Στα τέλη του 16ου αιώνα, ένας ταπεινής καταγωγής πολέμαρχος κατάφερε να ολοκληρώσει την ενοποίηση της Ιαπωνίας που είχε αρχίσει ο άρχοντας Όντα Νομπoυνάγκα. Καθώς δεν μπορούσε λόγω της ταπεινής του καταγωγής να έχει τον τίτλο του αρχιστρατήγου (Σογκούν), ανακηρύχθηκε αντιβασιλέας (καμπάκου). Για να εξασφαλίσει τη θέση του και να απαλλαγεί από τους επιρρεπείς στις στάσεις βετεράνους των εμφυλίων πολέμων, αποφάσισε την κατάκτηση της Μαντζουρίας και γι’ αυτό έπρεπε να κατακτήσει πρώτα την Κορέα που ήδη είχε γίνει στόχος ιαπωνικών πειρατικών επιδρομών.
Συγγραφέας: Στέφανος Σκαρμίντζος, M.A. Military History
Μεθ’ ορμής ακαθέκτου – 13/12/2024
Την περίοδο εκείνη, βασίλευε στην Κορέα η δυναστεία Τζοσόν. Ήταν υποτελείς στην κινέζικη δυναστεία των Μίνγκ και αντιμετώπιζαν θρησκευτική έριδα, καθώς πίεζαν τους βουδιστές να επιβάλουν τον κομφουκιανισμό. Η βασιλική αυλή σπαρασσόταν από ίντριγκες και ικανοί στρατηγοί καθαιρούνταν ως ύποπτοι πραξικοπηματίες, όπως περίπου γινόταν και στο Βυζάντιο. Ο ικανός αριστοκράτης Γι Σουν-Γιν που είχε διακριθεί στα βόρεια σύνορα της χώρας περιορίζοντας τις επιδομές των Μαντζουριανών νομάδων ήταν στη φυλακή, συκοφαντημένος από τον ανώτερό του, που απέτυχε ωστόσο να νικήσει τους νομάδες. Τελικά, υποβιβάστηκε σε απλό στρατιώτη. Χάρη όμως στην εύνοια ενός παιδικού του φίλου, επανήλθε στο αξίωμά του και διορίστηκε σε μια νότια επαρχία.
Το 1592, ο Τογιοτόμι έδωσε διαταγή να καταληφθεί η Κορέα. Η σύγκρουση ονομάστηκε Πόλεμος του Ιμτζιν (1592-1598). Εκατόν εξήντα χιλιάδες (160 000) Ιάπωνες αποβιβάστηκαν στις κορεατικές ακτές και συνέτριψαν κάθε αντίσταση χάρη στην ευρεία χρήση αγροτών αρκεβουζιοφόρων (ασίγκαρου) που με τις ομοβροντίες τους υποστήριζαν την έφοδο των επαγγελματιών πολεμιστών (σαμουράι) που είχαν υψηλή δεξιότητα στον αγώνα εκ του συστάδην. Πρώτα νίκησαν το κορεατικό ναυτικό χρησιμοποιώντας ογκώδη πλοία από τα οποία οι Ιάπωνες βετεράνοι διενεργούσαν ρεσάλτο στα μικρότερα κορεατικά και εκκαθάριζαν το πλήρωμα χάρις στην ανωτερότητά τους στον αγχέμαχο αγώνα. Μια τακτική που θύμιζε την επιβολή των διήρων επί των πεντηκόντορων στη Μεσόγειο την Αρχαϊκή περίοδο. Κατόπιν, οι Ιάπωνες εντός μηνός συνέτριψαν τον ανεπαρκώς διοικούμενο κορεατικό στρατό σε όλες τις μάχες και η βασιλική αυλή έφυγε πανικόβλητη από την πρωτεύουσα εγκαταλείποντας τον λαό στην τύχη του.
Μέσα σε όλη αυτή την καταστροφή, ο Γι Σουν-Γιν έμεινε ακλόνητος. Πολύ σωστά διέβλεψε ότι η ιαπωνική επιτυχία εξαρτιόταν απόλυτα από τις θαλάσσιες μεταφορές. Αν και δεν είχε διοικήσει ξανά στην θάλασσα, εφάρμοσε μια βασική αρχή: χρήση του περιβάλλοντος για την εξουδετέρωση της εχθρικής αριθμητικής υπεροχής και την άρνηση τύπων εμπλοκής που θα διευκόλυναν τον εχθρό σε τακτικό επίπεδο. Έτσι διέταξε να ναυπηγηθούν πολυώροφα πλοία με ισχυρό πυροβολικό (πανοκσόν) με οδηγίες να αποφεύγουν την εμπλοκή σε αγώνα πεζοναυτών εκτός κι αν διατάσσονταν. Η ηγεσία του Γι επικεντρώθηκε στον προσεκτικό σχεδιασμό επιχειρήσεων, την οργανωμένη επιμελητεία και την πειθαρχημένη εκπαίδευση.
