Στις 11 Μαΐου 1912, μία μαθητική εκδρομή στον Άγιο Ιλαρίωνα της Κερύνειας, ήταν η αρχή του κακού για τις πρώτες σοβαρές διακοινοτικές ταραχές στο νησί. Οι μαθητές του Παγκυπρίου Γυμνασίου επισκέφθηκαν το Κάστρο του Πενταδακτύλου. Εκεί τους επιτέθηκαν Τούρκοι μετατρέποντας την εκδρομή σε σύγκρουση η οποία απλώθηκε σε ολόκληρη την Κύπρο. Η ένταση μεταδόθηκε σε Αγία Άννα, Καλαβασό, Τόχνη, Λεύκα, Άγιο Θεόδωρο Λάρνακας και αλλού.
Δύο εβδομάδες αργότερα, στις 24 Μαΐου, μία ομάδα σαράντα-εννέα μαθητών του Γυμνασίου Λευκωσίας συνοδευόμενη από δυο καθηγητές επέστρεφε πεζή από εκδρομή στην Ιερά Μονή Χρυσοστόμου δέχθηκε επίθεση από Τουρκοκύπριους βοσκούς, στον τουρκοκυπριακό οικισμό Μάνδρες Χαμίτιε.
Αποτέλεσμα της επίθεσης ήταν ο σοβαρός τραυματισμός δύο καθηγητών και τριών μαθητών, ενώ οι υπόλοιποι μαθητές «καταδιωκόμενοι με μαχαίρια και πέτρες από τους Τουρκοκύπριους χωρικούς διασπάρθηκαν στα γύρω χωράφια» και το επόμενο πρωί κατόρθωσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Η είδηση δεν άργησε να κυκλοφορήσει αναταραχή επικράτησε σε ολόκληρη την πρωτεύουσα. Το πρωτοφανές είναι, σύμφωνα με την έρευνα της Δρας Μαγδαληνή Αντρέου, πως η αστυνομία απέτρεψε τους άοπλους γονείς και συγγενείς των μαθητών από το να μεταβούν στο χωριό ώστε να μάθουν νέα των δικών τους. Την ίδια στιγμή όμως, όπως αναφέρει η εφημερίδα Ελευθερία, η αστυνομία επέτρεψε τη συγκέντρωση ένοπλων ομάδων εντός και εκτός της πόλης.Αποκορύφωμα όμως της έντασης, ήταν η 27η Μαΐου, όταν η γιορτή του Κατακλυσμού στη Λεμεσό βάφτηκε με αίμα.
Μαχαιρώματα στο καφενείο
Τα επεισόδια ξεκίνησαν όταν σε ένα καφενείο στη Τζιαμούδα της Λεμεσού δύο Τούρκοι μαχαίρωσαν δύο Έλληνες θαμώνες. Δεν άργησαν οι υπόλοιποι Έλληνες να ξεσηκωθούν και ο «συναγερμός» ξεσήκωσε εκατοντάδες Λεμεσιανούς. Οι συγκρούσεις μέτρησαν έξι νεκρούς, τέσσερις Έλληνες και δύο Τούρκους ενώ δεκάδες πρόσωπα συνελήφθησαν. Τα πρωτοφανή επεισόδια, εν μέσω Αγγλοκρατίας ανησύχησαν τους Βρετανούς. Η πρώτη τους αντίδραση ήταν η επιβολή στρατιωτικού νόμου και η μετάκληση Βρετανών στρατιωτών από την Αίγυπτο.
.jpg)
Νεκρός ο βαφτιστικός του Βασίλη Μιχαηλίδη
Η κηδεία των νεκρών ήταν συγκλονιστική και τους αποχαιρέτησαν συγκινημένοι χιλιάδες Κύπριοι.Το πένθος ήταν παλλαϊκό. Ένα από τα θύματα της σύρραξης ήταν κι ο γνωστός αθλητής του ΓΣΟ, Κώστας Γεωργίου. Ο διακεκριμένος αθλητής, πήρε μέρος στις συμπλοκές όταν ένας Τούρκος τον κάρφωσε στο πόδι με μαχαίρι. Η αιμορραγία ήταν ακατάπαυστη και η μεταφορά του Γιώργου στο Νοσοκομείο εσπευσμένη. Ο γιατρός ανακοίνωσε στον πατέρα του, πως είχε μολυνθεί και έπρεπε να κόψουν το πόδι του άμεσα. Όμως ο πατέρας σήκωσε το κεφάλι και απάντησε: «Αν πρόκειται να δω τον Κώστα με κομμένο πόδι αφήστε τον τζι αν ζήσει, έζησε…. Ας γίνει τι θέλει ο Θεός, δεν θέλω τον γιο μου με ένα πόδι».
Ο Κώστας Γεωργίου, αθλητής του ΓΣΟ (αριστερά) και ο ποιητής και νονός του αθλητή Βασίλης Μιχαηλίδης (δεξιά)Ο Κώστας, πέθανε από τη μόλυνση και στην κηδεία του, ο αγαπημένος του νονός και ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης, διάβασε ένα συγκινητικό ποίημα.
Ο τραγικός απολογισμός της πρώτης γενικευμένης αυτής σύγκρουσης ήταν σύμφωνα με την Επιτροπή έρευνας των επεισοδίων ήταν τρεις νεκροί και εκατόν τραυματίες από τις συμπλοκές, δυο νεκροί και εννέα τραυματίες από τα πυρά της αστυνομίας και δεκαπέντε τραυματίες αστυνομικοί από τις επιθέσεις του πλήθους. Σύμφωνα με τον μητροπολίτη Κιτίου τα αίτια των δυο συγκρούσεων ήταν η έξαψη που είχε προκαλέσει στους Τουρκοκυπρίους ο ιταλο-τουρκικός πόλεμος, καθώς και η απαγόρευση χρήσης ελληνικών σημαιών εκ μέρους της κυβέρνησης, η οποία είχε αναστατώσει τους Ελληνοκύπριους.
Με πληροφορίες από το άρθρο της Δρας Μαγδαληνής Αντρέου «Το αιματηρό 1912», στον Φιλελεύθερο
ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΣ
