Σήμερα έχουμε ένα πολύ ενδιαφέρον σχέδιο από το εικονογραφημένο βυζαντινό χειρόγραφο του Δημητρίου Τρικλινίου Marc. gr. Z.464, fol. 34r (μεταξύ 1316–1319). πρόκειται για μία σπάνια απεικόνιση γεωργικών εργαλείων, που μας δίνει μία μοναδική ματιά στην υστεροβυζαντινή μεταλλουργία.
Chrysoloras (@Alyunan00) X
Το όλο χειρόγραφο εργαλείων περιλαμβάνει σχόλια στον Ησίοδο, μαζί με έργα του Ιωάννη Τζέτζη, Ιωάννη Γαληνού, Ιωάννη πεδιασίμου, ΜΑνουήλ Μοσχόπουλου, Μιχαήλ Ψελλού κ.α.
Από πάνω προς τα κάτω, βλέπουμε τα εξής:
αξίνη
άμαξα
ρύμος (ξύλο άμαξας που εκτείνεται από το μέσο του άξονα ως τον ζυγό)
ζυγός
σφύρα (μεγάλο σφυρί που χρησιμοποιείτο ως γεωργικό εργαλείο για να σπάει τους σβώλους του χώματος)
σμίλα
τρυπάνιον
λισγαριον (σκαπτικό εργαλείο)
δικέλλι (δίχηλο (με δυο δόντια) σκαπτικό όργανο)
κλαδευτήριον
δρέπανον
λικμητήριον (λιχνιστήρι, διαχωρίζει το σιτάρι από το άχυρο)
μακέλλην, τζαπίον (τσαπί)
πτύον (φτυάρι)
Στο κάτω μέρος της εικόνας, στη σκηνή του οργώματος, υπάρχουν ακόμη σημειώσεις για την ἐχέτλη (λαβή αρότρου), ο ἱστοβοεύς (μέρος του ρυμού, δηλαδή του προς τα εμπρός εκτεινόμενου ξύλου της άμαξας από το μέσο του άξονα μέχρι τον ζυγό, που είναι εξάρτημα της άμαξας ή του αρότρου στο οποίο ζεύονται τα υποζύγια) και το βούκεντρον (μακρύ ραβδί με σιδερένια μύτη στην άκρη για το κέντρισμα των βοδιών κατά το όργωμα).
Πηγή: The Means of Agricultural Production: Muscle and Tools, Anthony Bryer – The Economic History of Byzantium – Angeliki E. Laiou, Editor-in-Chief