Η νότια ακτή της Κορέας είναι ένα αρχιπέλαγος με νησιά, νησίδες και βραχονησίδες, όπως το Αιγαίο. Ο έχων γνώση των στενών και των διαύλων πλεονεκτεί. Ο Γι χρησιμοποιώντας ελαφρά πλοιάρια σαν ανιχνευτικά διέλυσε με το ναυτικό πυροβολικό τον αγκυροβολημένο ιαπωνικό στόλο στο Οκ-Πό. Κατόπιν βύθισε 18 μεταγωγικά φέρνοντας σε δύσκολη θέση τους νικηφόρους στην ξηρά Ιάπωνες. Όταν έμαθε την πτώση της πρωτεύουσας, γύρισε στην βάση του και διέταξε να κατασκευαστούν πλοία με χοντρά ξύλινα τοιχώματα και με οροφές ενισχυμένες με σιδερένιες ακιδωτές πλάκες, ώστε να μην μπορούν να πραγματοποιήσουν ρεσάλτο οι Ιάπωνες πεζοναύτες. Είχαν ακόμη περισσότερα πυροβόλα και ονομάστηκαν «πλοία χελώνες» (γκεμποκσόν). Η πρώτη τους επιχειρησιακή συμμετοχή ήταν στην ναυμαχία του Σατζεόν. Το κορεατικό ναυτικό πυροβολικό διέλυσε τους Ιάπωνες πριν μπουν σε βεληνεκές, ώστε να κάνουν χρήση αρκεβούζιων. Το γκεμποκσόν του ναυάρχου Γι συνέβαλε αποφασιστικά στην νίκη. Ο κορεατικός στόλος συνέχισε την πορεία του κι έπιασε ξανά τους Ιάπωνες αγκυροβολημένους στο Ντάνγκ -Πο. Ο Γι έβαλε στόχο την ιαπωνική ναυαρχίδα που ήταν αγκυροβολημένη στο κέντρο του σχηματισμού και συντρίβοντας με το γκεμποκσόν τα ελαφρότερα πλοιάρια την πλησίασε και οι πεζοναύτες του σκότωσαν τον Ιάπωνα ναύαρχο. Δύο ημέρες αργότερα, ο Γι συνάντησε τους Ιάπωνες στο Νταν-Τσανγκ-Πο, έφτιαξε ημικυκλική παράταξη (φτερά του γερανού) και αφού έστειλε ελαφρά πλοία να παρασύρουν τους υπερφίαλους Ιάπωνες σε στενό δίαυλο, τους περικύκλωσε και τους συνέτριψε ξανά με το πυροβολικό του. Για καλή του τύχη μια χερσαία επίθεση των Ιαπώνων στην επαρχία που ήταν ο ναύσταθμος του Γι αποκρούστηκε.
Ο Τογιοτόμι που κατάλαβε ότι αν έχανε τον έλεγχο των θαλασσών τα σχέδιά του θα ανατρέπονταν, διέταξε τρεις αριστοκράτες, τους Γουασικάκα, Γιοσιτάκι και Γιοσιτάκα που ήταν πρώην πειρατής να του φέρουν το κεφάλι του Γι. Ο Γουασικάκα μη θέλοντας να μοιραστεί τη δόξα επετέθη πριν οι άλλοι ολοκληρώσουν την προπαρασκευή τους. Μάλλον δεν είχε μάθει τίποτα από τις προηγούμενες ήττες. Κοντά στο νησί Χαν-Σαν ακολούθησε τα πλοία δολώματα και περικυκλώθηκε από τον Γι που τον συνέτριψε με το ανώτερο πυροβολικό του. Δύο ημέρες αργότερα, οι Γιοσιτάκι και Γιοσιτάκα συναντήθηκαν με τον Γι στον Ανγκολ-Πο. Δεν έβγαιναν στα ανοιχτά να ναυμαχήσουν και ο Γι τους βομβάρδισε εξ αποστάσεως αναγκάζοντας τους να διαφύγουν στην ξηρά. Η ιαπωνική αγριότητα όμως, έκανε τους κοινούς ανθρώπους να καταφύγουν στον ανταρτοπόλεμο και ο χειμώνας διέκοψε οριστικά την ροή εφοδίων και ενισχύσεων από την Ιαπωνία, ενώ οι Κινέζοι έστειλαν βοήθεια στους Κορεάτες. Ο ναύαρχος Γι παρά την νίκη του στην ναυμαχία του Μπουσάν, δεν κατέστρεψε όλα τα ιαπωνικά πλοία για να μην απελπίσει τον εχθρό. Μετά από αυτές τις εξελίξεις, οι Ιάπωνες αναγκάστηκαν ν’ αποσυρθούν.
