Η έννοια της «φύσεως» κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στη φιλοσοφία των Στωικών, ενώ μαζί με έννοιες όπως αρετή και απάθεια, ειμαρμένη και ελευθερία απετέλεσαν βασικούς άξονες της διδασκαλίας τους.
Οι στωικοί φιλόσοφοι υποστηρίζουν ότι εκείνο το οποίο εξασφαλίζει στην ψυχή του ανθρώπου τη γαλήνη και την αταραξία, ώστε να προσεγγίσει κανείς την ευτυχία, δεν είναι οι ηδονές αλλά η αρετή και ότι η «άσκηση της αρετής» μπορεί να επιτευχθεί μόνο από τη φιλοσοφία.
Η αξία της αρετής κατά τους Στωικούς συνίσταται στο ότι αυτή είναι αυτοτελής, αυτόνομη και δεν οφείλει την ύπαρξή της σε εξωτερικό παράγοντα, σε φόβο ή σε ελπίδα.
Ακόμη κι η ύπαρξη του κακού μπορεί ν’ αποβεί ωφέλιμη στον άνθρωπο και να τον στρέψει προς την αρετή, εφόσον όμως αυτός θα έχει την υπομονή να δει τα πράγματα συνολικά και όχι μεμονωμένα, όντας ολιγαρκής και εγκρατής. Είναι αναγκαίο να μελετήσει ο άνθρωπος την φύση και τις δυνατότητες βάσει των οποίων έχει προκαθοριστεί από τον θεό και να εναρμονιστεί μαζί της.
Αν όμως αποφασίσει να κινηθεί ενάντια την φύση και τους νόμους της ειμαρμένης, τότε σαφώς η πράξη του δεν θα ’χει καλό αποτέλεσμα. Η αξία που διατυπώνεται στο “ὁμολογουμένως τῇ φύσει ζῆν” των στωικών φιλοσόφων αποτελεί πρωταρχικό όρο για την εξασφάλιση της ανθρώπινης ευτυχίας.
Ακούστε την πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία της Κωνσταντίνας Γογγάκη, Επίκουρης Καθηγήτριας στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με θέμα «Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ “ΚΑΤΑ ΦΥΣΙΝ ΖΗΝ” ΤΩΝ ΣΤΩΙΚΩΝ»:
