Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης
Aποφασισμενος να διαλυσει το ακρως επιθετικο Ιραν των Σασσανιδών, που ειχε πλήρως αναγεννηθεί κατω από την εμπνευσμενη ηγεσια του Ardashir I (226) και κατω από το ειδικο βαρος του ονοματος του (Κατι που πιστευε τοσο ο ιδιος, οσο και πολλοι κυκλοι στη Ρωμη) ο νεαρος (23 ετων) Αυτοκρατορας Αλεξανδρος Σεβηρος αποφασισε κινητοποιώντας τεράστιες δυναμεις (160.000 ανδρες) να προσβαλλει από 3 διαφορετικες κατευθύνσεις το Ιραν, ώστε να τελειωνει οριστικα με το Ανατολικο ζητημα.
Πραγματι, ηδη από το 230 “Ολη η Αυτοκρατορια ηταν σε κινηση” (Ηρωδιανος 22-7) και ο νεαρος Σεβηρος ηξερε ότι για να χτυπησει καλα, επρεπε να προετοιμαστεί καλα. Οντως, οι προετοιμασιες ξεπερασαν κάθε φαντασια. Τον Δεκεμβρη του 230 ο ιδιος ο Αυτοκρατορας ηταν παρων στο Πεδιο του Αρεως, στην Ρωμη (Campus Martius) συγκεντρώνοντας την φημισμενη Legio II Parthica και 5 Λοχους Πραιτωριανων ( Συνολο 15.000 ανδρες) καθως και 30.000 Ιταλους νεοσυλλεκτους “που αδημονουσαν να ξεχυθουν στην Ανατολη” (Ηρωδιανος 22-9). Για να δυναμωσει την κολοσσιαια στρατια του, ο Αλεξανδρος πηρε αποσπάσματα από κάθε σχεδόν Ευρωπαικη Λεγεωνα του Ρηνου και του Δουναβη, μεχρι ακομα και από την Βρετανια (!) (ΧΧΧ Ulpia από την Βοννη, VII Claudia, V Macedonica) ενώ εκτακτες στρατολογήσεις εγιναν και στην Μακεδονια και Ηπειρο. Οι πολυπειρες δε Ανατολικες λεγεώνες (ΙΙ Gallica, XV Apollinaris, X Fretensis, II Traiana, ΧΙΙ Fulminata III Cyrenaica, I, III Parthica) ηταν “πληρεις, παρουσες, και με αξεπεραστο ηθικο” (Κασσιος Διων, 34-8).
Το Ρωμαικο επιτελειο χωρισε την γιγαντια στρατια σε 3 μεγαλες φαλαγγες, σε μια αρχαια εκδοση της “Καταιγίδας της Ερημου”. Η Βορεια, (50.000 ανδρες, Junius Palmatus)το καλοκαιρι του 232 επιτεθηκε από Βορραν, μεσω Αρμενιας και Αζερμπαιτζαν εισβαλλοντας στην Μηδια “και καταστρέφοντας τα παντα” (Ηρωδιανος, 23-9), η δευτερη (40.000 ανδρες- Rutilius Crispinus) εφυγε από την Αντιοχεια της Συριας (Ως επιχειρησιακο κεντρο) ένα μηνα μετα, και ακολουθουσε τον ρου του Ευφρατη, αλλα από την νοτια πλευρα, ενώ ο νεαρος Αυτοκράτωρ επικεφαλής του κυριου σωματος (Κεντρικη φαλαγγα-70.000 ανδρες) θα ακολουθουσε αργα μεν, συγκεκριμένα δε, αφου το σχεδιο προεβλεπε ενωση και των τριων καπου κοντα στην Βασιλικη πρωτευουσα, Κτησιφωντα.
Ο Ιρανος μοναρχης Ardashir ειχε τελειως διαφορετικη γνωμη. Αφου καθυστερησε οσο μπορουσε την Βορεια απειλη, επεπεσε με τον ογκο των δυναμεων του (120.000 ανδρες) πανω στην νοτια φαλαγγα του Rutilius Crispinus. Στην τρομερη συγκρουση που ακολουθησε, στην σημερινη Falluja του Ιρακ, “Ο ουρανος σκοτεινιασε από χιλιαδες βελη, οι καταφρακτοι επεπεσαν πανω μας, σχηματισαμε μια γιγαντια χελωνη (testudo) με τις ασπιδες μας, τα παντα χαθηκαν” (Κασσιος Διων, 36-9). Σε κάθε περιπτωση, η Νοτια φαλαγγα ειχε εξαυλωθει, η Βορεια αντιμετωπιζε κακο εδαφος, ελλειψη εφοδιων και την ολοένα και αυξανομενη Ιρανικη αντισταση από το υψιπεδο, ενώ ο πιτσιρικας Σεβηρος ειχε κωλυσιεργησει ανεπανορθωτα στο κεντρικο Ιρακ, ηδη οι πλημμυρες του Τιγρη και Ευφρατη ηταν σε εξελιξη, παρεμποδίζοντας τις κινησεις στρατευμάτων.
Τον Ιουνιο του 233 εδωσε το σύνθημα της υποχώρησης, και η Βορεια φαλαγγα με το ζορι εσωσε το 60% του δυναμικου της, υφισταμενη αλλεπαλληλες επιθεσεις απο Αρμενιους, Περσες και Κουρδους μεσα από τα κακοτράχαλα Κορδυαια ορη. Η στρατια του Αλεξανδρου επεστρεψε σχεδον αλωβητη στην Συρια τον Ιουλιο, αφηνοντας χαος στο Ιραν και το ηθικο των Περσων ολιγον στραπατσαρισμενο, όμως η ταλαιπωρια, και πανω από όλα η δυσφορια των Λεγεωνων ηταν πολύ μεγαλη, όχι για τον σκοπο της εκστρατειας, αλλα γιατι ο Αλεξανδρος ειχε εγκαταλειψει στην τυχη της την στρατια του Crispinus. ‘Χαθηκαν φιλοι, συμπολεμιστες (Commilitones) που σε ανδρεια και ηθικο ηταν αξεπέραστοι” (Ηρωδιανος 33-9).
Το Ιρανικο πρόβλημα εδειχνε να μην εχει τελειωμο για την Ρωμη και ο νεαρος ηγεμονας θα το πληρωνε με την ζωη του στα σκοτεινα δαση της Γερμανιας 2 χρονια μετα, όταν δολοφονηθηκε από τους ιδιους του τους αντρες οι οποιοι δεν ξεχασαν ποτε την αναβλητικοτητα και ανεπαρκεια του στο μακρινο Ιρακ….
