Η αντιληψη οτι η Κων/πολη επεσε στα χερια των Σταυροφορων το 1204 λογω της ανικανοτητας του Αυτοκρατορικου στρατου ειναι φυσικα, μυθος. Οι περιπου 40.000 Λατινοι (20.000 πεζοι, 4.000 ιππεις, 5.000 βοηθητικοι και 10.000 περιπου ναυτες των Βενετικων πλοιων μεταφορας) δεν θα ειχαν καμια τυχη απεναντι στην γιγαντια Πολη των 500.000 κατοικων αν υπηρχε εστω και σε αξιοπρεπη παρουσια ο Αυτοκρατορικος….στολος.
Ο Στρατος των Αγγελων δεν ειχε πια το ειδικο βαρος του στρατου των Κομνηνων, διεθετε ακομα ομως δογμα, οπλισμο, καθως και πολλα στελεχη του ενδοξου στρατου του Μανουηλ Κομνηνου που υπηρετουσαν ακομα στις ταξεις του. Ειχε πετυχει δε, αξιολογες νικες οπως στην Βουλγαρια υπο τον Ισαακιο Β’ το 1186 εναντιον των αδερφων Ασαν, καθως και σε εκκαθαριστικες επιχειρησεις κατα των Τουρκομανων στον Ανω Σαγγαριο τον χειμωνα του 1201. Το 1195 δε, μετα απο επανειλλημενες διαβουλευσεις του Αλεξιου Γ’ με τους Σκανδιναυους Βασιλεις, 1.200 Δανοι και λιγοι Νορβηγοι κατεφθασαν στην Κων/πολη, ανεβαζοντας και παλι τον αριθμο της Φρουρας των Βαραγγων στο υπεραρκετο νουμερο των 6.000 ανδρων. Καθως τα χρονια περνουσαν βεβαια, η κατασταση χειροτερευε, η προσληψη μισθοφορων για να γεμισουν κενα γινοταν προβληματικη αφου οι Αγγελοι ως γνωστον ειχαν χρονια οικονομικα προβληματα, ενω η ποιοτητα των γηγενων Ελληνων στρατιωτων επεφτε συνεχως.
Παρολα αυτα, ο στρατος των Αγγελων τουλαχιστον σε αυστηρα αμυντικα καθηκοντα, θα μπορουσε σχετικα ευκολα να αποκρουσει τους Σταυροφορους γιατι ηταν βαρυς και πολυαριθμος ( (στην μαχη που εγινε εξω απο τα τειχη τον Ιουνιο του 1203, ο αυτοπτης μαρτυρας Ροβερτος του Κλαρυ αναφερει οτι: ” Ο Αυτοκρατορας μας επιτεθηκε με 17 Βattailes (μοναδες διαφορων μεγεθων που συνολικα ηταν πανω απο 30.000 ανδρες) υπο την αυστηρη προυποθεση οτι θα υπηρχε στολος. Το 1203/4 ομως δεν υπηρχε στολος, παρα 20 σαρακοφαγωμενα σκαφη μεσα στον Κερατιο, ενω οι Βενετοι στην κυριολεξια αλωνιζαν στην Προποντιδα μεταφεροντας ανδρες, αλογα, υλικο και πολιορκητικες μηχανες κατα βουλησιν. Ο λογος ειναι απλος βεβαια, και οι ριζες του βρισκοταν στην πολυταραχη δεκαετια του 1180: Ευθυς μετα τον θανατο του Μανουηλ (1180) ο σχετικα μεγαλος (200 γαλερες/δρομωνες, 4 πολυ μεγαλα σκαφη των 1.800 τονων, 15 μικροτερα, κοστιζε πολυ για τους Αγγελους και αρχιζε να παραμελειται. Η μεγαλη ζημια εγινε ομως το 1187, οταν ο Ισαακιος Β’ εστειλε “70 μακρες νηες” (Μεγαλοι δρομωνες) με 20.000 ανδρες στην Κυπρο, κατα του στασιαστη Ισαακιου Κομνηνου, που ειχε ηδη αυτονομηθει απο το 1184. Με τεχνασμα ο Κομνηνος πετυχε να καταστρεψει ολοσχερως τον Αυτοκρατορικο στολο, να καψει ολα τα σκαφη, και να σκοτωσει ενα μερος, αιχμαλωτισει και να καταταξει στο στρατο του κατα το υπολοιπο, ολο το εκστρατευτικο σωμα του Αυτοκρατορα. Με 20.000 ανδρες και 70 σκαφη μειον, δεν ειναι καθολου τυχαιο που το ναυτικο επι Αγγελων αρχισε να παιρνει την κατω βολτα, ωσπου περι το 1198, με τα εναπομειναντα πλοια να εχουν συμπληρωσει 25 χρονια υπηρεσιας, να πηγαινει πλεον κατα διαολου, ενω οι απαραδεκτοι Αγγελοι να ζητανε και τα ρεστα (το 1202, ο “Μεγας Δουξ” Μιχαηλ Στρυφνος πουλησε τα ξαρτια, αγκυρες και λοιπο εξοπλισμο σε εμπορους για πιστωση) ενω τοτε ακριβως αρχισε να οργιαζει η πειρατεια στο Αιγαιο ( ο Μιχαηλ Χωνιατης δινει ανατριχιαστικες λεπτομερειες).
