Ο πόλεμος του Ισραήλ με το Ιράν, είναι ουσιαστικά μια ευρύτερη σύγκρουση Δύσης και Ανατολής. Και οι δύο χώρες έχουν συμμάχους και εταίρους. Αρχικά το Ιράν έχει από στρατηγικούς εταίρους, την Ρωσία, την Κίνα, την Βόρεια Κορέα, το Πακιστάν, και το Ιράκ. Είναι μέλος των BRICS+, ενώ έχει στενή συμμαχία με την Ρωσία και είναι μέλος του εμπορικού οργανισμού της Σαγκάης. Από την άλλη το Ισραήλ έχει συμμάχους, τις ΗΠΑ, την Βρετανία, την Γαλλία, την Ιταλία και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Έχει υπογράψει και συμφωνία συνεργασίας σε πολλούς τομείς, με την Ελλάδα και την Κύπρο. Οπότε εφόσον ο πόλεμος λάβει διαστάσεις, και οι δύο χώρες θα έχουν υποστήριξη από άλλες χώρες. Ήδη οι ΗΠΑ στέλνουν πολεμικά πλοία κοντά στο Ισραήλ και πολεμικά αεροσκάφη ενώ η Κίνα έστειλε τρία μεγάλα μεταγωγικά σκάφη που λέγεται ότι έχουν πολεμικό υλικό, κυρίως για την αεράμυνα του Ιράν.
Τα Δόγματα Στρατηγικής των δύο χωρών
Το Ισραήλ βασίζεται στρατηγικά στο προληπτικό πλήγμα, τις μυστικές επιχειρήσεις και την πολεμική αεροπορία. Ενώ σε κατάσταση που φτάσει στο χείλος του γκρεμού έχουν το Πυρηνικό Δόγμα τους, που είναι γνωστός ως Δόγμα του Σαμψών. Στην αντίπερα όχθη, το Ιράν έχει διαχρονική στρατιωτική και αυτοκρατορική παράδοση και η αντίληψη του, είναι ο λεγόμενος Πόλεμος του Ψηφιδωτού. Δηλαδή διανέμουν τις δυνάμεις τους ως μέρη ενός συνολικού Ψηφιδωτού, που δημιουργεί πρόβλημα στον εχθρό του. Το Ισραήλ έχει από τις καλύτερες αεράμυνες στον κόσμο, με 4 ουσιαστικά επίπεδα αεράμυνας ενώ έχουν από τις πιο εξελιγμένες και έμπειρες πολεμικές αεροπορίες στον κόσμο. Έχουν σύγχρονα άρματα μάχης και πυροβόλα ενώ έχουν εμπειρία στον τεχνολογικό πόλεμο και στις μυστικές επιχειρήσεις δολιοφθοράς με την Μοσάντ. Όπου η Μοσάντ είναι από τις πιο κορυφαίες μυστικές υπηρεσίες όλων των εποχών. Από την άλλη το Ιράν έχει το μεγαλύτερο και κορυφαίο βαλλιστικό πρόγραμμα σε όλη την Μέση Ανατολή, ενώ διαθέτει πυραύλους κρουζ, ρουκέτες και πολλά drones.
Ας δούμε τρείς βασικές απορίες που ίσως έρχονται στο μυαλό μας στην σύγκρουση Ισραήλ και Ιράν.
1) Το Ισραήλ εξάλειψε το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν;
Δυστυχώς για το Ισραήλ όχι. Καθώς ναι μεν χτύπησε το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν, αλλά υπάρχουν τουλάχιστον συνολικά 7 πυρηνικές εγκαταστάσεις σε ολόκληρο το Ιράν. Οι σημαντικότερες εγκαταστάσεις είναι κάτω από το έδαφος, ενώ υπάρχει και μια εγκατάσταση στον Περσικό Κόλπο (αυτή του Bushehr), όπου αν χτυπηθεί θα γίνει ένα Τσερνομπίλ της Μέσης Ανατολής. Ενώ υπάρχουν εγκαταστάσεις από 30 μέτρα μέχρι 300 μέτρα κάτω από συμπαγείς βράχους σε βουνά. Και η βαθύτερη εγκατάσταση του Ιράν, είναι το εργοστάσιο του εμπλουτισμού ουρανίου του Fordow, που ίσως είναι και 1.000 μέτρα κάτω από την γη, δεν υπάρχει επίσημα το πόσο ακόμα πιο βαθιά είναι μέσα. Οπότε χτυπήθηκε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, σκοτώθηκαν και σημαντικοί πυρηνικοί επιστήμονες, όμως το Ιράν δεν σταματάει το πρόγραμμα του. Για αυτό μπορεί να χρειαστεί η μητέρα των βομβών των ΗΠΑ, που είναι 14 τόνους και μπορεί να σκάσει βαθιά μέσα στο έδαφος.
2) Τρυπήθηκε η αεράμυνα του Ισραήλ τελικά; Αν ναι γιατί;
Το Ιράν διαθέτει χιλιάδες drones και τουλάχιστον 4.200 βαλλιστικούς πυραύλους. Είναι τα μόνα μέσα που χτυπάει το Ισραήλ, το Ιράν, καθώς δεν έχει χερσαία και θαλάσσια σύνορα με το Ισραήλ. Για κάθε Ιρανικό βαλλιστικό πύραυλο, το Ισραήλ εκτοξεύει από 2 μέχρι 3 πυραύλους της αεράμυνας για να πετύχει όσο το δυνατόν πιο σίγουρα ώστε να μην φτάσει ο επιθετικός πύραυλος στον στόχο. Από άποψη κόστους, η αεράμυνα του Ισραήλ κοστίζει τουλάχιστον εφτά φορές παραπάνω οικονομικά από το κόστος των πυραύλων και των drones του Ιράν. Στην πρώτη αντεπίθεση του Ιράν, από τους 200 βαλλιστικούς πυραύλους, οι ίδιοι οι Ισραηλινοί ομολόγησαν ότι οι 50 πέρασαν και βρήκαν στόχο. Συνολικά μέχρι στιγμής από τους 700 βαλλιστικούς πυραύλους, οι 130 περίπου βρήκαν στόχο. Ο λόγος που το 1/5 των βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν περνάει, είναι ότι έχει βρει από πέρυσι με τις δύο του επιθέσεις, στρατηγική που περνάει και κάνει χτυπήματα. Αρχικά ξεκινάει με Ιρανικά drones, πυραύλους Κρουζ και στο τέλος οι βαλλιστικοί πύραυλοι, όπου μέσα σε αυτούς είναι και εξελιγμένοι υπέρ υπερηχητικοί πύραυλοι, που δεν μπορεί καμία αεράμυνα να τους σταματήσει. Οπότε προκαλεί κορεσμό και χτυπάει στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους στο Ισραήλ. Από διυλιστήριο καυσίμων μέχρι αεροπορική βάση, το αεροδρόμιο του Μπεν Κούριον και το μεγαλύτερο νοσοκομείο του Νότιου Ισραήλ. Από την άλλη η Ισραηλινή αεροπορία χτυπάει με σφοδρότητα την Τεχεράνη, την πρωτεύουσα του Ιράν, και χτυπάει και στόχους του πυρηνικού προγράμματος, εκτοξευτές πυρηνικών πυραύλων αλλά ακόμα και πολιτικούς στόχους, όπως το κτήριο της Κρατικής τηλεόρασης του Ιράν.
3) Το Ισραήλ διέλυσε απλά το Ιράν; Η δεν είναι τελικά τόσο απλό;
Δεν έχει διαλυθεί το Ιράν και δεν πρόκειται για τον απλό λόγο, ότι το Ισραήλ έκανε να διαλύσει την Γάζα πάνω από 18 μήνες. Είναι μια τεράστια χώρα, με έναν μεγάλο πληθυσμό και έναν από τους μεγαλύτερους στρατούς, με την αφρόκρεμα να είναι το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης. Οπότε εννοείται ότι το Ιράν είναι στριμωγμένο, καθώς το Ισραήλ σκότωσε υψηλούς αξιωματούχους του Ιράν και επιστήμονες του Πυρηνικού Προγράμματος. Στόχος και σκοπός του Ισραήλ, είναι η ανατροπή του Ισλαμιστικού καθεστώτος, ώστε να ανέβει μια φιλοδυτική κυβέρνηση στο Ιράν. Από τις 22 τουλάχιστον πυραυλικές βάσεις που διαθέτει το Ιράν, το Ισραήλ έχει χτυπήσει τις 5 βάσεις ενώ έχει κάνει και ορισμένα χτυπήματα σε κινητούς εκτοξευτές πυραύλων στην έρημο.
