Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης
To μυστηριωδες Παρθικο κρατος, αποτελεσε τον “καταψυκτη” του μαχητικου Ιρανικου πνευματος που ειχε συντριβει τοσο ανελεητα απο τον Μεγα Αλεξανδρο, αλλα δεν ειχε πεθανει. Επειτα απο 190 χρονια Ελληνικης κατοχης (331-141) το Ιραν “απελευθερωθηκε” απο τους επελαυνοντες Παρθους, που ιδρυσαν ενα οχι τοσο συγκεντρωτικο, αλλα σιγουρα Ιρανικο κρατος, που δεν ειχε ομως πλεον τις παγκοσμιες βλεψεις των Αχαιμενιδων, αλλα “βολευοταν” να κατεχει το συνολο του Ιρανικου υψιπεδου, τις παρυφες του Καυκασου, ολη τη Μεσοποταμια,(Με ισχυροτατη Ελληνικη μειονοτητα 700-1.000.000 ατομα, καθως και Εβραικη, περιπου 500.000) καθως και τον Περσικο κολπο, ενω ανα πασα στιγμη φαινοταν, αλλα δεν ηταν, απειλητικο για την Ρωμαικη Συρια.
Το Παρθικο Βασιλειο ηταν μεν μικροτερο σε εκταση απο την κοσμοκρατειρα Ρωμη, ειχε μικροτερο πληθυσμο (20-25.000.000 εναντι 70.000.000 περιπου της Ρωμαικης Αυτοκρατοριας, αλλα ηλεγχε με ποικιλους τροπους, ολους σχεδον τους εμπορικους δρομους που οδηγουσαν στην πλουσια Κεντρικη Ασια και Απω Ανατολη. Αυτο ηταν κατι που η Ρωμη ποτε δεν μπορεσε να το ανεχτει και για αυτο εισεβαλλε αμετρητες φορες με τεραστιες δυναμεις στο Παρθικο Ιρακ/Μεσοποταμια με σκοπο να “ανοιξει” τους δρομους καθως και να σπασει τον Ιρανικο τσαμπουκα, αφου το πνευμα των κατακτησεων του Μεγαλου Αλεξανδρου ηταν διαχυτο στους Αυτοκρατορες και στις ανωτερες Ρωμαικες ταξεις εν γενει.
Παροτι η Παρθικη πρωτευουσα Κτησιφωντα αλωθηκε 4(!) φορες (116, 166, 198, 282) στην ουσια οι Ρωμαιοι εκαναν μια τρυπα στο νερο, αφου ηταν αδυνατο να εισχωρησουν στο Ιρανικο οροπεδιο. Ακομα και περι το 200 μΧ, οταν η στρατιωτικη δυναμη της Ρωμης επι Σεβηρων ειχε φθασει στο απογειο της (33 Λεγεωνες, 228 συμμαχικα σωματα/auxilia-450.000 ανδρες) ηταν αδυνατο να σπασουν τις γραμμες αμυνας των Παρθων που ναι μεν ειχαν μικροτερες δυναμεις (20-30.000 Καταφρακτοι, 150.000+ Ιπποτοξοτες) αλλα υποστηριζοταν απο την μορφολογια του εδαφους, το ακαμπτο Ιρανικο φρονημα και τις ατελειωτες δεξαμενες σε εμψυχο υλικο που τους παρειχε η Ιρανικη στεππα, συν το γεγονος των μονιμων προβληματων λογιστικης υποστηριξης των Ρωμαιων. Ηταν κατι που διεγνωσαν, αλλα ποτε δεν δεχθηκαν τεραστιες μορφες οπως οι Μαρκος Αντωνιος, Τραιανος, Σεπτιμιος Σεβηρος, Καρακαλλας και Ιουλιανος, που θελοντας να μιμηθουν το παραδειγμα του Μεγαλου Μακεδονα, απετυχαν ολοι, παροτι η κλιμακα αντιπαραθεσης δυναμεων ηταν τεραστια.
Το Παρθικο κρατος εζησε τοσο (247πΧ-226μΧ) ωστε να αναγεννηθει απο μεσα του ενας νεος, πολυ χειροτερος εχθρος για την Ρωμη. Οι Σασσανιδες.