Σε καθε περιπτωση, η ναυτικη ισχυς του κρατους ειχε παει περιπατο, και μαζι της καθε ελπιδα αποκρουσης των Λατινων εισβολεων που μπηκαν στην Πολη στις 14 Απριλιου 1204 οχι απο τα Χερσαια, αλλα απο τα…Θαλασσια τειχη. Δυστυχως η μοιρα του Ελληνισμου συνδεεται αρρηκτα με την Θαλασσα και αυτο αποδειχτηκε περιτρανα το 480 πΧ ( Σαλαμινα), 201πΧ (Χιος – Βασικος λογος της Ρωμαικης Κατακτησης) και ….Κυπρου το 1187, μια εμφυλια διαμαχη και απωλεια στολου που μας αφησε εκθετους το 1204…
(Στην εικονα βλεπουμε Δανους Βαραγγους να αναχαιτιζουν αλλη μια επιθεση των Σταυροφορων στα Θεοδοσιανα τειχη κατα το μακρυ καλοκαιρι του 1203… )
Πόσες χιλιαδες άνδρες ήταν κλεισμένοι στα μοναστήρια και έτσι ούτε πήγαιναν στρατό ούτε επάνδρωναν τον στόλο; Ο Λέων Γ’ Ίσαυρος, πολύ πριν από την μοιραία περίοδο των Αγγέλων και το 1204, είχε προσπαθήσει να νομοθετήσει την στρατιωτική θητεία των μοναχών αλλά συνάντησε την αντίδρασή τους. Ίσως αν οι χιλιάδες άνδρες άλκιμης ηλικίας που ήταν κλεισμένοι στα μοναστήρια έπαιρναν μέρος στη άμυνα, θα ήταν αλλιώς τα πράγματα..
Ειρήσθω εν παρόδω, γιατί δεν βάζετε τόνους;
Θετικο το σχολιο σας για τον τονισμο, θα διορθωθει. Οσο αφορα αυτο που λετε, ειναι μαλλον αστικος ( η μαλλον αυτοκρατορικος) μυθος. Ακομα και την “Χρυση Εποχη” του Μοναχισμου στην Αυτοκρατορια, οι μοναχοι δεν ξεπερνουσαν τις 70.000 ατομα σε πληθυσμο 6.000.000 αρρενων περιπου (Treadgold,2006) ητοι 1.2% ( και φυσικα δεν ηταν ολοι σε ηλικια στρατευσης), ποσο μαλλον τον υστερο 12ο αιωνα, που η εκταση της Αυτοκρατοριας ειχε μειωθει. Ο στρατος πλεον βασιζοταν και σε κληρωτους, αλλα πολυ περισσοτερο σε επαγγελματικα σωματα Ελληνων ( Ταγματων) και ξενων ( Λατινικον, Σκυθικον, Βαραγγοι), οποτε ακομα καιναν ισχυε αυτο που λετε, ( που δεν ισχυε) ηταν πρακτικα ανεφαρμοστο τα τελη του 12ου αιωνα. Δεν ισχυε καν ουτε τις παραμονες της Αλωσης του 1453, οταν τα Μοναστηρια πλεον ηταν ελαχιστα, και οι διαθεσιμοι αντρες λιγοι, γιατι ο πληθυσμος ηταν λιγος. Εινσι αληθεια οτι πολλα Μοναστηρια ειχαν φοροαπαλλαγες και πολλες φορες υπηρχαν προστριβες με το Κρατος η ακομα και με χωρικους, αλλα η πεποιηθηση οτι εκει κατεφευγαν ανθρωποι για να μην καταταχτουν ειναι απλα αστεια. Μεμονωμενα περιστατικα σιγουρα θα συνεβησαν, αλλα γενικευμενα και με κοστος για την αμυνα του Κρατους ποτε. Ειναι μια πεποιηθηση που εχει παγιωθει σε μεριδα του Ελληνικου πληθυσμου που “ασχολειται” η ασχολειται με την Μεσαιωνικη μας ιστορια λογω της πλυσης εγκεφαλου με την “αρνητικη” παρουσια της Εκκλησιας και Ορθοδοξιας γενικοτερα στο Κρατος.