Είναι σημαντικό να πούμε ότι το Ιράν είναι μια ενεργειακή υπερδύναμη καθώς έχει το 10% του πετρελαίου και το 17% του Φυσικού Αερίου Παγκοσμίως. Αυτό κάνει το Ιράν να είναι 2ο στα αποθέματα φυσικού αερίου (πίσω από την Ρωσία που είναι πρώτη με 30%) και 4ο σε αποθέματα πετρελαίου. Αυτό έχει να κάνει και με τα Στενά του Ορμούζ που περνάει το 26% του Παγκοσμίου Πετρελαίου και το 33% του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Που δεν είναι μόνο του Ιράν η ενέργεια που περνάει από εκεί, ενώ το 77% όλου αυτού του τεράστιου πλούτου, διοχετεύεται προς την Ασία.
Οπότε το Ισραήλ χτύπησε και μάτωσε το Ιράν, αλλά δεν το διέλυσε και δεν είναι καθόλου απλό να ρίξει ένα καθεστώς που είναι από το 1979 στο Ιράν και έχει περάσει και κρίσεις, πόλεμο, κυρώσεις και έχει αντέξει. Υπάρχει μια φθορά του καθεστώτος και ένα μέρος της Ιρανικής κοινωνίας που έχει πρόβλημα τόσο με τους σκληρούς Ισλαμιστικούς νόμους όσο και με το χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα. Όμως σε περιόδους κρίσεις και ειδικά πολέμου με επίθεση από άλλη χώρα, υπάρχει η τάση στο Ιράν, όσο και στην Ρωσία και γενικότερα σε χώρες της Ανατολής, η κοινωνία να συσπειρώνεται γύρω από το καθεστώς, ακόμα και να μην είναι τόσο δημοφιλές. Συνεπώς το Ισραήλ χρειάζεται την στήριξη μέχρι και την εμπλοκή των ΗΠΑ για να πετύχει τον αντικειμενικό σκοπό του, αλλά το Ιράν δεν είναι μόνο του, έχει την Κίνα και την Ρωσία πρώτα από όλα.
Ο ρόλος των ΗΠΑ και της Κίνας
Ζούμε σε έναν κόσμο που διαμορφώνεται με πολλούς πόλους, όχι πλέον μόνο με τον Αγγλοσαξονικό παράγοντα (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία). Οι ΗΠΑ έχουν βάσεις στην Μέση Ανατολή, έχουν σύμμαχο το Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία και έχουν πάρα πολλούς λόγους να μην αφήσουν το Ισραήλ να έχει σοβαρό πρόβλημα. Αυτό αφενός με την στενή σχέση του Ισραήλ με τις ΗΠΑ σε επίπεδο κυβερνήσεων και αφετέρου την τεράστια επιρροή Εβραίων τραπεζιτών και επιχειρηματιών, το λεγόμενο Αμερικανοισραηλινό λόμπι, που είναι το ισχυρότερο στις ΗΠΑ. Από την άλλη η Κίνα, ο βασικός αντίπαλος των ΗΠΑ, έχει επενδύσει πολλά δισεκατομμύρια στο Ιράν σε σχέση και με τον νέο εμπορικό δρόμο του Μεταξιού. Ενώ δεν είναι τυχαίο ότι η Κίνα αγοράζει ενέργεια κυρίως από την Ρωσία, αλλά και το Ιράν. Ήδη η Κίνα στηρίζει το Ιράν παρασκηνιακά, ίσως μέχρι ένα σημείο, αλλά αν οι ΗΠΑ επιτεθούν σκληρά στο Ιράν, η Κίνα και πιθανότατα και η Ρωσία θα στηρίξουν το Ιράν από πληροφορίες, μέχρι όπλα έως και χρήματα.
Ας ελπίσουμε να μην ξεφύγει η κατάσταση, γιατί όσο μεγαλώνει τόσο περισσότερες χώρες θα επηρεαστούν και δεν αποκλείεται η Ελλάδα και η Κύπρος να έχει προβλήματα, εφόσον υπάρξουν εξελίξεις στην Τουρκία.
Βιβλιογραφία
1) Ιράν, Βαλλιανάτος Σ & Βασιλάκη Α, Εκδόσεις Παπαζήση (2014)
2) Το Σιιτικό Ισλάμ Οι κοινωνικές και πολιτικές του προεκτάσεις στην Μέση Ανατολή, Ζιάκα Αγγελική, Εκδόσεις Σφακιανάκη (2004)
3) Η Καταγωγή του Ισραήλ, Sternhell Zeev, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2021)
4) Οι Αραβοϊσραηλινοί πόλεμοι, Herzog Chaim, Εκδόσεις Λιναίος (2012)
5) Χαμάς Ισραήλ Το Φιάσκο της 7ης Οκτωβρίου 2023, Κώστας Πικραμένος, Εκδόσεις Ινφογνώμων (2024)
