του Παναγιώτη Βασιλόπουλου,
Το κάπνισμα είναι μια νοσηρή συνήθεια την οποία οι νέες και οι νέοι εδώ και δεκαετίες την επαναλαμβάνουν συστηματικά πάρα τις άπειρες μελέτες που αποδεικνύουν την επικινδυνότητα του.
Τι ωθεί λοιπόν τους νέους και τι νέες σε αυτήν την επιβλαβή για την υγεία και παρωχημένη(κατά την άποψη του γράφοντος)συνήθεια;Το πρώτο ερέθισμα του τσιγάρου το δέχεται το παιδί από την οικογένεια του,όπου μέσα στην οποία ο ένας ή και οι δύο γονείς καπνίζουν,σύμφωνα με μελέτες το παιδί έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει καπνιστής από ένα άλλο παιδί προερχόμενο από οικογένεια μη καπνιστών.
Αύτο εξηγείται καθώς το παιδί το εκλαμβάνει ως μια καλή συνήθεια στα νηπιακά του χρόνια,γιατί την επαναλαμβάνουν οι γονείς του.Έτσι δημιουργείται υποσυνείδητα το μήνυμα της μη επικινδυνότητας του και της σύνδεσης του με τις ψυχικές καταστάσεις που οι γονείς του καπνίζουν αλλά επίσης και οι επιδράσεις που ασκεί η νικοτίνη στο σώμα είναι ένας σημαντικός παράγοντας.
Η καθοριστική ηλικία που θα κρίνει αν ο νέος η νέα θα ξεκινήσει το κάπνισμα είναι η εφηβική ηλικία και τα πρώτα ενήλικα χρόνια 18-20,διότι τότε αρχίζει η δημιουργία παρεών.Έτσι αν μέλος της παρέας καπνίζει τότε στον έφηβο/η δημιουργείται μια εσωτερική διεργασία για το αν μιμηθεί ή να μείνει απαθής ή να στηλιτεύσει την επιλογή του άλλου μέλους της παρέας.Όμως επίσης ξεκινά και μια εξωτερική πιέση στο παιδί από την παρέα,ώστε να καπνίσει και αυτό και ο καπνιστής φίλος ή φίλη το συνιστά κιόλας ως κάτι το cool.
Στην περίπτωση που ο έφηβος ή η έφηβη δεν δεχτεί,τότε απορρίπτεται από την παρέα ως <<φλώρος>> ,<<παιδί της μαμάς>> και λοιποί χαρακτηρισμοί που όλοι γνωρίζουμε.Με αποτέλεσμα το παιδί να υιοθετήσει την συνήθεια του καπνίσματος κατόπιν καταναγκασμού των φίλων του,για να μπορεί να είναι μέλος της παρέας. Επειδή το μέλος ή τα μέλη της παρέας θεωρούν ότι κάνουν κάτι το διαφορετικό και το ανώτερο μέσω του καπνίσματος, παρασέρνουν τον νέο ή την νέα εκεί αλλά και το και το ίδιο το παιδί θέλει να το κάνει,ώστε να ικανοποιήσει την φυσική επιθυμία της φιλίας και συνύπαρξης με τα άλλα παιδιά. Άρα ένας λόγος που ξεκινά ο νέος ή νέα το κάπνισμα είναι το φιλικό περιβάλλον.
Ο δεύτερος λόγος που ένας νέος η νέα αρχίζει το κάπνισμα είναι όταν βρίσκεται σε σχέση και το έτερον ήμισυ καπνίζει.Τότε ο/η σύντροφος για να παραμείνει αρέστος/ή στο κορίτσι του η στο αγόρι της ξεκινά το κάπνισμα.Αλλά πέρα από αυτό το μέλος της σχέσης,το οποίο και καπνίζει πολλές φορές πιέζει το έτερο μέλος,για να καπνίσει και αυτό απειλώντας ακόμη και με χωρισμό.Επειδή ο έφηβος ή η έφηβη δεν θέλει να χωρίσει αναγκαστικά το αρχίζει.Εδώ τίθενται τα επακόλουθα ερωτήματα.Αξίζει να ξεκινήσεις το τσιγάρο λόγω μιας σχέσης που δεν ξέρεις πόσο θα κρατήσει;Αφού σου δηλώνει ότι του αρέσεις έτσι πως είσαι γιατί σου λέει τότε να ξεκινήσεις το κάπνισμα;
Τρίτος λόγος για έναρξης του καπνίσματος είναι η λεγόμενη μαγκιά.Στην ανάγκη μερικών ατόμων να ξεχωρίσουν από το σύνολο και να πάνε κόντρα στο ρεύμα,ξεκινούν το τσιγάρο,ώστε να φανούν ανώτεροι και να δείξουν ότι μεγάλωσαν και σκλήρυναν.Έτσι πολλά αγόρια κυρίως μετά την έναρξη του και πάνω στην οίηση τους αλλάζουν συμπεριφορά με την συνακόλουθη συνήθως αύξηση κατανάλωσης του αλκόολ,για να κάνουν μια πομφολυγώδη επίδειξη της επιλογής τους.
Πέραν των παραπάνω λόγων υποκρύπτονται βαθύτατες ψυχολογικές αιτίες.Κατά την ταπεινή μου άποψη ο κυριότερος λόγος είναι η αδύναμη προσωπικότητα που όχι δεν μπορεί να επιβληθεί στους άλλους,γιατί είναι κακία,αλλά δεν έχει το σθένος να αντισταθεί απέναντι στις εξωτερικές πιέσεις όπου και αν προέρχονται.Τα λεχθέντα τούτα αποδεικνύονται στην δεύτερη και την τρίτη περίπτωση,όπου ο νέος ή η νέα απλώς το ενστερνίζονται,διότι θέλουν να παραμείνουν αρεστοί στην παρέα ή στον/στην σύντροφο.Επίσης ένα καλά κρυμμένο αίτιο που εδράζεται στο βάθος της ψυχής τους είναι ο γενικότερος αποκλεισμός που έχουν βιώσει οι νέοι ή οι νέες από παρέες και σχέσεις λόγω bulling. Με αυτό τον τρόπο εισέρχονται σε μια πάλη συναισθημάτων που τα οδηγεί να καπνίσουν,ώστε να μην ξανανιώσουν πάλι αυτό τον αποκλεισμό με την συνακόλουθη μοναξιά.
Ο σημαντικότερος λόγος όμως είναι το παρηγορητικό κενό που νιώθουν πολλοί συνάνθρωποι μας καθίσταται αίτιο έναρξης του.Εννοώντας παρηγορητικό κενό είναι το αίσθημα της ελλείψεως στήριξης, με αποτέλεσμα αυτός/ή που το βιώνει να νιώθει μετέωρος και έτσι ψάχνοντας εναγωνίως να κρατηθεί από κάπου ξεκινά το κάπνισμα. Στην πραγματικότητα όμως η νικοτίνη δεσμεύεται στον υποδοχέα της ακετυλοχολίνης,μιμείται τη δράση της ακριβώς, συνδέεται στην ιδιά θέση, δηλαδή στον υποδοχέα του κυττάρου, που φυσιολογικά θα συνδεόταν η ακετυλοχολίνη.
Το αίσθημα ευχαρίστησης προκύπτει επειδή εκλύεται ντοπαμίνη αυτή δημιουργεί την ευφορία.Το τσιγάρο δεν μπορεί να θεωρηθεί παρηγορία,διότι δεν μπορεί να σε συμβουλέψει,δεν μπορεί να σου πει ένα γλυκό λόγο,για αυτό υπάρχουν οι άνθρωποι μας.Η επαφή,η επικοινωνία και η γενικότερη κοινωνικοποίηση με τους συνανθρώπους μας δύναται να δώσει αυτό το αίσθημα.
Επιλογικά το συμπέρασμα που εξάγεται εκ των προειρημένων είναι η έναρξη του καπνίσματος ορίζεται κυρίως στα εφηβικά χρόνια,όπου η είσοδος σε παρέες και σχέσεις,η επιθυμία ατόμων να ξεχωρίσουν και αφανείς ψυχολογικοί λόγοι οδηγούν στην έναρξη αυτής της βλαβερής συνήθειας.
