του Λεωνίδα Παππά,
Στις μέρες μας, για να είναι κάτι σημαντικό πρέπει να το πει η τηλεόραση!
Μου κάνει εντύπωση που κάθε χρόνο, το Τροπάριο της Κασσιανής (Μ. Τρίτη) έχει την τιμητική του στην ελληνική τηλεόραση. Δεν τραβάει την προσοχή λόγω των ποιητικών του στίχων αλλά από μια παραφιλολογία που το συνοδεύει…
Θα τα βάλω σε μια σειρά για να μου είστε πιο υποψιασμένοι.
1)Κατ’ αρχήν το τροπάριο είναι της Μ. Τετάρτης. Το λέμε την Τρίτη γιατί την Μ. Εβδομάδα, (στον κόσμο και όχι στα μοναστήρια) κάθε βράδυ κάνουμε την ακολουθία της επομένης.
2)Το τροπάριο δεν έχει κυρίαρχη θέση στην ακολουθία. Συγκεκριμένα είναι το Δοξαστικό στα απόστοιχα του Όρθρου. Αν και δεν είναι δόκιμο, μπορείς να πεις ότι είναι στα δευτερεύοντα τροπάρια.
3)Στο τροπάριο- ποίημα, υμνείται η συντριβή από μετάνοια μιας πόρνης γυναικός. Εδώ είναι που ξεκινά η παρανόηση: Πολλοί νομίζουν ότι η Κασσιανή, επειδή χρησιμοποιεί πρώτο πρόσωπο, νομίζουν ότι αναφέρεται στον εαυτό της ενώ αναφέρεται στην περικοπή του Ευαγγελίου .
3)Η Κασσιανή έγραψε και άλλους ύμνους, αρκετοί εκ των οποίων ψάλλονται σε άλλες ακολουθίες
ΠΩΣ Η ΠΑΝΕΜΟΡΦΗ ΚΑΣΣΙΑΝΗ, ΑΠΟ ΦΑΒΟΡΙ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΣΤΕΙΩΝ ΕΓΙΝΕ ΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Βρισκόμαστε στο αποκορύφωμα της εικονομαχίας, μεταξύ του 800 και 850. Τότε ήταν που ο Θεόφιλος (υπέρμαχος της εικονομαχίας) διοργάνωσε καλλιστεία για να νυμφευτεί. Στις ερωτήσεις προς τις υποψήφιες (κάτι που συμβαίνει και στα σημερινά καλλιστεία) ο Θεόφιλος «έφαγε τάπα» από την Κασσιανή που ήταν το απόλυτο φαβορί. Εκνευρίστηκε τόσο που απέσυρε το “μύλο” και το έδωσε στην Θεοδώρα, την οποία και νυμφεύτηκε.
Οι κακές γλώσσες λένε πως το απωθημένο του Θεόφιλου ήταν η Κασσιανή και ότι δεν την είχε ξεπεράσει ποτέ. Μετά από ένα Διαπληκτισμό με τη σύζυγό του την Θεοδώρα πήγε να τη βρει στο μοναστήρι λίγο έξω από την Κωνσταντινούπολη όπου μόναζε και είχε επιδοθεί στη γραφή ιερών κειμένων.
Φτάνοντας στο μοναστήρι ο Αυτοκράτορας, ζήτησε να τον οδηγήσουν στην ηγουμένη. Η Κασσιανή ακούγοντάς τον καλπασμό των αλόγων, πρόλαβε και κρύφτηκε..
Φτάνοντας στο κελί της, πάνω στο γραφείο ο Θεόφιλος βρήκε ένα χαρτί με ανεκπλήρωτο ποίημα – ύμνο. Η παράδοση λέει πως κάθισε και πρόσθεσε μια πρόταση “κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. / ακούγοντας τα περπατήματα, από το φόβο της κρύφτηκε.
Και η αλήθεια είναι πως αυτός ο στοίχος δεν πολύ κολλάει ούτε με τους προηγούμενους, ούτε με τους επόμενους του τροπαρίου :
«Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας,
ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις·
ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν,
κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη.
Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους
τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου;
Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.
Ή Κασσιανή δεν αφαίρεσε την πρόταση του Θεόφιλου και ολοκλήρωσε τον ύμνο που ψέλνετε σήμερα.
Καλή Ανάσταση
