Στυλοβάτης του μακεδονικού ελληνισμού και θερμός υπερασπιστής της ταυτότητας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής των Γρεβενών, ο μητροπολίτης Γρεβενών (από το 1908) Αιμιλιανός Λαζαρίδης ενίσχυε την προσπάθεια υποστήριξης και διαφύλαξης των Ελλήνων ορθοδόξων μετά την τυπική λήξη του Μακεδονικού Αγώνα.
Pontos News – 01/10/2025
Στην προσπάθειά του να στηρίξει το ποίμνιό του πραγματοποιούσε περιοδείες σε όλα τα χωριά της επαρχίας, κηρύττοντας το Ευαγγέλιο και ενθαρρύνοντας τους χριστιανούς, ιδρύοντας και συντηρώντας ελληνικά σχολεία και ορθόδοξους ναούς.
Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο τέθηκε στο στόχαστρο των Νεότουρκων, αλλά και των κομιτατζήδων.
Στις 30 Σεπτεμβρίου 1911, κατά τη μετάβασή του στην εκκλησία του χωριού Γκριντάδες, όπου θα λειτουργούσε, δολοφονήθηκε σε ηλικία 34 ετών από τους κομιτατζήδες μαζί με τον διάκονο Δημήτριο Αναγνώστου και τον συνοδό-αγωγιάτη του.
Το χωριό Γκριντάδες μετονομάστηκε προς τιμήν του σε Αιμιλιανός Γρεβενών.
Ο θάνατός του υπήρξε μαρτυρικός και φρικαλέος. Καθώς η δολοφονία έγινε σε δάσος και εν κρυπτώ, ο Αιμιλιανός και η συνοδεία του θεωρούνταν «εξαφανισμένοι» από τους κατοίκους. Μετά από έρευνες, στις αρχές Οκτωβρίου βρέθηκαν αρχικά τα άλογα και λίγες μέρες αργότερα οι σοροί των τριών ανδρών σε γειτονικό δάσος.
Η αθηναϊκή εφημερίδα Εμπρός αφιερώνει σειρά άρθρων για την εξαφάνιση (όπως αναφερόταν αρχικά) του Αιμιλιανού:
Αργότερα τα λείψανα των νεομαρτύρων εκτέθηκαν σε δημόσιο προσκύνημα και τάφηκαν στις 11 Οκτωβρίου στα Γρεβενά, κοντά στο συνοικισμό Βαρόσι.
Ο Αιμιλιανός Λαζαρίδης είχε γεννηθεί το 1877 στα Πέρματα του Ικονίου της Μικράς Ασίας, αλλά η καταγωγή του ήταν από την περιοχή της Πάφρας του Πόντου. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και μετά την αποφοίτησή του υπηρέτησε ως εφημέριος στην Ιερά Μητρόπολη Κυζίκου και αργότερα ως πρωτοσύγκελος στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, όπου πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στον Μακεδονικό Αγώνα, συνεργαζόμενος με τον πρόξενο Λάμπρο Κορομηλά και τον μακεδονομάχο Αθανάσιο Σουλιώτη.
Στη συνέχεια κλήθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη και τοποθετήθηκε ως εφημέριος και ιεροκήρυκας στον ιερό ναό της Αγίας Τριάδας στο Πέρα, στη συνοικία Σταυροδρομίου, όπου διακρίθηκε για την καλοσύνη και την ευσέβειά του. Ακολούθως χειροτονήθηκε βοηθός επίσκοπος του μητροπολίτη Πελαγονίας Ιωακείμ Φορόπουλου (με έδρα το Μοναστήρι), υπό τον τίτλο του επισκόπου Πέτρας.
Εξώφυλλο: Πορτρέτο του μητροπολίτη Αιμιλιανού Λαζαρίδη από τους αδελφούς Μανάκια (πηγή: Βρετανική Βιβλιοθήκη / eap.bl.uk)