Θετικο το σχολιο σας για τον τονισμο, θα διορθωθει. Οσο αφορα αυτο που λετε, ειναι μαλλον αστικος ( η μαλλον αυτοκρατορικος) μυθος. Ακομα και την “Χρυση Εποχη” του Μοναχισμου στην Αυτοκρατορια, οι μοναχοι δεν ξεπερνουσαν τις 70.000 ατομα σε πληθυσμο 6.000.000 αρρενων περιπου (Treadgold,2006) ητοι 1.2% ( και φυσικα δεν ηταν ολοι σε ηλικια στρατευσης), ποσο μαλλον τον υστερο 12ο αιωνα, που η εκταση της Αυτοκρατοριας ειχε μειωθει. Ο στρατος πλεον βασιζοταν και σε κληρωτους, αλλα πολυ περισσοτερο σε επαγγελματικα σωματα Ελληνων ( Ταγματων) και ξενων ( Λατινικον, Σκυθικον, Βαραγγοι), οποτε ακομα καιναν ισχυε αυτο που λετε, ( που δεν ισχυε) ηταν πρακτικα ανεφαρμοστο τα τελη του 12ου αιωνα. Δεν ισχυε καν ουτε τις παραμονες της Αλωσης του 1453, οταν τα Μοναστηρια πλεον ηταν ελαχιστα, και οι διαθεσιμοι αντρες λιγοι, γιατι ο πληθυσμος ηταν λιγος. Εινσι αληθεια οτι πολλα Μοναστηρια ειχαν φοροαπαλλαγες και πολλες φορες υπηρχαν προστριβες με το Κρατος η ακομα και με χωρικους, αλλα η πεποιηθηση οτι εκει κατεφευγαν ανθρωποι για να μην καταταχτουν ειναι απλα αστεια. Μεμονωμενα περιστατικα σιγουρα θα συνεβησαν, αλλα γενικευμενα και με κοστος για την αμυνα του Κρατους ποτε. Ειναι μια πεποιηθηση που εχει παγιωθει σε μεριδα του Ελληνικου πληθυσμου που “ασχολειται” η ασχολειται με την Μεσαιωνικη μας ιστορια λογω της πλυσης εγκεφαλου με την “αρνητικη” παρουσια της Εκκλησιας και Ορθοδοξιας γενικοτερα στο Κρατος.
Μια ακόμα παρατήρηση η περί μοναχισμού στο Βυζάντιο αντίληψη έχει να κάνει περισσότερο με τις προκαταλήψεις πολλών δυτικών ιστορικών και μερικών ρώσων παρά με στοιχεία που υπάρχουν στις πηγές.Είναι χαρακτηριστική αυτής της προκατάληψης η άποψη ότι πηγαιναν στα μοναστήρια για να αποφύγουν …την στρατιωτική θητεία ενώ όλοι οι βίοι των αγίων του 7ου και 8ου αιώνα και προπάντων της εποχής του Λέοντα Γ΄ του Ισαυρου περιγράφουν πως ο Δείνα Αγιος εμόνασε αφού πρώτα υπηρέτησε πολυετή στρατιωτική θητεία .Ακόμα χειρότερα περιγράφουν σκηνές ζωής χαρισάμενης των μοναχών ενώ δίπλα οι Άραβες ρήμαζαν τα πάντα.Τώρα πως γίνεται οι Αραβες να κατατρέχουν τους δύσμοιρους πτωχούς αγρότες αλλά να αδιαφορούν για τους παραδίπλα πάμπλουτους μοναχούς που απολάμβαναν όλες τις χάρες αυτό είναι μυστύριο αξεδιάλυτο.