Μετά την καταδίωξη από το ιουδαϊκό ιερατείο και τους διωγμούς από την ρωμαϊκή εξουσία, η Εκκλησία πορεύεται το δρόμο της στο νέο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον της εποχής μετά τον Μεγάλο Κωνσταντίνο.
Στο πεδίο αυτό συναντάται με τον ελληνικό πολιτισμό και την αρχαία θρησκεία, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί και εξαπλωθεί στον ελληνορωμαϊκό κόσμο του 4ου αιώνα.
Κοινός τόπος συνάντησης είναι η ελληνική γλώσσα, ως Κοινή γλώσσα των λαών της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής από την Εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι Μεγάλοι Πατέρες της εποχής αξιοποιούν τις φιλοσοφικές έννοιες των Ελλήνων στοχαστών, χωρίς να προσλαμβάνουν το θρησκευτικό υπόβαθρο της φιλοσοφίας τους.
Οι αρχαιολάτρες φιλόσοφοι και οι στοχαστές, απ’ την άλλη, αντιμετωπίζουν με περιφρόνηση τη νέα πίστη, η οποία ωστόσο ολοένα και περισσότερο κερδίζει έδαφος όχι μόνο ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους αλλά και στους μορφωμένους και ευγενείς της εποχής.
Στην Αθήνα, την πόλη των φιλοσόφων, συναντώνται ως φοιτητές δύο εμβληματικές μορφές αυτής της περιόδου, ο Ελληνολάτρης πρίγκιπας και μετέπειτα αυτοκράτορας Ιουλιανός και ο Βασίλειος, αργότερα επίσκοπος Καισαρείας και μέγας θεολόγος, μαζί με τον αδερφικό του φίλο Γρηγόριο Θεολόγο.
Δείτε το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Δεν είσαι μόνος» για την κοσμογονική αυτή συνάντηση του ελληνισμού και του χριστιανισμού:
