Του Μητροπολίτου Αργολίδος κ. Νεκτάριου
Τούτη τη μέρα που γεννήθηκε η Ευσπλαχνία, που ταυτίζεται με την Αγάπη, βρέθηκαν κάποιοι συμπολίτες μας που επιχείρησαν να την αμαυρώσουν. Αν και λυπήθηκα βαθειά μέσα μου και πόνεσα για αυτά τα νέα παιδιά, δεν θέλησα ούτε να σχολιάσω, ούτε να διαμαρτυρηθώ, ούτε πολύ περισσότερο να «απειλήσω» με αρές και αναθέματα τους δημιουργούς της αφίσας και του «βλάσφημου πάρτυ». Προτιμώ την σιωπή του Χριστού. «Ο δε Ιησούς εσιώπα» μπροστά στο καταιγισμό των κατηγοριών, απειλών, βλασφημιών. Μια σιωπή ισχυρότερη απ’ όλες τις φωνές και βροντές. Αλλά και για έναν ακόμη λόγο. Η αντίδραση σε κάθε «βλάσφημη» εκδήλωση, ταινία, βιβλίο κ.λπ. είναι η καλύτερη διαφήμηση και το έχουν μάθει καλά οι επαγγελματίες της διαφήμησης… Το κακό δεν το διαφημίζουμε. Ο Χριστός δεν ασχολείται με το κακό. Δεν έχει καμιά σχέση μαζί του.
Όμως μετά το θόρυβο που ξεσηκώθηκε, ένοιωσα ότι δεν μπορώ να παραμείνω στη σιωπή μου. Γι’ αυτό και καταθέτω κάποιες σκέψεις και κάποια ερωτηματικά, όσο γίνεται πιο νηφάλια, προς τους διοργανωτές του εν λόγω πάρτυ, αλλά και σε εμάς.
Δεν τους γνωρίζω προσωπικά,αλλά απ’ ό,τι κατάλαβα και από τη μικρή πληροφόρηση που είχα, πρόκειται για νέα παιδιά, τα οποία, μεταξύ των άλλων, βρήκαν και αυτόν τον τρόπο να εκδηλώσουν την αντίδραση τους στο «κατεστημένο», ίσως και τον πόνο τους, το άγχος τους ή την αγωνία τους μπροστά στα αμείλικτα και επιτακτικά ερωτήματα της ύπαρξης. Βεβαίως, απ’ όσο πληροφορήθηκα, δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο. Έγινε και το Πάσχα, αλλά έμεινε μεταξύ τους και δεν πήρε τέτοιες διαστάσεις.
Κάποιοι χριστιανοί επικαλέστηκαν τα «ανθρώπινα δικαιώματα», το σεβασμό στα πιστεύω του άλλου κ.λπ. κ.λπ. Δεν το κάνω. Όχι γιατί τα αμφισβητώ, αλλά γιατί ως χριστιανός τα θεωρώ πολύ λίγα. Ο Χριστός παραιτήθηκε των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων Του», δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να απολογηθεί, να απαιτήσει την εφαρμογή των στοιχειωδών δικονομικών μέσων της εποχής Του. Παραδόθηκε εθελούσια και οδηγήθηκε ανυπεράσπιστος στη σφαγή «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας». Κι έκανε την υπέρβαση.
Κι έρχομαι στο ερώτημα.
Μου έκανε εντύπωση ότι οι διοργανωτές διάλεξαν αυτή την εκπληκτική σε κάλλος και υψηλής τέχνης εικόνα του Χριστού, που φυλάσεται στο Σινά. Είναι η πιο παλιά εικόνα του Χριστού, που έχει γίνει αντικείμενο θαυμασμού, έρευνας και αναλύσεων, όχι μόνον από θεολόγους αλλά και από καλλιτέχνες, κριτικούς τέχνης και ειδικούς. Μια εικόνα που αποτέλεσε το πρότυπο όλων των άλλων εικόνων του Χριστού. Αναρωτιέμαι λοιπόν: Δεν είδαν αυτή την ομορφιά; Πώς τόλμησαν να την κακοποιήσουν με τόσο βάναυσο τρόπο; Πώς θα μας φαινόταν αν κάποιος κατέστρεφε και αλλοίωνε τις προσωπογραφίες των μεγάλων καλλιτεχνών που φιλοξενούνται στα μεγάλα μουσεία; Εδώ δεν πρόκειται απλώς για κίτς, αλλά για κάτι βαθύτερο, ένδειξη μιας εσωτερικής ερημίας και αδυναμίας να ξεχωρίσουμε την ομορφιά, από την ασχήμια…
Όσοι διαβάζετε τούτες τις γραμμές σας καλώ να κοιτάξετε αυτήν την εικόνα. Αφεθήτε για λίγο. Κι έπειτα κρύψτε το αριστερό μάτι του Χριστού. Δείτε μόνο το δεξί. Θα δείτε ένα μάτι συμπόνιας, ευσπλαχνίας, ιλαρότητας, ελέους και αγάπης. Κρύψτε τώρα το δεξί μάτι και δείτε το αριστερό. Ένα μάτι που σου προκαλεί το δέος. Το δέος μπροστά στο μυστήριο, μπροστά στη θεότητα του Χριστού. Κι όμως σ’ αυτό το μάλλον αυστηρό μάτι, όχι τυχαία, το φρύδι είναι σηκωμένο, έτοιμο για να ακούσει μ’ ενδιαφέρον τον άνθρωπο. Ένας συνδυασμός δέους αλλά και αγάπης. Φοβάμαι ότι αυτό το βλέμμα του δέους και της απέραντης αγάπης, οι διοργανωτές, όπως και οι περισσότεροι από μας δεν το αντέχουμε. Ό,τι έγινε ήταν μια αντίδραση και μια επίθεση στην Αγάπη του Χριστού. Αυτή την Αγάπη δεν την αντέχουμε. Ναι, δεν αντέχεται η Αγάπη. Μας βολεύουν τα… ρόζ αισθηματάκια, που διαρκούν «όσο κρατάει ένας καφές» αλλά όχι η «κραταιὰ ὡς θάνατος ἀγάπη».
Βλέπω πολλούς χριστιανούς σε παρόμοιες περιπτώσεις να εξανίστανται, άλλοι να ανησυχούν, άλλοι να αγχώνονται, άλλοι να καλούν «στ’ άρματα» για να υπερασπίσουν το Χριστό. Κατανοώ τη δικαιολογημένη αντίδραση, δε μπορώ όμως να συμφωνήσω με «σταυροφορικές» μεθόδους. Ο Χριστός δεν έχει ανάγκη από ροπαλοφόρους υπερασπιστές. Στη σύλληψη Του επιτίμησε τον απόστολο Πέτρο. «Βάλε τὴν μάχαιραν εἰς τὴν θήκην»…
Οι όποιες «βλασφημίες» προς το πρόσωπο Του, δεν Τον αγγίζουν. Ξέρει πολύ καλά από βλαστήμιες, από φτύσιμο, από χαστούκια, από ραπίσματα, από καρφιά, από ξύδι, από χολή, από λόγχες. Ο Χριστός, όπως έλεγε ο Pascal, βρίσκεται στη Γεθσημανή και αγωνιά ως το τέλος του κόσμου. Το πάθος Του έχει διπλή όψη. Πάσχει πάνω στο σταυρό και πάσχει από δύο ομάδες. Πάσχει από εχθρούς και φίλους. Πάσχει από την αδυναμία του κόσμου να Τον κατανοήσει. Πάσχει από τα παιδιά Του, που δεν Τον κατανοούν, πάσχει και από τα άλλα παιδιά Του, που τον αρνούνται, γιατί και αυτοί δεν Τον κατανοούν. Πάνω στο σταυρό, αντί να καταραστεί, αντί να ρίξει κεραυνούς, αντί να τιμωρήσει… αγωνιά για τους σταυρωτές Του, τους βλάσφημους, τους ληστές, αγωνιά για όλους μας και ένα ζητά: «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς˙ οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι». Μια κραυγή αγωνίας που ακούγεται ως και σήμερα και θα ακούγεται έως το τέλος του κόσμου.
Αδελφοί,
«Μή ταρασσέσθω υμών ή καρδία, μηδέ δειλιάτω». Και τούτο γιατί «γεννήθηκε η Ευσπλαχνία».
Πέρασαν και θα περάσουν αιώνες και αιώνες «και δεν θα ’χουμε να πούμε τίποτα ωραιότερο απ’ αυτό».
Με ευχές για Χριστούγεννα ελπίδας
Ο Αργολίδος Νεκτάριος
Αλλά γι’ αυτό απάντηση μας δίνει ο άγιος των ημερών μας, Παϊσιος ο Αγιορείτης. Πριν παραθέσω το κείμενο περί αφορισμού, να μεταφέρω και μια σκηνή από την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής και της Ανταλλαγής. Το ίδιο επεισόδιο είχα διαβάσει και στο βιβλίο του Χρ. Σαμουηλίδη, «Το χρονικό του Καρς», το οποίο περιγράφει τον ερχομό των Ποντίων του Καυκάσου στην Ελλάδα. Τότε που πήγαιναν τα καράβια των «παλαιοελλαδιτών» να παραλάβουν τους γενοκτονημένους πρόσφυγες.
«Πόσο είχαν απογοητευθεί οι Φαρασιώτες, τότε με την Ανταλλαγή, όταν έρχονταν με το καράβι στην Ελλάδα! Δύο ναύτες μάλωναν και έβριζαν τον Χριστό και την Παναγία. Τους φάνηκε πολύ βαρύ! Σου λέει: “Έλληνες, Χριστιανοί, να βρίζουν τον Χριστό και την Παναγία”! Τους άρπαξαν και τους πέταξαν στην θάλασσα. Ευτυχώς ήξεραν κολύμπι και γλύτωσαν». («Πνευματική αφύπνιση», σελ. 56).
«Έχω υπ’ όψιν μου έναν άλλο άθεο, έναν βλάσφημο, που τον αφήνουν στην τηλεόραση και μιλάει ενώ έχει πει τα πιο βλάσφημα λόγια για τον Χριστό και την Παναγία. Δεν παίρνει και η Εκκλησία μία θέση να αφορίση μερικούς. Αυτούς έπρεπε να τους αφορίζη η Εκκλησία. Λυπούνται τον αφορισμό!
-Γέροντα, τι θα καταλάβουν με τον αφορισμό, αφού τίποτε δεν παραδέχονται;
-Τουλάχιστον θα φανή ότι η Εκκλησία παίρνει μια θέση.
-Η σιωπή της, Γέροντα, είναι σαν να τα αναγνωρίζη;
-Ναι. Εγραψε ένας κάτι βλάσφημα γιά την Παναγία και κανείς δεν μίλησε. Λέω σε κάποιον: “Δεν είδες τι γράφει εκείνος;”. “Έ, τι να τους κάνης, μου λέει. Θα λερωθής, αν ασχοληθής μαζί τους”. Φοβούνται να μιλήσουν.
-Τι είχε να φοβηθή, Γέροντα;
-Να μη γράψουν τίποτε γι’ αυτόν και εκτεθή, και ανέχεται να βλασφημήται η Παναγία! Να μη θέλουμε να βγάλη ο άλλος το φίδι από την τρύπα, για να έχουμε εμείς την ησυχία μας.
…Η Ελλάδα, η Ορθοδοξία, με την παράδοσή της, τους Αγίους και τους ήρωές της, να πολεμήται από τους ίδιους τους Έλληνες και εμείς να μη μιλάμε! Είναι φοβερό! Είπα σε κάποιον: “Γιατί δεν μιλάτε; Τι είναι αυτά που κάνει ο τάδε;”. “Τι να πης, μου λέει, αυτός όλος βρωμάει”. “Αν βρωμάη όλος, γιατί δεν μιλάτε; Χτυπήστε τον”. Τίποτε, τον αφήνουν. Έναν πολιτικό τον έφτυσα. Πες, του λέω, “δεν συμφωνώ μ’ αυτό”. “Τίμια πράγματα. Θέλεις να εξυπηρετηθής εσύ και να ρημάξουν όλα;”.
Αν οι Χριστιανοί δεν ομολογήσουν, δεν αντιδράσουν, αυτοί θα κάνουν χειρότερα. Ενώ, αν αντιδράσουν, θα το σκεφθούν. Αλλά και οι σημερινοί Χριστιανοί δεν είναι για μάχες. Οι πρώτοι Χριστιανοί ήταν γερά καρύδια, άλλαξαν όλο τον κόσμο. Και στην βυζαντινή εποχή μα εικόνα έβγαζαν από την Εκκλησία και αντιδρούσε ο κόσμος. Εδώ ο Χριστός σταυρώθηκε, για να αναστηθούμε εμείς και εμείς αδιαφορούμε! Αν η Εκκλησία δεν μιλάη για να μην έρθη σε ρήξη με το κράτος, αν οι μητροπολίτες δεν μιλούν, για να τα έχουν καλά με όλους, γιατί τους βοηθάνε στα ιδρύματα κλπ, οι Αγιορείτες πάλι αν δεν μιλούν, για να μην τους κόψουν τα επιδόματα τότε ποιος θα μιλήση;».
Η απάντηση του σεβασμιωτάτου μπορεί να είναι εξαιρετική από φιλολογικής απόψεως, αλλά από χριστιανικής απόψεως πάσχει από βολική αγαπολογία προκειμένου να αποφύγει τη σύγκρουση με τους βλάσφημους! Πολύ βολικό πράγματι, αλλά λείπει το ομολογιακό φρόνημα του σεβασμιώτατου! Πέτυχε διπλά, και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Και βγήκε ως τιμητής της Ορθοδοξίας και με τους βλάσφημους φιλαράκια και αγαπούλες! Αυτή η παθητική και αξιολύπητη στάση των επισκόπων, των κληρικών, της Εκκλησίας και των πιστών, είναι ο κύριος λόγος που έχει παραγίνει το κακό με τους βλάσφημους. Που δεν είναι βέβαια τωρινό φαινόμενο, αλλά πληγή δεκαετιών. Χρόνια ακούμε τους γύρω μας να υβρίζουν αισχρά τα Θεία και δεν αντιδρούμε.
Χρόνια δεν τολμάμε καν να δηλώσουμε ότι είμαστε Χριστιανοί, λες και αυτό είναι βρισιά! Αντίθετα, για χάρη ενός περίεργου «δικαιώματος» και μιας εκφυλισμένης «δημοκρατίας», ανεχόμαστε τον κάθε συμπλεγματικό αντίχριστο να εκφέρει τη «γνώμη» του, δηλαδή ύβρι, ενώ την ίδια ώρα ο επίσκοπο; Αργολίδος δράττει της ευκαιρίας να δείξει το…μεγαλείο της χριστιανικής αγάπης χωρίς να…σπάσει νύχι! Που ο Σταυρός, που η θυσία, που ο διωγμός, που το γενναίο φρόνημα που πρέπει να δείξει την ώρα που χλευάζεται ο Κύριος;; Κατώτερος των περιστάσεων είναι δυστυχώς ο επίσκοπος Αργολίδος, αξιοθρήνητος, υποταγμένος στις σκοτεινές δυνάμεις που βλασφημούν τον Θεάνθρωπο! Επίσκοπος είναι ο επί σκοπόν, αυτός που επι σκοπεί το ποίμνιο θυσιάζοντας το αξίωμα για να σώσει τις ψυχές που του εμπιστεύθηκε ο Θεός! Αντί αυτού ο σεβασμιώτατος ρίχνει φιλολογική στάχτη στα μάτια του ποιμνίου του με κορώνες αγαπολογίας που ζένουν οικουμενιστικού λαϊκισμού και κοιμάται ήσυχος δρέποντας τις δάφνες που του αφιερώνουν τα διαδικτυακά μέσα “περί εξαιρετικής απάντησης στο πάρτυ της βλασφημίας”!! Από πότε η δειλία. η αφέλεια και η μαλθακότητα αντικατέστησαν τη γενναία χριστιανική ομολογία;; Κατόπιν εορτής σεβασμιώτατε αρέσκεστε σε ηρωϊκές ανακοινώσεις, γραπτές μάλιστα, αλλά όχι σε πράξεις; Στις μέρες μας είναι γεγονός ότι πολλοί ανάξιοι Ιεράρχες λένε πως «πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους βλάσφημους με χριστιανική αγάπη»!!! Μάλιστα υποδεικνύουν στο ποίμνιο να είναι «μοντέρνοι» Χριστιανοί, δηλαδή χλιαροί και αδιάφοροι για την πίστη τους! Βέβαια, άλλα λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας!
Όχι απλά δεν συμφωνούν με την υποχωρητική στάση, αλλά μας καλούν να συνετίσουμε τους υβριστές και με τα λόγια και με την…ράβδο! Δηλαδή, ακόμα και να τους δείρουμε αν υβρίζουν τον ίδιο τον Θεό!
Όχι! Δεν το λέμε εμείς οι «ταλιμπάν», αλλά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:
Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΜΑΣ ΘΥΜΙΖΕΙ ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΒΛΑΣΦΗΜΟΥΣ! Αφιερωμένο σε όσους (Αρχιερείς, κληρικούς και λαϊκούς) διαστρεβλώνουν την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ Διδασκαλία: Τους εν τη πόλει βλασφημούντας ΣΩΦΡΟΝΙΣΑΤΕ. Καν ακούσης τινάς αμφοδω ή εν αγορά βλασφημούντας τον Θεόν, ΠΡΟΣΕΛΘΕ, επιτίμησον, ΚΑΝ ΠΛΗΓΑΣ ΕΠΙΘΕΙΝΑΙ ΔΕΗ, ΜΗ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ (και αν πρέπει να τον δείρης, να μη διστάσης). ΡΑΠΙΣΟΝ ΑΥΤΟΥ ΤΗΝ ΟΨΙΝ, ΣΥΝΤΡΙΨΟΝ ΤΟ ΣΤΟΜΑ, ΑΓΙΑΣΟΝ ΣΟΥ ΤΗΝ ΧΕΙΡΑ ΔΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΓΗΣ. Καν εις δικαστήριον ελωσιν, είπε μετά παρρησίας, ότι τον Βασιλέα των αγγέλων εβλασφήμησεν. ΚΟΛΑΣΩΜΕΝ των βλασφήμων την μανίαν, σωφρονίσωμεν αυτών την διανοίαν, προνοήσωμεν αυτών της σωτηρίας. Καν αποθανείν δεη τούτο ποιούντας, μέγα ημίν οισεί το πράγμα κέρδος. ΜΗ ΠΑΡΙΔΩΜΕΝ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΝ ΥΒΡΙΖΟΜΕΝΟΝ ΔΕΣΠΟΤΗΝ. ΜΕΓΑ ΤΙ ΤΕΞΕΤΑΙ ΤΗ ΠΟΛΕΙ ΚΑΚΟΝ ΤΟ ΤΑ ΤΟΙΑΥΤΑ ΠΑΡΟΡΑΝ.