ΟΡΙΣΜΟΣ
Ο ρομαντισμός αποτελεί καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στη Δυτική Ευρώπη. Αναπτύχθηκε αρχικά στη Μεγάλη Βρετανία και την Γερμανία για να εξαπλωθεί αργότερα κυρίως στην Γαλλία και την Ισπανία. Προέρχεται από τα αγγλικά ρομάντζα( τα διηγήματα για ιππότες, περιπέτειες και έρωτες) Αρχικά αποτέλεσε λογοτεχνικό ρεύμα ωστόσο επεκτάθηκε τόσο στις εικαστικές τέχνες όσο και στην μουσική. Ακολούθησε ιστορικά την περίοδο του διαφωτισμού και αναπτύχθηκε από την αριστοκρατία της εποχής. Συνδέθηκε μάλιστα ισχυρά με τις ιδέες του Ζαν Ζακ Ρουσσώ. Κύριο χαρακτηριστικό του Ρομαντισμού αποτελεί η έμφαση στη πρόκληση ισχυρής συγκίνησης μέσω της τέχνης καθώς και την μεγαλύτερη ελευθερία στη φόρμα σε σχέση με τις περισσότερες κλασικές αντιλήψεις. Στον Ρομαντισμό κυρίαρχο στοιχείο είναι η έμφαση στο συναίσθημα όχι τόσο εναντίον της λογικής αλλά εναντίον της μονόπλευρης κυριαρχίας της λογικής.
Ο ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
Το συναίσθημα, η φαντασία , ο λυρισμός αντιτίθεται στη λογική και στην πεζότητα. Το χρώμα είναι πλούσιο , το περίγραμμα αδυνατίζει, η σύνθεση γεμίζει κίνηση και ενέργεια και οι πινελιές είναι ελεύθερες. Οι έντονες και αντιθετικές κινήσεις , οι δραματικές φωτοσκιάσεις είναι από τα κυριότερα χαρακτηριστικά της τέχνης αυτής και θυμίζουν σε μεγάλο βαθμό την τέχνη του Μπαρόκ.
Εκπρόσωποι του κινήματος του Ρομαντισμού είναι:
ο Ζερικώ
ο Ντελακρουά (Γαλλία)
ο Γκόγια (Ισπανία)
ο Φρίντριχ ( Γερμανία) και ο Τέρνερ (Αγγλία)
Ο ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Με την ένωση των επτανήσων με την Ελλάδα (1864) συναντήθηκαν οι Φαναριώτες , η αθηναική ελίτ με την επτανησιακή παράδοση. Και οι δύο αυτές παραδόσεις διεκδίκησαν τη έκφραση της ελληνικής παράδοσης. Έτσι ο Ρομαντισμός στην Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από τις δυο αυτές σχολές με διαφορετικό τρόπο.
ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ
Ο Ρομαντισμός εδώ γρήγορα ξεπέφτει σε μια επιτηδευμένη μελαγχολία ενώ οι πατριωτικές εξάρσεις συνοδεύονται από υπερβολές. Χαρακτηρίζεται από την επιδίωξη της μορφικής τελειότητας και θεματικής ευπρέπειας . Αυτό σε συνδυασμό με την χρήση καθαρεύουσας κάνει τον Αθηναικό Ρομαντισμό συγγενέστερο του νεοκλασικισμού .Πολλοί μιλούν για μια <<τοπική εκδοχή>> ρομαντικού νεοκλασικισμού
<<Σκορδαλιά χωρίς σκόρδο όπως είπε ο Π. Σούτσος ποιήματα άνευ ποήσεως>> (Ε. Ροίδης)
ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ
Εδώ οι ποιητές έρχονται σε ρήξη με την λογική και δίνουν έμφαση στο συναίσθημα και την φαντασία. Χρησιμοποιούν τη δημοτική γλώσσα και συνδυάζουν δημιουργικά το ρομαντισμό με την νεοελληνική παράδοση. Επίσης ύμνησαν την Ελληνική Επανάσταση. Ενδιαφέρονται για τον στίχο τους και φροντίζουν να δίνουν στα ποιήματα τους όσο το δυνατόν πιο άψογη μορφή που εξυπηρετεί τον λυρισμό και τις ποιητικές εικόνες
Οι δύο αυτές σχολές αφομοίωσαν διαφορετικά την επίδραση του ρομαντισμού. Η Επτανησιακή Σχολή φαίνεται να αξιοποιεί επιτυχημένα και δημιουργικά τα ρομαντικά στοιχεία. Αυτό εξηγείται από την διαφορετική ιστορική της πορεία δεδομένου ότι δεν γνώρισε οθωμανική κυριαρχία και λόγο της βενετική της κυρίως κατοχής ήταν εκτεθειμένη στην ευρωπαΪκή και κυρίως στην ιταλική παράδοση . Η σχέση των δύο σχολών έμεινε ανταγωνιστική και δεν προχώρησαν σε γόνιμο διάλογο.
Από τους πιο γνωστούς εκπρόσωπους του Ρομαντισμού στην Ελλάδα είναι:
ο Γεώργιος Ιακωβίδης
ο Νικηφόρος Λύτρας
ο Κωνσταντίνος Βολανάκης
και ο Νικόλαος Γύζης
