επηρέασαν το εμπόριο και τον πόλεμο. Βέβαια όσο γρήγορα και ξαφνικά εμφανίστηκαν σε Ευρώπη και Ασία, και έκαναν αυτοκρατορίες, τόσο άδοξα και ταχύτατα ξεκίνησε η παρακμή τους. Η σφοδρότητα και η σκληρότητα των εισβολών θα συγκρίνεται μέχρι και σήμερα, με τους μετέπειτα συγγενείς τους, τους Μογγόλους του Τσέγκινς Χαν και την ισχυρότατη δυναστεία του Ταμερλάνου.
Βιβλιογραφία
1) Αττίλας Ο Εφιάλτης της Ευρώπης, Γεώργιος Θ. Καρδάρας, Εκδόσεις Περισκόπιο (2005)
2) Ούννοι και Βυζάντιο Οι επιδρομές του Αττίλα στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (395μ.Χ. – 455μ.Χ.), Καρυκας & Παντελής Δ., Εκδόσεις Γκοβόστη (2013)
3) Αττίλας, ο Ουννος βάρβαρος που κατέκτησε την Ευρώπη, John Man, Εκδόσεις Modern Times (2008)
4) Ούννοι, Βυζάντιο και Ευρώπη Ο Κόσμος των πρώιμων Τούρκων, Κώστας Τσικνάκης, Εκδόσεις Ίδρυμα Γουλανδρή Χορν (2004)
5) The Huns, Hyun Jin Kim (2015)
6) Empire of Steppes: The Nomadic Tribes Who Shaped Civilization, Kenneth W. Harl (2023)
7) Leadership Secretes of Attila of Hun, Wess Roberts (1990)