Ο Τογιοτόμι αποφάσισε να περιορίσει τους στόχους του στην κατάληψη της Κορέας. Είχε καταλάβει ότι πρώτα έπρεπε να εξασφαλίσει θαλάσσια κυριαρχία για να το επιτύχει. Έστειλε λοιπόν ένα απεσταλμένο που προσποιήθηκε τον αυτόμολο δίνοντας δήθεν την ακριβή τοποθεσία της ιαπωνικής απόβασης. Ο βασιλιάς της Κορέας διέταξε τον Γι να ανακόψει εκεί τους Ιάπωνες. Ο ναύαρχος αρνήθηκε υποψιαζόμενος την παγίδα και οι αντίπαλοί του στην Αυλή τον κατηγόρησαν για προδοσία. Τον έκλεισαν πάλι φυλακή και τη διοίκηση ανέλαβε ο πιο αδυσώπητος κατήγορός του αλλά ανίκανος Γουόν Γκιούν. Ο υπερφίαλος Γκιούν με όλο τον κορεατικό στόλο (200 πλοία) παρασύρθηκε σε παγίδα στα ανοικτά του Μπουσάν. Οι Ιάπωνες με 500 πλοία και πολλά πλοιάρια τον περικύκλωσαν και κατάφεραν με ρεσάλτο πεζοναυτών να βουλιάξουν ή να κυριεύσουν το σύνολο του κορεατικού στόλου. Μόνο δώδεκα πλοία κατάφεραν να διαφύγουν.
Στον πανικό της η Αυλή αποφυλάκισε τον Γι και τον έστειλε άρον άρον να περισώσει ό,τι μπορούσε. O τρομαγμένος βασιλιάς του έστειλε έγγραφη διαταγή να κάψει τα πλοία και να ενωθεί με τις χερσαίες δυνάμεις. Ο Γι απάντησε «Μεγαλειότατε, ο υπηρέτης σας έχει ακόμα δώδεκα πλοία. Όσο ζούμε ό εχθρός δεν μπορεί να μας περιφρονεί». Ο Γι παρέσυρε τους Ιάπωνες στο στενό του Μεονγιάνγκ. Το στενό περιόριζε την αριθμητική υπεροχή του εχθρού και τα ρεύματα δυσκόλευαν τους Ιάπωνες πλοηγούς. Με την γκεμπκσόν ναυαρχίδα του, ο Γι έφραξε πρώτος το στενό. Τα πυροβόλα του συνέτριβαν τα ιαπωνικά πλοία και οι Ιάπωνες πεζοναύτες δεν μπορούσαν να κάνουν ρεσάλτο. Βλέποντας τη ναυαρχίδα να αψηφά μόνη της όλο τον εχθρικό στόλο και άλλοι Κορεάτες έτρεξαν να την συνδράμουν. Τα στριμωγμένα ιαπωνικά πλοία αποτελούσαν ιδανικό στόχο για τα πυροβόλα τους και τελικά μην αντέχοντας άλλο τις απώλειες ο εχθρός αποχώρησε. Δικαίως η μάχη μπορεί να χαρακτηριστεί ως «Η Σαλαμίνα της Κορέας».
ΟΙ Κινέζοι έστειλαν 150 πλοία να βοηθήσουν τους Κορεάτες. Ο Γι με 82 πλοία ενώθηκε με τους συμμάχους του και αντιμετώπισε τους Ιάπωνες (500 σκάφη) στο Νοργιάνγκ. Η σύγκρουση ήταν σφοδρή. Στο αποκορύφωμα της μάχης, ένας Ιάπωνας αρκεβουζιοφόρος τραυμάτισε θανάσιμα τον Γι. Αυτός πριν πεθάνει διέταξε τα πολεμικά τύμπανα να χτυπήσουν γενική έφοδο και να μην ανακοινώσουν το θάνατό του. Ο ανιψιός του φόρεσε τον θώρακα του Γι και η μάχη συνεχίστηκε μέχρι την ιαπωνική υποχώρηση και φυγή. Μόλις ανακοινώθηκε η απώλεια του ναυάρχου, τα πληρώματα είπαν: «ακόμα και νεκρός μας οδηγεί στην νίκη». Ο Γι Σουν-Γιν απέδειξε ότι η θαλάσσια επικράτηση μπορεί να βοηθήσει ένα παράκτιο κράτος και στις πιο δύσκολες στιγμές του και δικαίως χαρακτηρίζεται ως ο σωτήρας της Κορέας με ενέργειες και δράσεις που θυμίζουν τους δικούς μας Κίμωνα και Θεμιστοκλή.
Πηγές:
Stephen Turnbull The Samurai Invasion of Korea 1592–98 Osprey 2008
Anthony J Bryant Samurai 1550–1600 Osprey 2013
Stephen Turnbull Fighting Ships of the Far East Osprey 2012
“Korean Army – Imjin War – Weapons and Warfare (weaponsandwarfare.com)
